Naar Amersfoort (I)

De plaats
Eén keer in de drie jaar wordt in ons kerkelijk leven een generale synode gehouden. Het is mogelijk dat ook in de tussenliggende periode een synode bijeengeroepen wordt, maar dan moeten er zeer bijzondere redenen voor zijn. Het is bijna 50 jaar geleden dat dit plaats vond. In 1931 was er de „gewone" generale synode van Rotterdam, maar in 1932 werd te Zwolle een buitengewone gen. syn. gehouden, die zelfs voortgezet werd in 1933, terwijl in 1934 toen weer de gewone generale synode samen kwam - vier jaar achtereen generale synode. Die buitengewone generale synode was nodig in verband met de zaak - ds. A.M. Berkhoff. Maar sindsdien is dit niet meer gebeurd.
De generale synode van Amersfoort zal de twaalfde synode zijn na de bevrijding.
De eerste synode na 1945 was die van Utrecht 1947.
Na 1947 zijn de generale synoden naar toerbeurt in de ressorten van de verschillende particuliere synoden gehouden. De volgorde is dan: westen, noorden, oosten en zuiden.
In 1977 kwam de synode bijeen in het noorden in Hoogeveen; dus was in 1980 het oosten weer aan de beurt zoals dat het geval was in 1956 toen Apeldoorn de synode ontving en twaalf jaar later toen Hilversum roepende kerk was. Het lag voor de hand dat nu in de derde classis van het oosten wordt vergaderd: Amersfoort was aan de beurt. Er zijn reeds heel wat belangrijke vergaderingen in de Amersfoortse Ichthuskerk gehouden, geliefd vergadercentrum. Maar een generale synode kwam hier nog nimmer bijeen. Dat zal dus voor de eerste keer in de geschiedenis zijn.
Na het oosten is DV in 1983 het zuiden weer aan de beurt. Gegeven het feit dat zowel in 1959 als in 1971 de generale synode in Rotterdam vergaderde ligt het voor de hand dat dan een kerk in zuidelijker classes wordt aangewezen, in die van Dordrecht of Middelburg. We zullen zien welke gemeente in Amersfoort wordt „uitverkoren".

De afgevaardigden
Sinds 1968 ** - nu dus voor de vijfde keer - telt een generale synode 52 afgevaardigden. Uit elke particuliere synode komen zes predikanten, zes ouderlingen en één diaken. Van 1947 tot 1965 werden 48 broeders afgevaardigd en kwamen er nog geen diakenen op de generale synode. Vóór 1947 waren er geen vier, maar drie particuliere synoden en bestond een synode uit 36 leden.
Het is altijd weer een boeiende aangelegenheid om na te gaan hoe een generale synode is samengesteld. De veelzijdigheid van ons kerkelijke leven weerspiegelt zich in de afvaardiging.
Ongetwijfeld spelen allerlei menselijke, bijna zou ik zeggen - maar het is een vies woord - kerkpolitieke factoren een rol in de verkiezing op de particuliere synoden.
Overigens behoeft niemand de vinger beschuldigend naar de ander te richten. Over heel de linie en in alle sectoren van ons kerkelijke leven zijn er symptomen van deze neiging te signaleren.
Anderzijds het is goed dat geheel verschillende broeders elkaar ontmoeten op de generale synode. Het is nog altijd zo geweest dat er van een synode een samenbindende kracht uitgaat voor de afgevaardigden en dat werkt door in het gehele kerkelijke leven.
Soms denk je wel eens: het wordt tijd dat we weer synode houden, daar elkaar in de ogen zien, het goede voor het kerkelijke leven zoeken, allen onze bereidheid tonen om uit liefde tot de kerken niet op onze strepen te gaan staan, maar samen kerk te zijn, elkaar aanvaardend zoals ook Christus ons aanvaard heeft.
Het zou een uitzondering zijn wanneer dat in Amersfoort niet het geval zou zijn. Niettemin - het gaat niet automatisch; daarom is er veel gebed nodig in en door de kerken. Wat kan het gebed van eenvoudige gemeenteleden van grote betekenis en kracht zijn.

De samenstelling
Gaan we de namen van de 52 afgevaardigden na, dan krijgen we een indruk met betrekking tot de samenstelling van de komende generale synode.
Allereerst bekijken we de namen van de 24 predikanten, die naar Amersfoort hopen te komen.
Zeven van de dominees zijn voor het eerst afgevaardigd naar de breedste vergadering der kerken; de overige predikanten hebben allen één of meer keer hun particuliere synode vertegenwoordigd op de generale synode. Dat wil niet zeggen dat het voor hen een afvaardiging in successie is, zodat ze elke keer zijn afgevaardigd. Voor sommigen ligt er een aantal jaren tussen-sinds ze voor het laatst werden afgevaardigd. Anderen zijn de laatste keren telkens afgevaardigd, zodat er broeders zijn die voor de derde, vijfde, achtste en zelfs voor de twaalfde keer een synode meemaken. Ervaren en frisse synodale afgevaardigden worden samen geroepen de zaken van de kerken te behartigen.
De afvaardiging naar de generale synode geschiedt op een particuliere synode niet per classis. Het is dus niet zo dat iedere classis vier afgevaardigden zendt. Dat zou met het aantal - 13 - niet kloppen. En dan zou de particuliere synode van het noorden veel meer afgevaardigden zenden dan andere particuliere synoden omdat daar vier classes zijn.
Als men echter gaat kijken uit welke classis de verschillende afgevaardigden komen dan blijkt dat de ene classis meer synodale figuren levert dan de andere. Het bekaaidst komen de classis Groningen, Hoogeveen en Utrecht ** er af - uit die classis komen elk twee broeders. Het best vertegenwoordigd is de classis Amersfoort: van de dertien afgevaardigden van het oosten komen er zes uit deze classis.
Ook in de leeftijden van de predikanten is nogal variatie; de oudste predikant - afgevaardigde is 65 jaar; de jongste 30. De gemiddelde leeftijd van de 24 predikanten is 50 jaar.
Bij de 24 ouderlingen, die afgevaardigd werden zijn, als ik goed geteld heb, 10 nieuwelingen, die dus nog geen synodale ervaring hebben.
En bij de vier diakenen mist de helft van hen die ervaring, nu ze voor het eerst werden afgevaardigd.
Dat betekent dus dat 19 van de 52 afgevaardigden „nieuw" zijn, ruim 35%.
Het feit dat twee derde van de afgevaardigden het klappen van de synodale „zweep" kent kan de continuïteit in het vergaderen bevorderen.

1947/1980
Boven schreven we dat 1947 de eerste synode was na de bevrijding; nu in 1980 de twaalfde.
Vergelijken we de lijst van afgevaardigden van 1947 met die van 1980 dan blijkt dat drie van de predikanten die in 1947 afgevaardigd waren ook in 1980 stemgerechtigde synodeleden zijn. De adviseur van de Utrechtse synode is nu prae-adviseur van de Amersfoortse synode.
Dus vier van hen, die de synode van 1947 meemaakten zullen D.V. ook die van 1980 meemaken. Dat geldt niet van de ouderlingen - niemand van de 24 ouderlingen van toen komt naar Amersfoort: trouwens slechts drie van hen leven nog maar. En van de 24 predikanten zijn er reeds 14 gestorven.
Het is een hele periode van 1947 tot nu - 33 jaar.
Zij, die toen 30 jaar waren voelden zich „broekjes" als ze zich gingen vergelijken met de proff. van der Meiden en van der Schuit en de predikanten Jongeleen en van der Molen, L. de Bruyne en van der Zaal, de laatste twee toen als ouderlingen aanwezig en de ouderlingen B.J. Boerrigter, C.H. Overduin en G.J.O. Vermeer - mannen, die in die dagen een grote bekendheid hadden op kerkelijke vergaderingen.
Oudste afgevaardigden die in Amersfoort zullen komen. Generaties schuiven op; we worden allen ouder, maar Gods trouw blijft van geslacht tot geslacht.

De agenda
Wat wordt op een synode behandeld?
In het algemeen drie groepen onderwerpen: ingekomen stukken inclusief bezwaarschriften, instructies - voorstellen die uit de kerken via classis en particuliere synodes worden ingezonden - en rapporten.
Het aantal ingekomen stukken lijkt klein: slechts een vijftal waarvan de belangrijkste zullen zijn een brief van de generale synode van Groningen 1978 van de Geref. Kerken (vrijgemaakt) en een brief van de Landelijke Vergadering van de Nederlands Geref. Kerken. Ook zijn er bezwaarschriften, maar die worden - naar synodaal gebruik - niet op de agenda vermeld. Dus een punt dat kan mee- en tegenvallen.
Tien instructies vragen de aandacht van de afgevaardigden. Vijf van deze instructies zijn ingediend door de particuliere synode van het oosten, waarvan de belangrijkste is de vraag om een nieuw kerkvisitatie-reglement terwijl een proeve van een nieuw reglement is toegevoegd.
Het noorden is goed voor twee instructies en vraagt o.a. om de herziene tekst van de belijdenisgeschriften nu vrij te geven voor kerkelijk gebruik.
Het zuiden verzoekt om een opdracht te geven aan het deputaatschap „Kerk en Samenleving" om de vragen inzake crematie en begraven in studie te nemen en verzoekt ook dat de synode zal onderstrepen dat begraven verre de voorkeur verdient boven cremeren.

Noemen we tenslotte nog de instructie van het oosten met betrekking tot de Evangelisatiearbeid in België, waarin men meer coördinatie wil dan op het ogenblik geschiedt nu vanuit drieërlei kring deze Evangelisatie wordt bedreven.
En dan 36 rapporten van verschillende deputaatschappen. Maar daarover D.V. een volgende keer.

J.H.V.

** CORRECTIE EN/OF WIJZIGINGEN (22/08/1980)
Dank zij de vakantie zowel van ons blad als van de red. secr. is een bepaalde rectificatie niet opgenomen in het nr. van 1 augustus. In het eerste artikel over de gen. synode werd abusievelijk geschreven dat in 1968 voor het eerst diakenen ter synode waren; dit moet zijn 1965. En niet uit de classis Utrecht, maar uit de classis Apeldoorn zijn slechts twee afgevaardigden aanwezig.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen