Poëzie van wonder tot verwondering

Nel Benschop is wel eens het wonder van de naoorlogse christelijke poëzie genoemd, althans zo ongeveer. Met die typering wilde niet zo zeer gezegd zijn dat haar verzen grote kwaliteit hadden. De uitspraak had vooral betrekking op de grote aantallen bundels die van haar verkocht werden (intussen meer dan anderhalf miljoen) waaruit ondubbelzinnig blijkt dat ze graag gelezen wordt. We zouden kunnen zeggen: wat Anton Pieck als beeldend kunstenaar voor 't publiek is, dat is Nel Benschop als dichteres.
Het laatste bundeltje, dat van de pers rolde, is „Ontluikend wonder", en daarmee bedoelt ze niet het hierboven genoemde wonder van haar populariteit als dichteres, maar het wonder van uit Gods hand een kind te hebben ontvangen.
Nel Benschop schrijft vaak vanuit een directe betrokkenheid, maar bij dit bundeltje is de emotionele verbondenheid wel heel erg voelbaar. De verzen zijn alle geïnspireerd door de geboorte van een kleinkind, dat wil zeggen, het dochtertje van haar pleegzoon en zijn vrouw. Uit die gedichten blijkt dat het ook in haar leven als ongehuwde veel zon heeft gebracht. In een vers „Voor kleine Marlies" brengt ze het beleven van geluk in relatie met „geven zonder vragen, zelfs vanuit gemis" en zo'n regel zou wel eens een sleutel kunnen zijn tot het verstaan van haar gedichten.
De tekeningen van Mariet de Geus ten spijt is dit bundeltje van Nel Benschop te sober uitgegeven.
Heel smaakvol uitgegeven is daarentegen de bundel „Rijpend als het graan" van Jo van Veen-Nusmeijer, die bij de lezers van De Wekker als alleszins bekend mag worden verondersteld. Ze heeft een vlotte versificatie. In haar beste momenten is er soms enige heugenis aan Jacqueline van der Waals. Bijvoorbeeld het titelgedicht, dat aldus eindigt:
En nóg loop ik aan de hand
Van mijn Vader tussen halmen,
en ik zou wel willen talmen
zoals toen, in 't Twentse land
bij de zware gouden aren,
maar van zilver zijn mijn haren.
Het wordt oogsttijd langzaam-aan.
Ben ik rijpend, als het graan?
Eerlijk gezegd vind ik Jo van Veen's sfeergedichten meestal mooier dan de expliciet religieuze. Zo kom ik in het vers „Pinksteren" deze toch bepaald niet fraaie regels tegen: „de Regens ruisen neer/op uitgedroogde zielevelden".
Nel Goudzwaard publiceert met „Nieuw als een bruid" al weer haar vierde bundeltje. Eenvoudige gedichten, geschreven vanuit een oprecht christelijk levensgevoel. In een van haar verzen - „Belijdenis" - buigt zij de snoevende regels van de Tachtiger Willem Kloos: „Ik ben een God in 't diepst van mijn gedachten. En zit in 't binnenst van mijn ziel ten troon" in bijbelse zin om tot: „'k Ben kind van God in 't diepst van mijn gedachten. Zijn koningschap vindt in mijn hart een troon."
Mooie gedachten ook bij Coosje van Campen. Hoewel, in bepaald opzicht eenzijdig toekomstgericht: „Nee deze aarde is ons Thuisland niet." In haar bundel „Terwijl ons oog niet ziet" liggen de accenten sterk op de gebrokenheid van deze wereld.
Mies Vreugdenhil bundelde 28 gedichten rond de geloofsbelijdenis van Nicéa, geen eenvoudige opgave. Vooral de verzen over Christus' kruisdood zijn zwaar van dramatiek. Zou enige soberheid hier niet beter zijn? Ik moest onwillekeurig even denken aan de pathetiek van de lijdensmeditaties, die naar ik meen de Nederlandse franciscaan Borromeüs de Greeve lang geleden voor de radio hield. Beslist fout is een regel als „zonde', straf vergeeft Gij mij". Zonde wordt vergeven, straf niet.
Na de dichtende „joffers" weer eens een heer. Het boekje „Blaas de bazuin" bevat een dertigtal kerstliederen van de zeer ijverige ds. A.F. Troost met, eveneens afgedrukt, door Jan D. van Laar bewerkte melodieën. Sommigen lijken nimmer genoeg te hebben, wat liederen betreft. Alleen het „Liedboek voor de kerken" bevat er voor de kerst al zo'n veertig plus een dozijn voor dit doel bruikbare psalmen. Ik vind de zorg voor de gemeentezang plausibel, maar we moeten er wel voor oppassen dat we door de bomen het bos niet meer zouden zien. Het bundeltje van Troost bevat énige mooie kerstliederen, maar de meeste lijken me toch meer geschikt voor school, vereniging en zangkoor dan voor de eredienst.
Posthuum is van Marinus Nijsse de bundel „De weg door Hem bereid" uitgekomen. Het zijn weinig pretentieuze aan de bijbel ontleende verzen. De manier van zeggen is nogal ouderwets met woorden als krank, zoekenstijd en voorzeid. Uit reacties op een eerdere bundel is echter gebleken dat de gedichten van Nijsse sommigen zeker aanspreken.
Een fleurig uitgegeven bundeltje is, tenslotte, dat wat Sipke van der Land samenstelde onder de titel „De mooiste gedichten van Guido Gezelle." Of het de mooiste zijn, zou ik niet willen zeggen, maar het zijn in ieder geval wel heel mooie. Bij Gezelle bespeur je steeds weer verwondering over de dingen die God geschapen heeft. Met hoeveel lichtvoetigheid roert hij zaken van de grootste ernst aan. Zijn schrijven is vaak van zo'n innigheid vervuld, dat je er jaloers van zou worden.

Besproken zijn:
Nel Benschop: Ontluikend wonder. Kok, Kampen, ƒ 8,90;
Jo van Veen-Nusmeijer: Rijpend als het graan, Den Hertog, Houten, ƒ 8,25;
Nel Goudzwaard-Dubois: Nieuw als een bruid. Kok, Kampen, ƒ 8,90;
Coosje van Campen: Terwijl ons oog niet ziet, Vijlbrief, Haarlem, ƒ 9,90;
Mies Vreugdenhil: Ik geloof. De Groot Goudriaan. Kampen, ƒ 10,90;
A.F. Troost: Blaas de bazuin, Boekencentrum, Den Haag, ƒ 16,90;
Marinus Nijsse: De weg door Hem bereid. De Groot Goudriaan, Kampen, ƒ 8,90;
Sipke van der Land: De mooiste gedichten van Guido Gezelle, Kok, Kampen, ƒ 11,60.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen