Politieke uitspraak zonder politieke argumenten

Toen ik donderdagmorgen 8 maart door de radio hoorde dat de Gereformeerde Kerken de plaatsing van de kruisraketten in Woensdrecht hadden afgewezen wist ik niet hoe ik het had.
Mij was bekend dat de deputaten voor het oorlogsvraagstuk de synode geen eenstemmige voorstellen hadden kunnen aanbieden. En nu toch deze zeer gedecideerde uitspraak! Mijn verbazing was des te groter omdat ik mij enige dingen herinnerde.
In 1978 had de synode van Zwolle zich wel in krasse taal over de nucleaire wapens uitgelaten - „in strijd met Gods heil voor deze wereld en dus uit den boze" -, maar daaraan toegevoegd dat die uitspraak „niet dwingend een bepaalde handelwijze voorschrijft".
In 1979 had de synode van Delft een brief geschreven aan de Tweede Kamer waarin deze in kennis gesteld werd van de uitspraak van Zwolle en haar dringend verzocht werd - „onverlet latend uw eigen politieke verantwoordelijkheid" - „dit getuigend woord bij uw definitieve standpuntbepaling mede ernstig te overwegen."
En nog in 1982 had de synode van Bentheim bij haar beoordeling van de campagne van het IKV besloten „geen nadere uitspraak te doen over politieke stappen zoals in de campagne vervat."
En nu dit! Nù het besluit om regering en parlement te „manen" af te zien van elke nieuwe stap op de weg van de nucleaire bewapeningswedloop waaronder het plaatsen van kruisraketten! Een duidelijke politieke positiekeus.

Eigen voorwaarden
Het moment waarop de synode deze keus deed, was curieus: één dag nadat ze (opnieuw) had verklaard dat een kerkelijke vergadering in geval van een kritieke ontwikkeling in de samenleving tot spreken geroepen is, nadat ze zich vooraf van drie zaken heeft overtuigd. De vraag dringt zich op hoe de uitspraak over de kruisraketten zich verhoudt tot deze drie „voorwaarden".
Voorwaarde 1: dat wat de kerk wil uitspreken moet zó duidelijk evangelisch zijn dat het de gemeente aanspreekt op haar verbondenheid met Christus en door haar in geloof kan worden beaamd. Ik meen dat de door de synode gedane politieke uitspraak aan dit vereiste niet voldoet en daar ook niet aan kan voldoen. Want vanuit hun verbondenheid met Christus komen christenen vaak tot verschillende politieke keuzen, bijvoorbeeld ten aanzien van het vraagstuk van de terugdringing van de nucleaire bewapening. Maar als een synode één keus ijkt tot de énig evangelische, hoe ter wereld kan ze dan nog verwachten dat die óók door hen die een andere keus maakten, „in geloof kan worden beaamd"?
Voorwaarde 2: dat wat de kerk wil uitspreken mag niet zodanig verweven zijn met specialistische keuzen dat het daardoor als getuigenis van het evangelie niet kan worden gekend. Ik kan hier wel uiterst kort zijn. Want het is duidelijk dat de uitspraak over niet-plaatsing van de kruisraketten in Woensdrecht zéér verweven is met een specialistische, namelijk een politieke, keus.
Voorwaarde 3: dat wat de kerk wil uitspreken als getuigenis van het evangelie heeft volk en overheid niet bereikt langs de weg van het getuigenis van christenen in de samenleving of is daar te weinig ernstig genomen. Men kan van mening zijn dat het getuigenis van christenen - bijvoorbeeld van CDA-politici - op dit punt te weinig is gehoord, ik heb daar begrip voor. Maar zou dat geen verband kunnen houden met de enorme gecompliceerdheid van het vraagstuk? Dat zij ermee worstelen is in elk geval zeker, gezien allerlei uitlatingen, onder andere die van drs. A.M. Oostlander onlangs in dit blad.
Men kan het vraagstuk natuurlijk ongecompliceerd maken. Dan moet men de vele politieke vragen die erbij aan de orde komen en ook moeten komen, geheel buiten beschouwing laten. Dat heeft de synode gedaan. Met als wonderlijk resultaat: een politieke uitspraak die tegelijk volstrekt a-politiek is omdat ze niet berust op politieke argumententatie.
Conclusie: de synodale uitspraak inzake de plaatsing van de kruisraketten is in strijd met verschillende andere uitspraken - principiële uitspraken -, in het recente verleden en het kersverse heden door synode gedaan en daarom alleen al niet houdbaar. Het is een uitspraak die roept om revisie.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen