Wat is werelds leven?

Een stem uit Schotland
Kort geleden liet ik u meelezen met een verslag van de Algemene Vergadering van de Free Church of Scotland.
Deze keer wilde ik een verkorte weergave bieden van een artikel, dat in het maandelijkse kerkblad van deze kerk, „The Monthly Record", staat over wereldsgezindheid. Het is geschreven in verband met de situatie in die kerk, maar u zult wel zien, dat die niet zoveel verschilt met die in onze kerken. De plaats en de samenstelling van dat kerkverband in het geheel van de Schotse samenleving lijkt mij veel overeenkomst te hebben met die van onze kerken in de Nederlandse samenleving.

Vroeger en nu
Nog niet zo lang geleden, zo begint het artikel, was het christelijke leven in onze tradities beschermd door een aantal taboes. Ze verschilden wel van tijd tot tijd en van plaats tot plaats, maar waren toch steeds aanwezig als een gemakkelijke rekentabel. We moesten wereldsgezindheid vermijden en wereldsgezindheid betekende: roken, drinken, dansen, bioscoopbezoek en make-up.
Toen ontdekten we de christelijke vrijheid. Christus was gestorven om ons vrij te maken van de tirannie van de traditie. Mensen die het beter wisten dan Godzelf hadden ons te vaak geknecht. Het was belangrijk om vast te staan in de vrijheid waarmee Christus ons had vrijgemaakt. Maar nauwelijks hadden wij dit geschenk in bezit genomen, of de satan duwde ons in het andere uiterste. Hij bracht ons gevaarlijk dicht bij een misbruik van onze vrijheid tot een dekmantel voor onze kwaadwilligheid. In bezit nemen van de vrijheid werd het een en het al. Voetbal, bioscoop en popmuziek werden belangrijker dan een geestelijke en hemelse gerichtheid en de kerkgang werd een last.
Misschien is het ergste inmiddels voorbij, maar het is hard nodig om weer van Johannes te horen: Heb de wereld niet lief. Als iemand de wereld liefheeft, is de liefde van de Vader niet in hem.

Karakteristiek
De samenleving die door de gevallen mens is georganiseerd heeft kenmerken. Ten eerste is ze demonisch; bepaalde samenlevingen zijn natuurlijk wel beïnvloed door het Christendom, maar de Bijbel is onvermurwbaar: de wereld ligt in het boze. Christenen zijn hier niet immuun voor. De satan had Petrus opgeëist om hem als de tarwe te ziften.
Ten tweede: de wereld is puur vijandig tegenover Christus. Ook al lijkt ze vandaag tolerant en onverschillig. Soms is de vijandschap tastbaar als een brullende leeuw, soms verborgen als een engel des lichts. Het vertoon van goedwillendheid heeft maar één doel: het verstikken van het evangelie. Dit brengt ons direct tot de vraag: waar gaan onze voorkeuren naar uit? Op het moment, waarop wij ontdekken, dat wij liever in het gezelschap van ongelovigen zijn, moet er bij ons een rood lampje gaan branden. O, we hebben wel redenen: ze zijn intellectueel onze gelijken, ze zijn interessant, ze zijn cultureel; terwijl het kerkvolk onopgevoed, vervelend en onontwikkeld is. Maar dan oordelen wij „naar het vlees". Waarom voelt een christen zich beter thuis op een cocktailparty dan in de kerk? Er komt een gewenning en een steeds meer thuisraken! Volgens Psalm 1 is er een wandelen, een staan en een zitten bij hen die zonder God leven!
Zijn er we dan met een aantal regels: Een christen is iemand die van alles nièt doet? Neen, het is een grote verleiding evenzeer, om te doen alsof christenzijn bestaat in een aantal vormen van vroomheid .

Tekenen
Waar kunnen we het dan aan merken?
Ten eerste is de wereldse mens materialistisch. Er zijn gebieden waar het dagelijks brood heel letterlijk dat brood is. Bij ons kan het gaan om electronische apparaten, grote auto's en verre vakanties. We bouwen misschien geen grotere schuren, maar we zijn vol van promotie, bankrekeningen en mooiere keukens. De dienst van de Mammon doordringt alles. De media bombarderen ons met wat we nog zouden moeten hebben. En zowel de moeiten van het leven als de weelde van de rijkdom kunnen het Woord bij ons verstikken. Ten tweede: de wereldse mens is praalziek. Begeerte der ogen en een hovaardig leven, zegt Johannes. In het Grieks staat het woord „bios", in de Bijbel bedoeld voor een „leven" dat niet anders heeft dan dit aardse leven, in tegenstelling tot „zooè", in de Bijbel steeds gebruikt voor het leven-met-God. De wereldse mens moet altijd laten zien wat hij hééft of hebben wil; voor een man misschien weer anders gericht dan voor een vrouw. Het kan bij predikers uitkomen in volle kerken, volle agenda's en vele beroepen.
Geen dingen waardoor je onder tucht komt, geen wrikken aan taboes, maar roepende trotse zelfverering; gewoonweg wereldsheid. Ten derde is de wereldse mens vleselijk. Dat is niet maar een kwestie van lichamelijkheid. Het zit in heel onze zondige natuur. Het begint vaak met begeerte naar iets. Veel zonden beginnen in gedachten, in voorstellingen, en monden uit in iets gaan willen en daarna in boze daden van „het vlees", waarvan we in Gal. 5 zo'n sombere opsomming vinden: hoererij, losbandigheid, afgoderij, toverij, veten, twist, afgunst, uitbarstingen van toorn, zelfzucht, tweedracht, partijschappen, nijd, dronkenschap, brasserijen. Sommige daarvan zouden vandaag onder ons niet eens de wenkbrauwen doen fronsen. Toch zegt Paulus: Als er verdeeldheid onder u is, wandelt gij dan niet als vleselijke mensen? Let maar eens op het totale beeld dat uit deze opsomming voor ons oprijst.

Verhouding tot de wereld
Moeten we dan ons niet verre van de wereld houden? Sommige christenen zitten op deze lijn. Ook wie niet in een klooster gaat, kan volledig afgesloten leven. We groeten collega's en klanten formeel maar kennen geen communicatie. Op kantoor en in de fabriek hebben we beschermende grenzen gebouwd waardoor we omgang met medemensen vermijden. We hebben een dubbele persoonlijkheid opgebouwd: één voor de wereldse samenleving en één voor de kerk. Maar dat heeft Christus pertinent verboden. De Here bad niet dat de Vader christenen uit de wereld zou wegnemen. Hoe zouden we anders de heidenen tot discipelen kunnen maken? Trouwens, vluchten uit de wereld is onmogelijk. Waar zouden we de begeerlijkheid kunnen vermijden? Zouden we juist niet weer hovaardig overkomen, zodat we toch weer niet zouden verschillen van de houding van de wereld?
Het is duidelijk, dat God wil dat we in de wereld moeten zijn. Wij werken met natuurlijke mensen. We hebben verhoudingen met hen. We handelen met hen. We helpen hen. We geven een getuigenis aan hen. In al deze verhoudingen zijn we hun hoffelijkheid, beleefdheid en liefde verschuldigd.

Een strategie
We moeten niet gelijkvormig zijn aan de wereld en er niet door besmet worden. Dus heel eenvoudig is het: betrokkenheid zonder compromis. Maar hoe?
Ten eerste moeten we de gevaren zien. We zitten midden in die wereld: materialistisch, praalziek en vleselijk. Gebrek aan waakzaamheid? Het is spoedig met je gedaan. Je gaat dezelfde kenmerken vertonen. We gaan ook afgunstig en begerig worden, handig worden en verdeeldheid zaaien.
Verder moeten we ons van onze zwakheid bewust zijn. Denk nooit: Dat zal mij niet gebeuren; denk aan Petrus! Maar niet iedereen is even zwak. Johannes kon ergens wél zijn waar Petrus faalde! Als u twijfelt aan uzelf kunt u beter het risico niet nemen.
Dan moeten we wel onderscheiden tussen „zonden" en „lasten" (Hebr. 12:1). Die kunnen het ons wel moeilijk maken om volhardend de wedloop te lopen. Dat is erg persoonlijk. Let erop, wat onze groei in het geloof en onze houding als geestelijke mensen kan schaden.
Ook is uiteindelijk niets „onverschillig". Zeker is niet over àlles een uitspraak te doen. Maar als het gaat om persoonlijke beslissingen moeten we wel beslissen, of iets gepast of ongepast is, creatief of laag-bij-de-gronds, opbouwend of afbrekend. En we blijven denken aan het woord van de apostel: Als iemand de wereld liefheeft, is de liefde van de Vader niet in hem. Dus bij een bepaalde keuze zullen we ons afvragen, of het overeenkomt met het liefhebben van de Vader. Kun je vriendschap hebben met de vijanden van de Vader? Kunnen we bij iets dat we willen, verwachten dat de Vader met ons meegaat? Kunnen wij zijn zegen erover vragen?
Tenslotte: in datgene wat je doet voor je genoegen toon je wat je bent. We tonen waar ons hart werkelijk ligt. Ja, tegenwoordig maken veel christenen een groot verschil tussen hun genoegen en hun godsdienst. Dingen voor hun kerk en geloof doen ze plichtmatig, maar voor hun plezier gaan ze ergens anders naar toe. Daarmee bedoel ik niet dat alle amusement onbehoorlijk of verboden is. Maar een deel daarvan is platvloers, en het kan voor ons soms gewoon een kwestie van goede smaak zijn.
Toch: denk er eens over na, of het niet kenmerkend voor ons is, wat we doen of waar we heen gaan als we het eens echt naar onze zin willen hebben!

Slot
Het artikel eindigt met: Het is, omdat zo veel christenen een verkeerd, een werelds antwoord op deze vraag geven, dat de gemeenschap wordt belemmerd, het geloof verwelkt en het getuigenis zonder uitwerking blijft.
Ik hoop dat we iets herkend hebben van de situaties, waarin ook velen van ons, zo niet wij allen, verkeren. Maar ook van de nieuwtestamentische vrijheid èn ernst, waarmee dit artikel geschreven is, waarschuwend en bemoedigend.

K. Boersma

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen