Kernwapens

Het kernwapenvraagstuk houdt in onze tijd velen bezig en terecht. Zeker een christen kan daar niet onverschillig aan voorbijgaan. Bij de behandeling van dit vraagstuk op de Hervormde Synode in maart j.l. hield ouderling J. Haeck te Hoevelaken een toespraak die in „De Waarheidsvriend" werd opgenomen. Vanwege het evenwichtig, maar niettemin indringend karakter van de toespraak nemen we haar in ons blad op. Ze biedt in elk geval aanleiding tot nadenken over deze moeilijke en ingewikkelde zaak.
Oud. Haeck hield zijn toespraak naar aanleiding van een schets van de Raad van Overheid en Samenleving (R.O.S.), die ter synode was ingediend. Hij zegt daarover het volgende:
De schets van de R.O.S. heeft diepe indruk gemaakt - omdat over de huidige situatie t.a.v. de kernwapenproblematiek niet anders dan met huiver kan worden gesproken.
Dat er desondanks toch kritiek op deze schets is, komt niet voort uit de gedachte dat het allemaal niet zo erg zou zijn, maar misschien wel omdat de situatie veel ernstiger dan de ons getoonde is.
Enkele punten van deze kritiek zijn:
1. De ernst van de zonde en het oordeel van God daarover wordt niet genoegzaam onderkend.
2. Het gemis van een genoegzame bijbels-confessionele fundering maakt de schets beklemmend eenzijdig beangstigend. 3. Vandaar kan in deze publicatie geen bijbels mensbeeld worden teruggevonden. Ik verwijs hiervoor vooral naar het rapport van de Werkgroep Militarisme, ingesteld door de Secties Sociale Vragen en Internationale Zaken van de R.v.K. en het I.K.V., met name pag. 24, 2e kolom en pag. 25-1.
4. De antichristelijke ideologie wordt „verharmlost" waartegen wij hebben te getuigen.
5. Er wordt ingespeeld op de angst waardoor de schets uitzichtloos en defaitistisch is omdat een weg die uitnemender is, niet wordt gewezen.
Het kernwapen rapport uit 1962, waarin een neen zonder ja tegen het gebruik van kernwapens, praktisch unaniem, door de synode werd uitgesproken, stond veel meer en veel duidelijker in de toonzetting van het belijden der kerk dan deze schets.
Dit wil ik niet zeggen om een irriterende polarisatie in de discussie te bevorderen.
Veel te weinig leven we - en dit komt in de schets evenmin tot uiting - met de belijdenis Mij is gegeven alle macht in de hemel en op aarde. En als we niet met elkaar, waar we ook staan in de kerk, in verootmoediging en gebed de leiding vragen van de Geest - Die ons ook is toegezegd - komen we er niet uit. Zijn niet alleen vanuit de zekerheid van Christus' overwinning nieuwe wegen te vinden?
Ik voel me erg aangesproken door het woord van Gollwitzer: „Christenen moeten door massa vernietigingswapenen niet beschermd willen worden." Misschien moeten we wel zeggen; Christenen mogen er niet door beschermd willen worden.
Erkend moet worden dat wederzijdse uitroeiing geen basis kan zijn om vrede onder de volken te bewerken. De bewapening is een eigen leven gaan leiden, terwijl de technologische ontwikkelingen en de militaire en burokratische instellingen de wapenwedloop voortzetten.
Daarom ligt de problematiek denk ik dieper dan alleen de kernwapen problematiek. Het is ook veel meer dan een Oost-West problematiek. Dr. Dippel heeft in 1958 gezegd dat het communisme geseculariseerd eschatologisch gericht geloof is, van Westerse oorsprong. En dienen we ook niet te erkennen dat we in de huidige westerse cultuur affiniteit hebben met dat geseculariseerde geloof. We zijn zo gericht op bezit, invloed, macht - dat we geen innerlijke weerstand meer hebben tegen welke ideologie ook - en zeker niet tegen een communistisch/marxistische. Ik denk dat hier een geweldige roeping ligt voor de kerk - in een profetisch doorzien van deze tijd. En krijgen we na eeuwen van corruptie met macht, mogelijk nu de rekening gepresenteerd - omdat we ons domicilie vergeten hebben - en meer zijn geworden dan vreemdelingen. Het Oostblok heeft geen kernoorlog nodig om het Westen onder haar invloed te brengen.
Innerlijk zijn we zo uitgehold dat we nauwelijks het onderscheid zien tussen de gebondenheid aan onze zekerheden, aan onze westerse vrijheid - en in veel opzichten is die vrijheid een groot goed - en tussen de christelijke vrijheid. Wij zetten vaak een isgelijkteken, maar dat zou tenminste een vraagteken moeten zijn.
Is de normale toestand van de gemeente dat zij invloedrijk en welvarend is of dat zij arm is en verdrukt, vreemdeling en pelgrim. En als we met onze systemen, ook met onze demonische bewapeningssystemen, in wezen alleen maar uit zijn op de handhaving van de status quo, waarin we het nog niet zo slecht hebben - dan doen we daarmee zonde.

Ik moet u zeggen - hoezeer ik de zwaardmacht van de overheid erken en honoreer - dat ik bang ben dat we zelfs die gedachte kunnen gebruiken om ons eigen standpunt veilig te stellen - en dat te laten gelden boven het gebod van Jezus Christus: Gij geheel anders.

En als we kiezen voor de weg die steeds weer wordt gewezen, eenzijdige ontwapening en de kernwapens de wereld uit - dan dienen we ons te realiseren dat we de woestijn ingaan - waar het martelaarschap ons kan wachten. Denk aan de lijdensweg van zoveel christenen onder totalitaire regimes. Maar heeft de geschiedenis ons niet met veel voorbeelden laten zien dat God daar Zijn gemeente een tafel aanricht.
Erger zou zijn dat we misschien in onze samenleving niet meer verdrukt worden - omdat aan ons zo weinig te zien is dat we bij Jezus geweest zijn. Ik wil er voor pleiten dat in het spreken van de kerk nu en straks deze noties opgenomen zullen worden.
Nu ligt zozeer de kramp van de wet, van de uitzichtsloosheid door het stuk heengeweven - wellicht onbedoeld - maar de regenboog van de beloften ligt er niet overheen.
Daarmee wil ik het angstaanjagende aspect niet minimaliseren - maar laat daarbij juist ook een bemoediging horen aan de „gehoorzame" gemeente. Zo hoeft de angst niet centraal te staan en behoeft er ook niet uitdrukkelijk op te worden ingespeeld. Zo leidt de angst niet tot onvermijdelijkheid, maar tot gebed, en in de genadetijd speelt de vrijheid van God - Zijn almacht - de hoofdrol.
Dit mag en zal niet leiden tot passiviteit. Met alle middelen mag worden gepoogd de oorlog die dreigt tegen te gaan. Maar dat is geen garantie voor de vrede en nog minder voor de gerechtigheid. En hoewel ik het vijandbeeld dat ons in de publikaties wordt getoond te gunstig, of te naïef vind, houdt dit niet in dat we niet moeten oppassen zelf te degenereren door in permanent en volstrekt wantrouwen te leven.
Het is op zijn minst de vraag of het evangelie zozeer aan onze westerse politieke kant staat als we doen voorkomen. Het kan een bedreiging en een verleiding zijn het machtsevenwicht en de macht zozeer te verdedigen en te begeren - waarbij we, zoals ik las, de euthanasie vraag voor miljoenen mensen in de handen van enkelen leggen - dat we niet meer weten van het overwonnen zijn van de machten door Christus.
We mogen misschien wel, denk ik - geen macht, en zeker geen demonische vernietigingsmacht in voorraad hebben
Misschien moeten we wel zeggen: Als Christenen zijn we tegen de balance of terror/power - omdat het machtsevenwicht altijd uitloopt op zucht naar meer macht.
Het is denk ik voor ons allen duidelijk, waar we ook staan in de kerk, links of rechts - en dat is mede de positieve waarde van de schets, dat we niet alleen in een strategische impasse zitten, maar in een totale geestelijke impasse - omdat we ons ingekaderd hebben in de denkschema's van de wereld.
Als we de toekomst open mogen weten onder de genade van God - en onder Zijn oordeel - dan stellen we denk ik de vragen anders. Of misschien wel helemaal niet meer - maar dan hebben we de stem van onze God gehoord en gehoorzaamd en volgen we Hem, in zelfverloochening, navolging en dienstbetoon. In een weg van vernedering en nederigheid, van sterven en opstaan.
Die weg van gebed, geloof, liefde en hoop, van bereidheid tot persoonlijke aanvaarding van risico's en lijden, misschien zelfs het martelaarschap - zou een doorbraak kunnen betekenen - een opstanding tot gemeente van Christus zijn. We hebben dan wellicht geen macht meer, maar wel kracht, omdat Hij met ons is - en wij Zijn getuigen mogen zijn.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen