Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

De synode van Groningen 1872 (8)

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

De synode van Groningen 1872 (8)

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

Nog enkele belangrijke zaken
Wie de Handelingen van de synode van 1872 bestudeert vindt daarin, behalve de reeds genoemde, heel wat zaken die verdienen aan de vergetelheid te worden ontrukt en die nog volop aktueel zijn. Wij moeten ons echter beperken en volstaan er daarom mede in een slotartikel heel in het kort nog een paar synodale beslissingen te noemen.

Financiële verhouding Kerk en Staat
Over dit punt is in de loop der geschiedenis zo ontzaglijk veel te doen geweest dat het onmogelijk is hiervan een korte schets te geven. Ook in onze tijd is dit probleem nog aan de orde. In de vorige eeuw werd over deze kwestie op bijna alle synoden van de Afgescheiden kerken gehandeld. Dr. C.J. Verplanke wijdt in het tweede hoofdstuk van zijn dissertatie Subsidiëring van de kerkenbouw, Arnhem 1963, een paragraaf aan: houding der Afgescheidenen tegenover geldelijke overheidssteun, blz. 49 v.v., en prof. dr. J. Plomp gaf in zijn rectorale rede op 6 dec. 1971 een prachtig overzicht van de historie der Afgescheiden kerken in de vorige eeuw ten aanzien van dit punt. Zijn rede verscheen onder de titel: Zo zongen de ouden. De houding van de Christelijke Afgescheidenen (Gereformeerden) tegenover het aanvaarden van overheidsuitkeringen aan de kerken, Kampen 1972 (Kamper Cahiers No. 30). In genoemde werken, waarin uitgebreide literatuuropgaven, wordt ook aandacht besteed aan een uitspraak van de synode van Groningen over deze kwestie, die de gemoederen al jarenlang had bezig gehouden. In geding ten onzent is artikel 168 (sinds 1953 art. 185) van de Grondwet, welk artikel sedert 1848 luidt (afgedacht van een verandering van de spelling van sommige woorden): De traktementen, pensioenen en andere inkomsten, van welke aard ook, thans door de onderscheidene godsdienstige gezindheden of derzelver leraars genoten wordende, blijven aan dezelve gezindheden verzekerd. Aan de leraars, welke tot nog toe uit 's Lands kas geen, of een niet toereikend traktement genieten, kan een traktement toegelegd, of het bestaande vermeerderd worden.
Welnu, nadat vroeger in de Afgescheiden kerken verschillend gedacht werd over de vraag of men al dan niet recht had op uitkeringen uit de Staatskas, enz. besloot de synode op voorstel van alle provinciale synoden aan de Regering te verzoeken artikel 168 van de Grondwet te schrappen. Handelingen art. 93. Hiermede, zegt dr. Verplanke, a.w. blz. 54, haalde de synode een radicale streep door het verleden en nam zij een nieuw en duidelijk standpunt in: verbreking van alle zilveren koorden, en dit synodebesluit is volgens dr. Verplanke, van toen af bepalend geweest voor de houding der Afgescheidenen. Dus een principieel besluit. Aan het verzoek der synode voldeed de Regering niet. Eerst op 22 dec. 1971 ging de Tweede Kamer met grote meerderheid accoord met de verwijdering van art. 185 (in 1872 was dit art. 168) uit de Grondwet! Maar . . . de kous is nog niet af! Er is nog geen definitieve beslissing gevallen tussen het standpunt van de staatscommissie-Van Walsum (subsidiëring van alle kerken) en het standpunt van de kabinetten-de Jong en Biesheuvel (afkoop). Wij laten dit nu verder rusten. Dr. C.J. Verplanke heeft er meermalen over geschreven in De Wekker. Wij kiezen evenals dr. Verplanke voor afkoop en zijn tegen subsidiëring net als de synode van Groningen. Ook prof. Plomp is van hetzelfde gevoelen.

Een merkwaardige brief
In art. 158 van de synodale Handelingen lezen wij: „Een der leden maakt de Vergadering opmerkzaam op het bericht, door de dagbladen vermeld, dat de Synode der Hervormde Kerk, in Frankrijk, thans te Parijs vergaderd, een besluit heeft genomen, waarvan de handhaving der waarheid mag worden gehoopt. Het voorstel om aan die Synode een betuiging van sympathie te zenden wordt bij acclamatie aangenomen. Staande de Vergadering wordt het volgende adres ontworpen, goedgekeurd en verzonden: Groningen, 19 junij 1872. Mijne Heeren en Broeders! De synode der Christelijke Gereformeerde Kerk in Nederland, op heden vergaderd te Groningen, heeft met blijde aandoening vernomen het besluit Uwer Synode om het Christelijk geloof te handhaven, en der verbreiding van verderfelijke leeringen in de Kerk des Heeren paal en perk te stellen. Moge de Heilige Geest voortdurend Uw Licht zijn en uw Gids! Aanvaardt, Geliefde Broeders, onze broederlijke heilwenschen. In naam der Synode W.H. Gispen, President, L. Lindeboom, Scriba." (De Franse tekst vinden we eveneens in de Handelingen der synode). Op 21 juli kwam er een dankbetuiging binnen.
Wij noemen deze brief merkwaardig, want de Franse gereformeerde kerken waren te vergelijken met de Ned. Herv. Kerk in ons land. Het modernisme had grote invloed. Maar in 1872 was er op de Franse synode een orthodoxe meerderheid en zij bracht de synode tot positieve uitspraken, maar wat voor uitwerking zouden dezen hebben? Dat wist men toen in Frankrijk nog niet en nog veel minder in Nederland. En . . . vergat men in Groningen niet dat er in Frankrijk sinds 1849 een vrije kerk bestond die zich om des beginselswille van de Franse gereformeerde kerk had afgescheiden en streng de aloude gereformeerde geloofsbelijdenis handhaafde, net zo als de Afgescheidenen zich in ons land van het Ned. Hervormd kerkgenootschap hadden afgescheiden? Wist men voldoende van de Franse kerkelijke toestanden? De hele zaak kwam bovendien op een vreemde en onverantwoorde wijze ter tafel en men gaf aan een opwelling van een ogenblik gehoor, en dat is vooral in een zaak waarvan men zo weinig kennis heeft erg gevaarlijk!

Wij besluiten onze reeks artikelen over de synode van 1872, waarvan wij slechts iets konden mededelen, met de vermelding dat de kosten der synode ƒ 517,27 bedroegen, waarvan elke provinciale synode ƒ 51,73 had te betalen. Om 2 uur in de ochtend van de 20e juni 1872 werd zij gesloten.

A.[Apeldoorn], H.

Dit artikel werd u aangeboden door: De Wekker

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 8 september 1972

De Wekker | 8 Pagina's

De synode van Groningen 1872 (8)

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 8 september 1972

De Wekker | 8 Pagina's