Catechese aan verstandelijk gehandicapten

Al zijn de catechisaties nog niet begonnen, in menige gemeente is men wel aan de voorbereidingen bezig. Groepen worden samengesteld. Leerstof wordt uitgezocht. Hoe beter je je voorbereidt, des te beter het seizoen verloopt. In meerdere gemeenten wordt tegenwoordig ook al catechisatie gegeven aan kinderen van de lagere school. Waar je in onze kerken nog niet zoveel van hoort, is catechese aan verstandelijk gehandicapten.

De belofte bij de doop
Alle kinderen van gelovigen worden gedoopt. Ook verstandelijk gehandicapte kinderen. Veel van hun ouders hebben daar in het verdere leven heel veel kracht en steun aan. God sloot ook Zijn verbond met hun kind. Zijn beloften gelden ook hen. En werden zij niet oud, dan las menig ouder Dordtse Leerregels Hoofdstuk 1, artikel 17 nog eens na. Hele oude woorden, maar met wat voor een troost: zo moeten de godzalige ouders niet twijfelen aan de verkiezing en zaligheid hunner kinderen, welke God in hun kindsheid uit dit leven wegneemt.
Maar veel van deze kinderen mogen ook blijven leven en worden net zoals wij ouder en ouder. Ze volgen allerlei scholen, verschillende opleidingen. Het is er gelukkig vandaag ook voor hen. Ze gaan naar christelijke scholen. Ook voor hen zijn christelijke organisaties. Hun ouders ijveren er voor. Terecht, want óók voor deze kinderen gaven zij een belofte bij de doop!

Houdt dat ook in: sturen naar de catechisatie?
Wie kent die belofte niet? Opvallend is het verschil in formulering in het oude doopsformulier, dat in sommige gemeenten van onze kerken nog gebruikt wordt en het nieuwe doopsformulier. Eén zin is helemaal weggevallen in het nieuwe. Deze bijzin: „als het tot zijn verstand zal zijn gekomen". In het oude formulier staat: als dat het geval is (tot tweemaal toe wordt het herhaald) dan moeten w i j, beloven ons kind „te onderwijzen en te doen onderwijzen in de voorzeide leer". Nu is de grote vraag wat de opstellers daarmee bedoeld hebben en wat voor maatstaf je moet aanleggen als het gaat over „tot je verstand komen". In de praktijk vonden velen dat verstandelijk gehandicapten daar buiten vallen. Zij komen nooit tot (ons!!) verstand. En misschien was dat ook wel de reden dat je deze kinderen miste op de catechisatie.
Gelukkig wordt daar vandaag aan de dag anders over gedacht. Het zal niet toevallig zijn dat deze bekende zin uit het nieuwe doopsformulier is verdwenen. Dat is ditmaal geen achteruitgang maar vooruitgang. Ouders hebben de doopbelofte afgelegd bij alle kinderen, ook verstandelijk gehandicapten. Het is hun plicht ook hen „te onderwijzen en te doen onderwijzen in. de waarheid Gods". En de kinderen hebben er recht op. Zij hebben er recht op te weten wie de HERE, de God van hun doop is. Catechisatie is niet een uitzonderlijke service aan kinderen van de gemeente met een bepaald verstandelijk niveau, maar een dienst aan alle kinderen der gemeente

De dominee en de verstandelijk gehandicapte
Nog maar enkele jaren geleden werden de kerkdiensten, waarin de prediking voor verstandelijk gehandicapten centraal stond, door een handjevol predikanten geleid. Menige dominee zei: „Ik kan het niet. Daar moet je die of die voor vragen". Begrijpelijk maar wel merkwaardig. Stel je voor dat hij tegen zijn kerkeraad dat zei met betrekking tot het andere deel, of andere specifieke groepen: bejaarden bijvoorbeeld. Dat zou te gek zijn. Tot het overige word je geacht in staat te zijn! Maar de werkelijkheid is dat de dominees wel meer niet goed kunnen. En dat is ook geen schande. De één heeft die gave en de ander die. En wat je niet goed kan, dat probeer je. Niet alleen, zoals ze zeggen „met vallen en opstaan", maar ook met veel gebed om wijsheid en inzicht. Langzamerhand doen de predikanten dat ook met betrekking tot het werk onder de verstandelijk gehandicapten. Ook die taak vatten zij aan. Geweldig: je bent herder en leraar van heel je gemeente! Specialisten kun je raadplegen. Maar doe het werk aan hen niet over.

Hulpmiddelen
Het merkwaardige verschijnsel doet zich voor dat velen ontdekken dat „eenvoudig" werk niet eenvoudig is. Moeilijk doen is soms veel gemakkelijker. Echt eenvoudig zijn, duidelijk uitleggen is een enorme opgave. Lang preken is voor sommige predikanten gemakkelijker dan kort. Zo gaat het ook met de catechisaties. De oudste groepen dat gaat wel, maar die jongste! Om dan maar helemaal niet te spreken over catechisatie aan verstandelijk gehandicapten.
Gelukkig dat er vandaag aan de dag een zee van materiaal op de markt is. Je kunt over de methoden en inhoud verschillend denken, maar een feit is dat er ontzaglijk veel verschijnt. En . . . ook voor onze verstandelijk gehandicapte kinderen.

Titels
Graag wil ik ouders, predikanten op de volgende uitgaven attenderen:
- „Naar het vaderhuis", Dick Valkenburg, uitgave Kok, Kampen.
- „Catechisatie ten behoeve van Verstandelijk gehandicapten", ds. J.S. van der Net, predikant van de Ger. Gem. te Utrecht en de heer M.M. Natzijl, te bestellen bij Vereniging Gehandicaptenzorg van de Ger. Gemeenten, Voorschoterlaan 40, 3062 KP Rotterdam.
- „Door te geloven hoor ik bij God", een uitgave van de vereniging „Dit Koningskind", vereniging van Gereformeerde Gehandicapten, hun Ouders en Vrienden. Postbus 376 3800 AJ Amersfoort.

Ook een uitgave in onze kerken?
Tenzij er iemand opstaat en vindt dat hij de geboden methoden en het geboden materiaal kan verbeteren, zou ik daar niet voor willen pleiten. Ik ben blij dat deze uitgaven er zijn. Ieder moet zelf maar oordelen wat hij het „beste" vindt. Het zou toe te juichen zijn als er een bundeling van krachten plaatsvond. Want sommige zaken kun je (gelukkig?) toch niet aan verstandelijk gehandicapten leren. Een daarvan dacht ik, is de kerkelijke verdeeldheid. Ik proefde dat gelukkig ook in het derde boekje:
Les 16: De Here Jezus roept ons bij elkaar in de Kerk.
Vragen:
1. Waar ga je op zondag heen
2. Wie zie ja daar
3. Wie roept de mensen naar de kerk?

Antwoorden:
1. Naar de kerk
2. Mensen die bij de Here Jezus horen
3. De Here Jezus roept ons allemaal.

A. van der Veer

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen