De Synode van Groningen 1989 (XII)

De dagelijkse kranten
Op de Synode zijn telkens journalisten aanwezig die moeten zorgen voor de verslagen in de kranten; al naar gelang van het aan de orde zijnde onderwerp zijn het er meer of minder. Een aparte service van die dagbladen is dat zij ervoor zorgen dat er dagelijks een stapel kranten in de Maranathakerk arriveert. Zo ligt 's morgens steevast het Nederlands Dagblad op een tafeltje, zodat ieder Synodelid kennis kan nemen van wat er verslagen is (en ook het overige nieuws kan lezen tussen de bedrijven door).
Nog gezelliger is het 's middags rond een uur of half vijf. Er ontstaat dan soms een gestommel bij de achterste tafels van de Synode (die het dichtst bij de hal zijn). En langzamerhand dringt het tot de andere leden van de Synode door dat . . . het Reformatorisch Dagblad is aangekomen. Verschillende leden moeten zich „toevallig" dan hoog nodig even vertreden. Dit leidde één keer tot een dusdanige wanorde dat de praeses zich genoodzaakt zag in te grijpen en ons erop te wijzen dat het nog geen theepauze was!

Dinsdag 14 november
12 oktober waren de broeders afgevaardigden in Groningen uit elkaar gegaan, op dinsdag 14 november werd de kerkzaal van de Maranathakerk weer gevuld met de 52 leden van de Synode, op een paar na die nog „in de mist zaten": de negende zittingsdag. Iets na tien uur viel de hamer: de vergadering was begonnen. De praeses Het zingen Ps. 32:1 en 6, las Rom. 4:1-12 en de Ned. Geloofsbelijdenis art. 23; daarna ging hij voor in gebed. Hij riep de medewerking van alle leden van de Synode in om er samen voor te zorgen dat de Synode woensdag 15 november gesloten zou kunnen worden.

Contacten Ned. Geref. Kerken
Op deze eerste dag van de derde vergaderweek werden allereerst de zaken rondom de eenheid der kerken aan de orde gesteld. Zoals u weet was daar in de zittingsweek van oktober veel aandacht aan besteed en was de commissie met veel huiswerk weer tot zichzelf ingekeerd: er waren veel voorstellen gekomen die om verwerking vroegen.
Bij het agendapunt „Nederlands Gereformeerde Kerken", dat nu eerst aan de orde kwam, werden de brs. ds. J.C. Schaeffer en ds. H.J. van der Kwast, leden van de Commissie voor Samenspreking van de NGK, hartelijk welkom geheten. Ze namen plaats naast het moderamen.
Commissie 4 was met nieuwe voorstellen gekomen; daarin waren een aantal voorstellen van leden van de Synode (uit de oktoberzitting) verwerkt.
In de bespreking werd aandacht gegeven aan de kwestie waar deputaten zich in de komende periode ook op zullen gaan bezinnen, namelijk „welke ruimte voor verscheidenheid er in een kerk van gereformeerde belijdenis mag en kan zijn". De vraag die bij enkele Synodeleden opkwam was deze: moeten deputaten zich eerst na de Synode van 1989 niet een helder inzicht verschaffen over déze vraag, alvorens de gesprekken met de Ned. Geref. Kerken (en andere) weer aan te gaan?
Vanuit de commissie en deputaten werd benadrukt dat dit in de praktijk zou betekenen dat de gesprekken de komende drie jaar stil zouden komen te liggen. De Synode zal zich in 1992 immers ook weer een oordeel over de mening van deputaten in dezen hebben te vormen. Beter lijkt het om „al werkende weg" hiermee aan de slag te gaan, d.w.z. straks de samensprekingen weer aan te gaan én tegelijkertijd zich op deze - belangrijke - vraag te bezinnen: waar breekt de eenheid en waar kun je elkaar toch nog vasthouden of tot elkaar komen, ondanks een verscheidenheid in uitwerking en functionering van de gezamenlijke grondslag, nl. die van Schrift en belijdenis?
Tenslotte werden o.a. de volgende besluiten genomen t.a.v. de NGK:
De Generale Synode
constaterende
1 dat er met betrekking tot de zaken, genoemd in de Gem. Verklaring t.a.v. de toeëigening des heils, - ondanks intensieve gesprekken in een broederlijke sfeer - verschillen gebleven zijn;
2 dat er daarnaast vragen zijn gerezen t.a.v. het functioneren van het Accoord van kerkelijk samenleven;
van oordeel
1 dat in de gebleven verschillen tot uitdrukking komt, dat in de NGK m.b.t. de toeëigening van het heil geen recht gedaan wordt aan wezenlijke elementen uit de belijdenis der kerken;
2 dat deze verschillen daarom een belemmering vormen om op dit moment stappen te doen naar een vereniging van beide kerken;
3 dat de gerezen vragen t.a.v. het functioneren van het Accoord om een nadere bespreking vragen;
spreekt uit
1 dat de geconstateerde verschillen, alsook de vragen m.b.t. het functioneren van het Accoord, geen belemmering mogen zijn om te erkennen dat de NGK zich in alles willen stellen op de grondslag van en begeren te leven naar de Geref. belijdenis;
2 dat de verschillen vanwege hun ernstige aard wel aanleiding moeten zijn tot bezinning en gesprek, opdat zo belemmeringen voor de kerkelijke eenheid uit de weg geruimd worden;
3 dat in deze bezinning en dit gesprek de vragen m.b.t. het Accoord nu ook uitvoeriger betrokken dienen te worden;
4 dat dit alles erop gericht zal zijn, dat de CGK en de NGK elkaar - waar nodig door onderling broederlijk vermaan - zullen helpen om waarlijk gereformeerde kerken te zijn, in het handhaven en beleven van de belijdenis en in de kerkregering, teneinde zo gestalte te geven aan de roeping te blijven zoeken naar wegen tot kerkelijke eenheid;
besluit aan deputaten op te dragen
1 na te gaan ( . . . ) welke zaken in het kader van het boven sub 2 en 3 genoemde aan de orde moeten komen en deze te bespreken met de Ned. Geref. commissie;
2 de daarbij overblijvende of aan het licht komende verschillen zoveel als mogelijk is te formuleren op een wijze waarin ook die commissie het standpunt van hun kerken kan herkennen;
3 zich nader te bezinnen op de vraag hoe ernstig de verschillen zijn ( . . . ) teneinde de GS van 1992 te kunnen dienen met een gefundeerd antwoord op de vraag of en in hoeverre de besproken zaken het voortgaan op de weg naar verdere eenheid blijvend belemmeren. ( . . .)
4 de Landelijke Vergadering van de NGK te antwoorden en haar tevens te verzoeken, haar commissie een opdracht te geven t.o.v. de deputaten van de CGK die overeenkomt met de opdracht die de Synode aan deputaten Eenheid geeft.

Afscheid Ned. Geref. broeders
De praeses gewaagde in zijn slotwoord rond dit agendapunt van de grote waarde van dit eenparig genomen besluit. Hij benadrukte de goede wijze waarop commissie 4 haar werk had gedaan; de Here verbinde Zijn zegen aan dit besluit en Hij leide deputaten in de samensprekingen, zodat in 1992 duidelijk zal zijn hoe beide Kerken naast elkaar staan. In de richting van de twee vertegenwoordigers van de NGK zei hij: „Er moge een stukje eenwording komen naar Schrift en belijdenis!"

De Gereformeerde Bond in de Ned. Herv. Kerk
In 1986 waren deputaten Eenheid ook gesprekken aangegaan met het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond in de Nederl. Hervormde Kerk. Dat moest - naar de opdracht in 1986 gegeven - op een voorlopige wijze gebeuren en deputaten moesten zich bezinnen op de vraag of en hoe contacten met groeperingen die de geref. belijdenis van harte onderschrijven - binnen het kader van de instructie van deputaten - dienstbaar kunnen zijn aan het streven naar kerkelijke eenheid.
Daar zit uiteraard meteen ook het probleem: de Geref. Bond is geen kerk, en wil dat ook niet zijn. Enerzijds voelen wij ons geestelijk met de leden van die Bond verwant, anderzijds verhindert de verschillende visie op de Kerk een uitzicht op kerkelijke eenheid.
In de verslagperiode 1986-1989 zijn deputaten daar ook op gestoten; zij meldden het aan de Synode; tegelijk was het voor hen de vraag of dit verschil in visie op de kerk reden moet zijn de contacten te beëindigen, terwijl toch „duidelijk is dat er op geestelijk gebied zoveel overeenstemming is?" En een vraag die daaruit voortkwam: „Blijkt in de praktijk niet, dat de instructie van deputaten eigenlijk niet veel ruimte laat in het zoeken naar kerkelijke eenheid en dat die instructie daardoor in feite niet goed bruikbaar is?"
Op de Synode vond deze vraag echter weinig weerklank. Integendeel, deputaten moeten zich maar niet te snel neerleggen bij het gegeven dat er in de contacten met de Geref. Bond sprake is van een verschil inzake het belijden aangaande de kerk (vgl. art. 27-29 Ned. Geloofsbel.). De Synode constateerde dat er over deze zaak feitelijk nog niet diepgaand gesproken is, dat deze dingen voor de Geref. Bond zeer wezenlijk liggen i.v.m. hun blijven in de „vaderlandse Kerk". En wíj zijn nu eenmaal - niet zonder reden - Afgescheidenen...! Er is een spanning tussen enerzijds het elkaar geestelijk goed aanvoelen en vaak dezelfde geestelijke koers varen én de belijdenis aangaande de kerk; dat vormt nu precies hét struikelblok op weg naar een toenadering tot de gereformeerde belijders in de Ned. Hervormde Kerk.
Daarom, zo sprak de Synode uit, is kanselruil met gemeenten van Gereformeerde Bondssignatuur op het moment niet mogelijk en moeten de deputaten Eenheid de contacten met het Hoofdbestuur van de Bond voortzetten, en daarbij de belijdenis aangaande de Kerk met nadruk aan de orde stellen.

Hoogeveen, D. Quant

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen