Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Taalvervuiling

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Taalvervuiling

3 minuten leestijd Arcering uitzetten

Zo ongemerkt krijgen in onze Nederlandse taal woorden soms een andere of een bredere betekenis.
Een voorbeeld van een andere betekenis is het woord „achterban", dat oorspronkelijk betekende: het gehuurde krijgsvolk van de houder van een achterleen, d.w.z. van iemand die weer leenman is van een andere leenman. Nu zijn het de leden van een politieke partij of van een vakbeweging, die niet ten strijde worden uitgezonden, maar eerbiediglijk worden geraadpleegd alvorens hun „top" ten strijde trekt.
Een voorbeeld van een bredere betekenis is het woord „weekend". Toen wij nog in een samenleving van overwegend christelijke signatuur verkeerden en de Zondag zo al niet algemeen werd geheiligd dan toch als een rustdag werd beschouwd, waarop men twee maal naar de kerk ging en verder thuis bleef, eindigde de week op Zaterdagavond en werd de Zondag algemeen erkend als de eerste dag der week. Geleidelijk is daar verandering in gekomen: de week wordt niet meer begonnen, maar beëindigd met de Zondag.
We merkten dat reeds lang in de dienstregelingen van de luchtvaartmaatschappijen, die de Maandag aanmerken als dag nr 1 en de Zondag als dag nr 7. Vervolgens hebben we in 1972 de befaamde norm NEN 2772 van het Nederlands Normalisatie-instituut gekregen, waarin de weken zijn genummerd en de Maandag als eerste dag van de week wordt aangemerkt - een norm waaraan de meeste zakagenda's en kalenders (zij het - dank zij de gerezen protesten - in afnemende mate) zich houden.
Het begrip weekend slaat nu niet meer op de Zaterdag, maar op de Zaterdag en de Zondag. En links en rechts wenst men elkaar op Vrijdag of Zaterdag „een prettig weekend" toe. Christenen behoren aan deze taalvervuiling niet mee te doen. Voor hen eindigt de week op Zaterdag en de wens „een prettig weekend" dient onzerzijds te worden beantwoord met „hetzelfde en daarna een goede Zondag".
Van taalvervuiling kan evenzeer worden gesproken bij het gebruik van het woord „partner".
Het is een onweerspreekbaar feit, dat het huwelijk weliswaar (hoe lang nog?) de enige gelegaliseerde samenlevingsvorm is, maar dat er daarnaast allerlei zgn. alternatieve samenlevingsvormen zijn gaan ontstaan. Een ongehuwde man leeft samen met een ongehuwde vrouw, hetgeen vroeger nog werd aangeduid met „hokken", maar tegenwoordig als „samenwoning". Een homofiele man leeft samen met een vriend of een lesbienne leeft samen met een vriendin en al die buitenechtelijke relaties heten dan „partners".
Dat alles, hoezeer te veroordelen, is nog tot daaraan toe. Maar in toenemende mate, helaas ook in onze kring, is gemakshalve het begrip „partner", vroeger een uitzonderingspositie aanduidende, uitgebreid ook tot de enige gelegaliseerde en nog in ruime mate overheersende samenlevingsvorm, het huwelijk. Ook de echtgeno(o)t(e).wordt nu als „partner" aangeduid, omdat men b.v. op uitnodigingen geen onderscheid wenst te maken tussen gehuwde paren en in een andere, naar onze overtuiging onoirbare samenlevingsvorm samenwonende paren. Vroeger gold de uitnodiging mede voor echtgeno(o)t(e) of verloofde, daarna was de uitnodiging geldig voor twee personen, nu wordt men uitgenodigd met „partner".
Op deze wijze wordt het taalgebruik uit de alternatieve samenlevingsvorm uitgebreid tot alle samenlevingsvormen en wordt het huwelijk naar de achtergrond gedrongen. En zo draagt dat taalgebruik er toe bij, dat - veelal onbedoeld - geleidelijk de bij het christelijk patroon behorende terminologie wordt vervangen door termen uit de wereld van het afwijkend gedrag, waardoor dat gedrag wordt genormaliseerd.
Uitnodigingen mede aan de partner dienen te worden beantwoord met de mededeling, dat daaraan, nu de echtgeno(o)t(e) niet is uitgenodigd, geen gevolg wordt gegeven. We hoeven ons niet door taalvervuiling onder te laten walsen.

Verplanke

Dit artikel werd u aangeboden door: De Wekker

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 26 november 1982

De Wekker | 8 Pagina's

Taalvervuiling

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 26 november 1982

De Wekker | 8 Pagina's