Beter één Zwaluw in de hand dan tien bij de boekhandel

Op de omslag van de bundel „Toch maar de tuin geruimd" van Henk Knol wordt vermeld dat het hier gaat om poëzie, die staat in het teken van de dood, een dood die weer in het teken staat van het leven. Zo'n formulering kan doen vermoeden dat we hier te doen hebben met gelovige poëzie, en dat vermoeden is juist. Maar het christelijke karakter van deze poëzie komt er maar moeizaam uit. Het is een zeer gesloten poëzie. De bundel is de eerste van een nieuwe reeks, de Zwaluwreeks, door Merweboek/Sliedrecht uit te geven gedichtenbundels. Een serie onder redactie van Hans Werkman. Werkman is neerlandicus, staat bekend als Willem de Mérode-specialist, schrijft kritieken in het Vrijgemaakt georiënteerde Nederlands Dagblad en is redacteur van het christelijke literaire tijdschrift „Woordwerk". Werkman weet van principes zonder eng in de ingewanden te zijn.
De gedichten van Knol, die al wel in tijdschriften publiceerde maar nu voor het eerst heeft gebundeld, zijn andere koek dan de veelal zo probleemloos verlopende werkstukken van de rijmende dames, waaraan ons land zo rijk is. Zuiver als poëzie hebben ze niveau. Met vaak prachtige beelden, en niet zelden een echte vondst. Maar met de geheimtaal ervan heb ik moeite. Het is al veel vaker gezegd, maar daarom blijft het niet minder waar: een van de belangrijkste functies van taal, ook literaire taal, is te fungeren als instrument tot mededeling. En mededelingen dienen helder te zijn. In deze verzen, hoewel uiteraard niet inhoudelijk, klinken op een of andere manier teveel echo's na van de Vijftigers, de dichters die veertig jaar geleden zo druk in de weer waren met hun experimenten, nieuwe woorden, beelden, gedachten en associaties. In zijn kwatrijn „Monddood" zegt Knol:
Toen ik mijn stem brak, wist ik wat te zeggen.
De hoge woorden weggedaan en nieuwe vinden,
die Hij herschikt voor slapende beminden.
Ik zwijg voortaan, ik heb veel uit te leggen.
Misschien moet Knol méér uitleggen dan hij vermoedt.
Inmiddels verscheen in de Zwaluw-reeks - er komen er vier per jaar - een tweede bundel. Deze is aanzienlijk toegankelijker. Het is „Kamers en suite" van Anne Schipper. Ook voor deze dichter is het een debuut: verspreid publiceerde hij al wel eerder. Het lijkt me toe dat Knol verder, dieper en hoger gaat. Toch is Schipper mij liever. Ik kan er beter bij. Gezegd wordt dat zijn verzen picturaal zijn, plasticiteit hebben. Het is waar. De titel van het boekje drukt intimiteit uit. De horizon is die van het woonvertrek, om met een variant op Godfried Bomans te spreken.
Het is niet al te moeilijke, gevoelige poëzie. Observatie van dingen en mensen is een belangrijk element. Om zich heen ziende, ontstaan bij Schipper innige gedachten. Heel mooi is het vers „Moeder": „In mij groeit een vreemd ontroeren". Al lezende, kwam ik tot de slotsom dat één Zwaluw in de hand beter kan zijn dan tien bij de boekhandel.
In beide bundels, eenvoudig en stijlvol uitgevoerd, valt een sober gebruik van Gods naam op.

Henk Knol: Toch maar de tuin geruimd, ƒ 14,90;
Anne Schipper: Kamers en suite, ƒ 12,90.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen