„In liefde trouw zijn'' (Veranderingen in de huwelijksmoraal II)

Een pastorale handreiking
De titel is ontleend aan een geschrift dat gaat over relaties binnen en buiten huwelijk en gezin. Het is een boekje, samengesteld door de Sectie Pastoraat van het deputaatschap Gemeenteopbouw van de generale synode van de Gereformeerde Kerken in Nederland. Overigens is het niet alleen voor leden van de Gereformeerde Kerken bedoeld. Het is verschenen in de serie Toerusting, die door Hervormde, Gereformeerde en Vrijzinnig Protestantse organen wordt uitgegeven.
Het boekje gaat in op de ethiek van huwelijk, gezin en sexuele relaties.
Met veranderingen op dit gebied hebben alle christenen in Nederland te maken. We schreven daarover in het vorige artikel. Vandaar dat ook wij aan dit geschrift aandacht willen besteden. Dit boekje is een typisch voorbeeld van een nieuwe benadering. Het is nodig daarnaar te luisteren en de overwegingen op ons te laten inwerken. In beknopte vorm vinden we hier veel bijeen gebracht.
Het gaat de schrijvers erom leiding te geven temidden van de verwarring op het gebied van de seksuele en huwelijksethiek. Wie zou denken dat de bijbelse normen voor deze gebieden toch wel duidelijk zijn, wordt getroffen door enkele woorden in de ondertitel van het geschrift: „Pastorale handreiking ten dienste van gesprekken over bijbelse uitgangspunten voor normen betreffende relaties binnen en buiten het huwelijk en gezin". Het boekje wil op pastorale wijze bijbelse uitgangspunten voor de normen aanreiken. Dat is een opvallende formulering. Ze bedoelt in elk geval te zeggen: we moeten opnieuw naar normen zoeken en deze formuleren.
Daarbij dient de Bijbel ons als uitgangspunt.

Over normen
Zijn er dan geen vaststaande normen? De schrijvers zeggen het zo: „Normen zijn neerslag van menselijke ervaringen" (blz. 21).
Mensen hebben zelf normen gevonden en geformuleerd. Wil een bepaalde regel tot norm worden, dan moet ze als heilzaam en bevrijdend ervaren worden.
Zo zijn ook de bijbelse normen ontstaan. Ze werden als heilzaam beleefd.
Daarom werden ze gehandhaafd. Het kan echter gebeuren dat normen van vroeger in onze tijd als onderdrukkend of zelfs als verstikkend worden ervaren.
Dan moeten er nieuwe normen komen. In de weg van emancipatie moeten normen gevonden worden, die door mensen van onze tijd als heilzaam en bevrijdend worden ervaren.
De Bijbel helpt ons bij het vinden van nieuwe normen. De Bijbel geeft bepaalde waarden aan. Met behulp van die waarden moeten nieuwe normen worden geformuleerd. De schrijvers zijn zich ervan bewust dat het een moeizame taak is, waarden in normen te vertalen. Toch zullen we „er aan moeten geloven". We moeten ons er toe zetten. Daarbij wil dit geschrift hulp bieden. Als in de ondertitel over bijbelse uitgangspunten wordt gesproken, zijn daarmee bedoeld de in de Bijbel voorkomende waarden, die in de nieuw te vormen normen uitdrukking moeten vinden. Wat ik hier met eigen woorden omschrijf, kan men vinden op bladzijde 21 en 22 van de Handreiking.

Een „verbondsmatige" benadering
In het aan deze bladzijden voorafgaande hoofdstuk wordt gekozen voor een „verbondsmatige benadering". We treffen in de Bijbel bepaalde grondwoorden aan, die telkens opnieuw vertaald moeten worden.
Beslissend voor het bijbelse denken over de mens is 1) het feit dat hij Beeld Gods is; in het Beeld Gods zijn ligt opgesloten dat de mens leeft in relaties; en 2) dat er in de Bijbel telkens weer over het verbond wordt gesproken. Het verbond tussen God en Zijn volk is „het voorbeeld" voor alle verbonden, die tussen mensen worden gesloten.
Alle menselijke relaties van enige betekenis, dienen naar het Beeld van Gods verbond met Zijn volk te worden opgezet.
Zo verwachten de schrijvers met het verbond als uitgangspunt nieuwe normen te kunnen vinden, die ook in onze tijd als heilzaam worden ervaren in huwelijk, gezin en in relaties buiten het huwelijk.

Het bevrijdingsmotief
Het verbond is daarom zo belangrijk, omdat het staat in het teken van de bevrijding. Men denke aan het opschrift boven de Tien Geboden. God geeft als de Bevrijder Zijn geboden. Gehoorzaamheid aan de Geboden zal neerkomen op het leven als bevrijde mensen binnen het verbond.

Het afspraakmotief
Daarnaast is het belangrijk dat het bevrijdingsmotief uitloopt op het afspraakmotief. Je moet weten wat je aan elkaar hebt en je moet elkaar kunnen aanspreken op wat er is afgesproken. Het moet mogelijk zijn, zo menen de schrijvers, om vanuit dit uitgangspunt een nieuwe visie te krijgen op relaties.
Duidelijk zij gezegd dat de schrijvers geen chaos willen. Zij pleiten voor normen, zij het voor nieuwe normen, die beter passen bij de mensen van onze tijd dan vroegere normen. De schrijvers menen aan de bijbelse verbondsgedachte normerende aanwijzigingen te kunnen ontlenen om verantwoord over relaties te spreken. We willen nagaan tot welke normen zij komen. Hun grondstelling komt neer op „in liefde trouw zijn".

W.H. Velema

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen