Samenwerking in de praktijk

Samenwerking
We zijn er als kleine kerken in Nederland niet alleen; er zijn meerdere kleinere en grotere kerken, waarmee we van tijd tot tijd in aanraking komen, hetzij als kerken hetzij als leden of ambtsdragers persoonlijk of als plaatselijke kerken.
Op allerlei terreinen is samenwerking geboden: op maatschappelijk terrein b.v. - te denken is aan allerlei maatschappelijke instellingen; bejaardentehuizen - op net terrein van de scholen, zowel basis- als voortgezet onderwijs en op het terrein van de politiek.
Die samenwerking is soms een moeten door de omstandigheden; ook wel eens een mogen vanwege goede broederlijke verhoudingen; maar het moet altijd kunnen in deze zin dat we noch kerkelijk noch persoonlijk behoeven te verloochenen wat we belijden en de zekerheid hebben dat er geen dingen gebeuren of besloten worden die in strijd zouden zijn met Schrift en belijdenis.
Maar in de praktijk zijn er allerlei grensgevallen, waarbij men van twee kwaden wel eens de minst slechte mogelijkheid moet kiezen.
Voor wat de kerken als zodanig betreft werden we geconfronteerd met een verzoek om toe te treden tot de Raad van Kerken. Dat is nu al weer tien jaar geleden op de synode van Hilversum. Die synode sprak toen uit dat zij ernstige bezwaren had tegen de Raad van kerken, zoals deze thans is geconstitueerd. Een tweetal bezwaren werd met name genoemd en is via Deputaten ter kennis van de Raad gebracht. Deze bezwaren zijn niet weggenomen; integendeel die bezwaren moeten we vandaag nog onderschrijven omdat uit de praktijk van de Raad van Kerken blijkt dat de door de synode gesignaleerde gevaren nog altijd van kracht zijn.
Verschillende deputaatschappen in onze kerken werken op verschillend terrein samen met deputaten voor dezelfde aangelegenheid van andere kerken. Te noemen zijn Deputaten Algemeen Diakonale en Maatschappelijke Aangelegenheden, die samenwerken in de G.S.A. met deputaten van de Geref. Kerken; Israëldeputaten, die elkaar ontmoeten en afspraken hebben ta.v. de uitzending van werkers in Israël met vertegenwoordigers van drie andere kerken in het z.g.n. Vier- Moderamina- Overleg en Radio-deputaten, die te maken hebben met andere deputaten, nu inzonderheid van andere kleinere kerken, die niet bij de IKON zijn aangesloten, zoals ze vroeger wel aangesloten waren bij het Convent van Kerken (CvK). We mogen dankbaar zijn dat onze deputaten en dus ook onze kerken geen enkele verantwoordelijkheid hebben voor de IKON-uitzendingen, die in de „Geloof, Hoop en Liefde Show" de overtreding van Gods gebod zonder kritiek presenteerden.
Daarbij moet vermeld dat elke synode die samenwerking op beperkt terrein telkens weer nauwkeurig onder de loupe neemt en soms onder bepaalde voorwaarden verlengt, zoals de laatste synode b.v. deed t.a.v. de samenwerking van ADMA-deputaten in de G.S.A.

In organisatorisch verband
Het wordt anders en moeilijker wanneer leden en/of ambtsdragers van onze kerken meewerken aan en een bestuursplaats krijgen in organisaties, die in haar statuten duidelijk niet gebaseerd zijn op de gereformeerde belijdenisgeschriften, wat niet behoeft te betekenen dat ze niet uitgaan van Gods Woord. Belangrijk is in al die gevallen: wat is de doelstelling van die organisatie? Wat beoogt die organisatie? Is het verantwoord op een bredere grondslag samen te komen en te werken?

Ik noem nu eens het terrein van de Omroep. We kennen de NCRV en de EO. In de besturen van beide omroeporganisaties treffen we leden van onze kerken aan, zoals deze omroepen beide leden hebben onder ons kerkvolk. Evenmin als op politiek terrein en op het terrein van de pers trekken we één lijn als leden en predikanten van onze kerken. Men kan dat betreuren, maar het is niet van vandaag of gisteren.
Het lidmaatschap van eigen kerk moet overigens gaan boven welk lidmaatschap en welke bestuursfunctie ook.
Het houdt ook in dat van ieder kerklid in welke organisatie ook verwacht mag worden dat hij zich voor zijn kerklidmaatschap en de consequenties daarvan - de binding aan de belijdenis b.v. - niet schaamt en dienovereenkomstig spreekt, optreedt, voorstellen doet en stemt.
Bij de ander kan dat soms vragen oproepen - reden om daar met elkaar over te spreken, want de liefde tot de kerk moet onverdacht blijven en de kerkelijke lijn mag niet verdoezeld worden.

Als kerken
Weer anders wordt het als we denken aan plaatselijke verhoudingen en de praktijk in de plaatselijke kerken.
Er zijn plaatselijke Raden van Kerken, waarin kerken van allerlei slag vertegenwoordigd zijn; ook kerken, wier kerkverband vertegenwoordigd is in de landelijke Raad van Kerken.
Het roept vragen op als we landelijk niet met de Raad van Kerken meedoen krachtens synodale uitspraak en plaatselijke dit wel doen terwijl er toch geen wezenlijke verschillen zijn tussen de landelijke en plaatselijke organisatie. Als een plaatselijke kerkeraad van ons kerkverband dit doet wijkt hij af van de kerkelijk vastgestelde lijn.
Samenwerking met Rome is door onze kerken altijd afgewezen tot dusver. Er moge theologisch bij Rome veel veranderd zijn kerkelijk niet, terwijl de meeste theologische veranderingen, die in plaatselijke verhoudingen soms doorwerken, in de regel een vrijzinnig karakter dragen.
Daarom heeft het blijkens reacties vragen opgeroepen dat bij een afscheid van een van onze predikanten een pastoor spreekt namens de plaatselijke kerken en een andere namens een team, waarin de betreffende predikant ook een plaats had.

Zeer recent is het bericht dat een van onze predikanten in een grootse plaatselijke evangelisatieactie samen het Evangelie gaat brengen met de plaatselijke pastoor.
Het is te begrijpen dat een dergelijk bericht doet vragen: komt er nu een andere lijn in de kerkelijke praktijk? Evangelisatiedeputaten hebben steeds samenwerking met Rome afgewezen. Zijn de argumenten daarvoor plaatselijk niet meer geldig?
Het is waar dat er op politiek terrein een nauwe samenwerking is met Rome, - overigens niet door alle kerkleden toegejuicht en onderschreven - maar wat politiek gebeurt is toch geen norm voor de kerkelijke praktijk? Deze samenwerking in de praktijk toont een andere lijn dan we tot dusver en dat niet zonder reden zijn gevolgd.

Handoplegging
Nog een andere vorm van samenwerking en samenleving in de praktijk.
Er wordt in een van onze kerken een kandidaat bevestigd. Bij die bevestiging behoort de handoplegging, waaraan soms door vele predikanten wordt deelgenomen dank zij het feit dat dergelijke plechtigheden niet meer op zondag plaats vinden, maar op een door de weekse avond waardoor allerlei bevriende relaties in de gelegenheid zijn dit gebeuren mee te maken.
De kandidaat telt onder zijn bloed- en geestverwanten ook predikanten van een andere kerk, in casu modaliteit Geref. Bond. Ook hij of zij nemen deel aan de handoplegging.
Het omgekeerde gebeurt ook: chr. geref. predikanten nemen deel aan de handoplegging van een bevestigde kandidaat, modaliteit Geref. Bond.

Nu kan men vragen: wat is die handoplegging eigenlijk? Is dat een ambtelijke handeling of is dat een vriendelijke, broederlijke geste van collega's jegens collega's? Die vraag beantwoord ik hier niet. Maar zeker is dat men alleen als predikant aan deze handeling deel kan nemen. Dan komen de vragen: als een predikant van de ene kerk niet in een andere kerk mag voorgaan in de dienst des Woords en der Sacramenten mag hij dan wel deelnemen aan de handoplegging - een handeling, die toch ten nauwste in verband staat met de komende bediening van het ambt?
Ook hier weer een stukje „oecumene" in praktijk, dat langzamerhand groeit en dat de verhoudingen tussen de kerken er niet duidelijker op maakt of het moest zijn dat langzamerhand duidelijk wordt dat kerkelijke grenzen en muren hoe langer hoe onduidelijker zijn.

Vragen
Alles overziende wat in dit artikel genoemd werd stel ik een paar vragen waarover men zich plaatselijk in ieder geval eens moet bezinnen:
1) Verlaten we met onze samenwerking in de praktijk bewust of onbewust de tot dusver gevolgde lijn?
2) Is er geen gevaar dat we door een bredere plaatselijke samenwerking in een plaatselijke raad van kerken of op evangelisatiegebied in strijd handelen met de uitspraken van onze synode en met de tot dusver gevolgde algemene praktijk, zodat de band met de zuster-kerken waardoor verzwakt?
3) Zijn alle kerkleden en ambtsdragers in hun optreden in allerlei bredere organisaties, maar ook in hun contacten met andere kerken, ervan doordrongen dat hun kerklidmaatschap consequenties heeft en verplichtingen oplegt in hun optreden?

J.H.V.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen