Boekbespreking

Dr. A. Luwel: „De technocratie. Theorie en Beweging", 101 blz., ƒ 14,90, Kok, Kampen, 1980
Dit boekje is geschreven door een Belgisch auteur. Uit de noten blijkt dat hij reeds in 1937 heeft gepubliceerd. Hij moet dus een man zijn, die zijn vak reeds lang beoefent. Uit de gegevens op de omslag blijkt niet, welk vak hij heeft gedoceerd aan de Vrije Universiteit in Brussel. Duidelijk is dat zijn belangstelling uitgaat naar het gebied, waar techniek en economie elkaar ontmoeten. Daarover gaat dit boek eigenlijk ook. Het behandelt het ontstaan en de geschiedenis van de technocratie. Deze blijkt een Amerikaanse beweging te zijn, die afsplitsingen en stormen heeft moeten doorstaan. De uitwaaiering van deze beweging naar verschillende delen van Europa wordt beschreven. Tenslotte wordt in de laatste vijf bladzijden ingegaan op de vraag of de technocratie toekomst heeft. Die vraag beantwoordt de schrijver positief, onder het voorbehoud dat een beroep gedaan moet worden op deskundigen „die de dragers zouden zijn van de nieuwe wetenschap nl. de wetenschap van de evolutie van de mens", blz. 99. In deze regels lijkt mij de boodschap van het boek te zijn vervat. Het is geschreven in termen die passen bij de beweging van de technocratie.

W.H. Velema

Jan Fentener van Vlissingen: „Het pad van de geestelijke begeleiding. Van praatpaal tot waarborg." Nr. 20 in de serie Pastorale Handreiking, 132 blz., ƒ 18,90. Voorhoeve, Den Haag, 1980.
De schrijver is psychiater en tegelijk lid van de broederschap van Taizé. Hij laat duidelijk merken dat hij tegen de huidige, sterk analytisch ingestelde psychiatrie zijn bedenkingen heeft. Uit het boek blijkt dat hij daar veel van afweet. Hij verstaat zijn vak, om zo te zeggen. Hij duidt het standpunt van de huidige psychiatrie aan als praatpaal te zijn. Hij zelf wil meer. Na de behandeling van Ontboezeming en Techniek, beschrijft hij Keerpunt, de weg terug uit de „techniek". Dan gaat het om het persoonlijk contact, verbeeld in „die dienst van de oorschelpen", waarbij diepgaand en diepzinnig over de handen en het luisteren, over het zwijgen wordt geschreven.
Zijn programma - als ik het zo noemen mag legt hij bloot in Tegenwoordigheid, Empathie (invoelen) en Borg zijn. Op dit laatste komt het aan, terwijl uit de laatste regels van het boek blijkt dat de mens alleen borg kan zijn in het Licht van de Grote Borg. Een boek dat te denken geeft en perspectieven biedt. De weg van praatpaal tot borg blijkt overigens, net als het boek zelf, een lange te zijn. Niettemin de moeite van het overwegen waard, zelfs als men zou denken dat het allemaal wel wat vlotter kan dan we het hier beschreven vinden.

W.H. Velema

Sipke van der Land: „Wat bezielt ze? Het handboek van secten, stille krachten, bewegingen", 389 blz., ƒ 25,-, Kok, Kampen.
Dit boek bevat nu in één band wat tevoren in drie verschillende bundels werd gepubliceerd. Ze zijn tot één samengevoegd, en hier en daar herzien. Het boek telt 32 hoofdstukken. Achter elk van de drie delen staat een hoofdstuk dat tot inkeer, zelfonderzoek en bezinning noopt. Vandaar de titels: Je eigen geloof; Je eigen kracht; Je eigen beweging. Al met al worden dus 29 verschillende stromingen behandeld. De charme van het boek bestaat niet alleen in de uitstekend gekozen illustratie. Ook daarvoor heb ik alle lof. De charme bestaat evenmin enkel in de goede typografische verzorging. Het boek is gebonden, werkelijk prachtig uitgegeven. De charme bestaat vooral in de uitstekende tekening van de besproken bewegingen. De schrijver is op persoonlijk onderzoek uit geweest en heeft met tal van leidinggevende figuren gesproken. Van der Land weet waarover hij schrijft. Hij doet het niet afstandelijk, en tegelijk evangelisch bewogen met hen die in de greep van wie of wat dan ook zijn. Hij weet dingen te vermelden die men elders niet leest. Zo bijvoorbeeld dat een hoogleraar van de theologische faculteit in Utrecht een wetenschappelijk congres in Japan meemaakte, dat door de aanhangers van Mister Moon bleek te zijn georganiseerd. Steeds weer wordt op overtuigende wijze naar de Bijbel verwezen. Ik noem met name de gefundeerde kritiek op de Sensitivity Trainingen. Doch in elk hoofdstuk kan men de weg van de Bijbel vinden tegenover die van de dwaling.
Vergelijking met een afzonderlijk uitgegeven deeltje bracht me tot de conclusie dat de beweging „Children of God" en „De echte waarheid" (Plain Truth) nu niet meer onder christelijke bewegingen (deel 3), maar bij sekten behandeld worden (deel 1). Het was niet verkeerd geweest, als hiervan iets gezegd zou zijn in een Inleiding. Deze ontbreekt. Dat betreur ik. Overigens is het een boek dat ik van harte wil aanbevelen. Mag ook eens gezegd worden, dat de prijs voor dit keurig uitgegeven boek met zo'n omvangrijke inhoud onvoorstelbaar laag is. Niemand mene dat de inhoud daarom goedkoop is. Het tegendeel is het geval.

W.H. Velema

„Evangelisatie", op verzoek van de Evangelische Alliantie samengesteld door L. La Rivière, 174 blz., ƒ 24,50, Kok, Kampen, 1980.
De ondertitel: Wie-Wat-Waar-Hoe duidt al aan, hoe gevarieerd de uitwerking van het thema is. Het boek is verdeeld in drie hoofdstukken; „Succesvol evangeliseren", waarbij na een korte inleiding over vier vormen van crisis wordt gesproken: die met betrekking tot de medewerkers, de materialen, de locatie en de methoden. Na deze 10 bladzijden volgt een hoofdstuk dat 15 bladzijden beslaat en handelt over „Handleiding voor de organisatie".
In het derde hoofdstuk dat meer dan 125 bladzijden telt worden niet minder dan 34 methoden voor evangelisatie besproken. Het aantal auteurs gaat de 25 te boven.
Ik noem nu enkele onderwerpen: Bezoekwerk; Buurtbijeenkomsten; Dia-programma's; Enquête-acties; Filmevangelisatie; Het gesprek; De Gemeente-Bijbel-school; De Kleine Kerk; Straatevangelisatie; De vreemdeling in onze poorten.
Het boek draagt een bij uitstek technisch karakter. Het wil over mogelijkheden en middelen informeren. Bij vrijwel elk onderdeel van het derde hoofdstuk worden adressen opgegeven, waar men informatie of materiaal kan krijgen.
Er is door alles heen een duidelijk merkbare bewogenheid om het evangelie aan medemensen te brengen, waar en hoe dat maar mogelijk is. Dit boek biedt een inventarisatie van wat op dit ogenblik voor handen is of gepraktiseerd wordt. Als zodanig is het een instructief boek. Ik betreur het dat alleen geïnformeerd en niet geëvalueerd wordt. Nu staat alles keurig op een rijtje, zonder dat er een kritische toets wordt aangelegd. Ik zou met een aantal auteurs graag nader van gedachten wisselen, met name over het vanuit Amerika in ons land geïntroduceerde project van de Kleine Kerk. Men wil via kleine gemeenschappen binnen de plaatselijke gemeente proberen de kerk meer dienstbaar te maken aan haar taak. Op zichzelf moet men hiervoor waardering hebben, doch wanneer deze kleine kerk alle taken van de hele gemeente zich toebedeeld ziet, lijkt mij dat een opsplitsing van de gemeente - ook al willen de voorstanders dit beslist niet. Bovendien komen de ambtsdragers in een vacuüm, lijkt me. Als „technische" informatiegids kan ik het boek waarderen; voor een handleiding over kerkelijk evangelisatiewerk zou het meer moeten bieden.

J. Knigge, „Marxisme in meervouw. Van ideologie naar macht", Kleinbeeldcahiers, 119 blz., ƒ 14,75, De Vuurbaak, Groningen, 1980.
Dit boekje biedt een schat aan gegevens - feiten zowel als literatuur - over oorsprong en ontwikkeling van het marxisme. Alle vormen die het marxisme na Marx heeft aangenomen - ze worden hier in 13 hoofdstukken beschreven - komen aan de orde. Daarnaast telt het boek niet minder dan 16 teksten, die uit marxistische literatuur zelf afkomstig zijn. Men maakt dus kennis met het stelsel via zijn eigen publicaties en kan zo tegelijk de auteur in zijn analyse - enigermate - controleren. Er staan heel wat foto's in.
Voor dit boekje heb ik waardering. Het biedt in kort bestek bijzonder veel en is voor leerlingen een handig informatie- en naslagwerk. Bijna zou men zeggen: er staat teveel in dit korte bestek. Wie veel gegevens op een rijtje wil hebben, moet zich dit boekje over ontwikkeling en ontplooiing, over overtuigingskracht en imperialisme van het marxisme niet laten ontgaan.

W.H. Velema

Dr. Cees Klapwijk, „Nachtboek voor eenzamen. Heilzaam egoisme", 120 blz., ƒ 17,50, Kok, Kampen.
Dit boek is verdeeld in drieën: „Praatje voor de vaak". Het bevat „het babbeltje vooraf". Verder: „Om wakker te blijven" en „Strooigoed voor Klaas Vaak" met een lijstje van boeken: „om nog wat na te lezen".
De schrijver tracht eenzame mensen wat hulp te bieden. Zij moeten zichzelf niet vergeten. Zij mogen aan zichzelf denken. Dat is de strekking van de ondertitel die in heel het boek doorwerkt.
Het poogt te laten zien dat een mens door God gezocht en vastgehouden wordt. Dat gebeurt op een moderne manier, die mij nogal eens tot tegenspreken dringt. Is de schrijver niet te gemakkelijk met bepaalde problemen klaar, al zal hij de laatste zijn die ze wil onderschatten?
Ik citeer twee stukjes dan kan de lezer zelf zich een indruk vormen: „Pinksteren, wat is dat? Zeker, een „must", maar niet grimmig. Eerder in de betekenis van most, om dronken van vreugde te zijn". Dan: „Hemelvaart en Pinksteren. Kort gezegd - maar wie kan het omvatten? -: de kloof is dicht.
De kloof tussen hemel en aarde, God en mens: de kloof zonder brug. We kunnen nu doortrekken dwars door de „rode zee" heen, de zee van bloed, zweet en tranen. Naar de veilige, zekere overkant. „En God zal alle tranen van hun ogen afwissen". Dat behoudt Hij zichzelf voor. Daarom kunnen we nu alvast lachen door de tranen heen. Geloof en humor zijn thans identiek" (blz. 54v).

W.H. Velema

Postille 1980-1981. Boekencentrum, 's-Gravenhage, ƒ 39,90, 227 blz.
Dit is nr. 32 in de serie, die de laatste jaren in een fraaie rode band is gestoken. Zoals de schrijvers een grote variatie vertonen, zo ook hun preekschetsen. Er is voor ieder wel wat bij. Doch dat kan elk jaar van deze postille gezegd worden.
Dr. L.A. Hoedemaker schreef een opstel over „Preken over zending". Hij brengt daarin meer zijn moderne visie op de zending over dan dat hij preekhulp biedt. Drs. J.H. van der Laan heeft de taak van prof. Bolkestein overgenomen om een bespreking te geven van „Recente homiletische literatuur". De lezer wordt geattendeerd op boeken, waarvan sommigen zeker zijn aandacht zouden ontgaan, als hij dit artikel niet las.
Dr. C. Rijnsdorp schrijft over Preek en Literatuur. De conclusie is dat maar weinig predikanten zich in hun preken echt met de literatuur bezighouden. Hoe treffend en tot nadenken stemmend deze conclusie ook is, het zou van waarde geweest zijn,- als wat nader was ingegaan op betekenis, en eventueel noodzaak van deze relatie. Als overzicht van een periode in de vaderlandse predikpraktijk meer dan in de predikkunde - is dit opstel interessant.
Ik noem nog enkele namen van medewerkers. Men ziet dan de grote verscheidenheid: Prof. Bronkhorst, dr. van de Bank, dr. den Heijer, prof. Jagersma (Brussel), dr. Maarsingh, drs. Verboom, dr. Blei en drs. G.M. van den End. Opvallend is dat de ene schets voor de dag van de arbeid op naam van drie auteurs staat, en dat de schetsen van drs. Hensen over de laatste hoofdstukken van Jozua gaan, zonder dat er expliciet voor een tekst gekozen is.
Ik zou het betreuren als men in deze richting verder ging. Verantwoording van de tekstkeus, gevolgd door uitleg, aanwijzingen voor de prediking en voor de liturgie vormen het raam, waarbinnen veel exegetisch en soms ook waardevol meditatief materiaal geboden wordt.

W.H. Velema

Dr. J.D. te Winkel, „'t Zit in de lucht. Het Evangelie en het moderne levensgevoel", 160 blz., ƒ 17,50, Zomer en Keuning, Ede, 1980.
Na de inleiding worden tal van popliederen met hun auteurs besproken. In het daarop volgend deel wordt het cabaret doorgelicht. In het slothoofdstuk wordt gewezen op de betekenis van de besproken trendsetters en opgewekt om bij de tijd te blijven. Met een korte beschouwing over Bonhoeffers verlangen naar een nieuwe a-religieuse taal wordt het boek afgesloten.
De schrijver verwoordt zijn intentie en zijn programma in de laatste volzin van het boek, te vinden op blz. 147: „Een volgeling van de Heer die bij de tijd wil blijven, zal dan ook moeten blijven zoeken om te ontdekken of, waar en hoe flarden van die nieuwe bevrijdende taal te horen zijn en in de praktijk van alle' dag voelbaar en tastbaar aanwezig zijn".
In deze zin ligt voor mij het probleem van het boek en van het standpunt van de schrijver, die stafmedewerker is van het Evangelisatiecentrum van de Geref. Kerken te Leusden. Moeten wij uit de wereld de bevrijdende taal opvangen, of moeten we met de bevrijdingsboodschap van de Bijbel de wereld in? Helaas kan ik me niet aan de indruk onttrekken dat het laatste in dit boekje afwezig is. Daarmee vervalt de taak om kennis te nemen van wat er in de lucht zit niet, maar er moet wel meer gezegd worden dan dit. Bovendien, wat in, de lucht zit, komt toch wel bij ons binnen. Zou een kritische weerbaarheid daartegen niet veel meer op zijn plaats zijn?

W.H. Velema

Dr. Helmut Thielicke, „Wie mag sterven? Gewetensvragen in de moderne geneeskunde", 158 blz., ƒ 19,50, Zomer en Keuning, Ede, 1980.
De schrijver heeft ook in Nederland grote bekendheid. Hij schreef over tal van onderwerpen. In dit boek, dat uit lezingen in onderscheiden werelddelen is ontstaan, gaat het over vragen die met de enorme ontwikkeling van de moderne geneeskunde opkomen. Het standpunt van Thielicke is het menszijn naar voren te halen en tegen de verzakelijking, de vertechnisering van het leven te vechten. Hij doet dat in zijn hoofdstuk over „Topsport en medicatie". Hij doet het ook in zijn toespraak over „Ziekenhuis in de crisis". Het recht op suïcide (zelfmoord) wijst hij af. De toon van dit hoofdstuk is weldadig, vergeleken bij verschillende Nederlandse publicaties over dit onderwerp. Ook het vraagstuk van de waarheid aan het ziekbed wordt op een fijne manier besproken. Ik herinner ook nog aan de wijsheid waarmee hij het probleem van de euthanasie behandelt.
Een fijn boek, dat bewondering oproept, zelfs als men bij onderdelen de accenten anders zou leggen. De auteur heeft in zijn ouderdom niets verloren van de breedsprakigheid, die hij in andere werken ten toon spreidt. Deze zal de lezer voor lief willen nemen. Het is een waardevol boek.

W.H. Velema

Ds. H. Veldhuizen, „Sekten en Stromingen", deel 3 uit de Reformatie Reeks, 157 blz., ƒ 19,90, Kok, Kampen.
Dit boek bevat een bundeling van artikelen, die eerder verschenen in De Waarheidsvriend. Niet minder dan 15 onderwerpen worden behandeld.
Ik noem een aantal titels: Jehova's getuigen; De Mormonen; De Echte Waarheid; Transcendente Meditatie; Zen-Boeddhisme; De SoefiBeweging; De Bahai-gemeenschap; Unified Family en De Vrije Groepen.
Onze indruk is dat over het algemeen heldere en betrouwbare voorlichting wordt gegeven. Men krijgt informatie over personen, herkomst en over de leerstellingen, waarna steeds gepoogd wordt een kritische evaluatie vanuit de Bijbel te geven.
De hoofdstukken verschillen nogal wat in lengte. Het is mij niet duidelijk waarom dat over de Mormonen het langst moest zijn, terwijl dat over yoga erg kort is. Hoofdstuk 5 over „Oosterse Sekten en Stromingen" is eigenlijk een samenvattende karakterisering van wat in andere hoofdstukken staat.
De aanpak per hoofdstuk is nogal verschillend. Het zou goed geweest zijn om meer eenheid te brengen in de opzet van de hoofdstukken. Inleiding (De kerk en de sekten) en uitleiding (De vrije groepen) lijken me van betekenis voor onze plaatsbepaling tegenover de hier beschreven stromingen. Het boek bevat voor persoonlijk en gemeenschappelijk gebruik goed studiemateriaal. Er is studiemateriaal dat uitgebreider voorlichting biedt. Voor een eerste oriëntatie acht ik dit een goed hulpmiddel.

W.H. Velema

Joop Rinzema, „Leren leven met een hartaanval". Verslag van een geloofservaring, 32 blz., ƒ 7,90, Kok, Kampen.
De schrijver is een bekend gereformeerd predikant, die op ethisch terrein heeft gepubliceerd. Dit boekje beschrijft de ervaringen, die hij opdeed, nadat hij door een hartinfarct werd getroffen. Het is zo persoonlijk van toon, dat het niet past er een beoordeling van te geven. Het boekje loopt uit op de tekst Hebr. 12: 9 en 11 over de vreedzame vrucht der gerechtigheid als resultaat van de tuchtiging van God, de Vader.
Het lijkt me dat dit een waardevol perspectief biedt voor mensen die pijn, zorg en angst moeten verwerken. Het boekje zou ook van betekenis kunnen zijn voor hen die zulke patiënten mogen verzorgen, hetzij in een ziekenhuis, hetzij in de familiekring. De titel is wat erg compact. Het boekje gaat over leven na een hartaanval.

W.H. Velema

De lange reis, door Myrna Grant, vertaald uit het Engels, uitgave Oosterbaan & Le Cointre bv Goes, 216 blz., prijs ƒ 19,90.
Rose Warmer, een Hongaarse jodin, die Christus leerde kennen, legt getuigenis af van haar geloof aan alle Joden waarmee ze in contact komt. Toen haat en terreur van de Nazi's Europa overspoelden begaf ze zich vrijwillig naar de concentratiekampen om haar geliefde volk bij te staan. Veel moest ze lijden. Terwijl 180 van haar familieleden omkwamen, werd zij bevrijd en ging tenslotte haar lang gekoesterde wens in vervulling: vertrekken naar Het Beloofde Land, waar ze als zendelinge werkzaam is.

O.

I.A. Kole: „De dreiging van de Islam". Uitgave Stark, Texel. Prijs ƒ 11,95 geb. met 3-kleurenomslag. 109 pag.
Dit boekje, geschreven door de heer Kole, leraar aan „De Driestar" te Gouda, heeft een goede bedoeling: de gevaren, die ons van de kant van de Islam bedreigen aan te geven en daartegen te waarschuwen. Hij heeft geprobeerd de problematiek rond de gastarbeiders en hun religie wat toegankelijk te maken. Een goede zaak. Alleen vind ik het jammer dat de compositie van dit boek niet bepaald sterk is. Het is samengesteld uit veel citaten, gekozen uit allerlei boeken en tijdschriften. Maar het wordt vaak niet duidelijk waar de schrijver nu zelf aan het woord is. Een goede hoofdstukindeling mis ik node. Dat is beslist te betreuren. Ik vraag me af of de goede bedoeling met de opzet van dit boekje nu wel voldoende effect krijgt. Jammer!

J.H.V.

Prof. G. Wisse: „De dood en het hiernamaals". Uitgave Stark, Texel. Prijs ƒ 16,50. 151 pag. 6e druk.
Vorig jaar bespraken we de 5e druk van dit bekende boek van de in 1957 overleden hoogleraar - die druk was door de Texelse uitgever opnieuw gezet en aangepast. Binnen een jaar bleek een zesde druk nodig. Dat is te begrijpen. Wisse had een eigen, krachtige manier van spreken en schrijven. De eerste druk van zijn boek verscheen ongeveer 70 jaar geleden. Sommige stellingen worden nu anders geformuleerd en had hij vandaag dit boek mogen schrijven zou hij het zeker anders gedaan hebben op verschillende punten. Maar de kern van de strijd en de troost van de overwinning op de dood blijft gelijk en daarom heeft dit boek ook vandaag nog iets te zeggen. Hartelijk ook nu weer aanbevolen.

J.H.V.

De „Vier Vrienden" serie (5 delen), door Piet Prins, uitgave De Vuurbaak bv Groningen, prijs per deel ƒ 14,25.
Piet Prins heeft al heel wat jeugdboeken op zijn naam staan, die door de jeugd verslonden zijn. Van de „Vier-Vrienden" serie verschijnt de derde druk, nl. van de delen „Vier Vrienden en een vigilante", „Vier Vrienden en de kloosterhoeve", „Vier Vrienden op het speurderspad", „Vier Vrienden op Overlaar", terwijl „Vier vrienden en de grauwe Griezel" een nieuw deel is. De boeken zijn bestemd voor lezers van 10 jaar en ouder.

O.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen