Verscheidenheid in de tekstkeus (V, slot)

De conclusie
Er kunnen nog meer verbijzonderingen binnen de bijbelse stoffen worden aangebracht. Wij zouden apart kunnen schrijven over de heilsfeiten, de gelijkenissen en de wonderen van de Heere Jezus.
Deze serie mag niet langer worden. Daarom gaan we nu afsluiten. Ik doe dat door voor twee punten nog aandacht te vragen.
Allereerst, de conclusie uit het voorgaande: als predikanten doen we er goed aan de verscheidenheid van bijbelse stoffen in onze tekstkeus tot haar recht te laten komen. Het lijkt me nuttig en gewenst erop toe te zien dat gedurende een jaar de nu besproken stoffen aan de orde komen. Dit moet gebeuren met een zekere regelmaat. Dus niet: bijna allemaal geschiedenissen, en van de overige stoffen een per jaar. Er moet een goed evenwicht zijn in de verscheidenheid van teksten.
Men kan niet elk soort stof op elke zondag gebruiken. De feestdagen bepalen de tekstkeus; zo ook de Avondmaalsvieringen, de bid- en dankdag en de jaarwisseling. Ook wie met deze gegevens uit het kerkelijk jaar rekening houdt, zal toch de nodige verscheidenheid kunnen aanbrengen. De gemeente moet met heel de Schrift vertrouwd gemaakt worden. Soms kunnen er ook opvallende verbanden tussen verschillende stoffen worden gelegd. Wie een bepaald bijbelboek moeilijk vindt, gebruike de zomer om zich er eens extra in te verdiepen. Dat kan voor de periode tussen zomervakantie en advent nieuwe preekstof opleveren. Het zou heel goed zijn, als een bijbelstudiekring of mannen-/vrouwenvereniging in de gemeente datzelfde bijbelboek vooraf, tegelijkertijd of nadien bespreekt. Dan is er een vruchtbare wisselwerking tussen prediking en bijbelstudie in de gemeente te verwachten. Uit deze artikelen mag een ding duidelijk zijn: Er is in de Bijbel een grote verscheidenheid aan stoffen. Deze verscheidenheid moet in de prediking tot haar recht komen. Dat vraagt van de predikant inspanning. De beloning is er voor de gemeente en voor hemzelf. Zij bestaat hierin, dat de Schrift in al haar rijkdom, variatie en diepte opengaat.

Oppassen voor een schema
Een tweede punt waarover ik nog iets wil zeggen is de vraag of men bij verscheidenheid van tekstkeus toch niet tot een grote eentonigheid in de toepassing kan komen. We spreken dan van een soort schema dat elke week opnieuw wordt gehanteerd. De uitkomst van elke preek is dan voorspelbaar.
Die mogelijkheid is niet bij voorbaat uitgesloten. In de jaren vóór de Tweede Wereldoorlog kwam dit euvel wel voor, lijkt me. Wat na de tussenzang kwam, was niet altijd aan de tekst ontleend. Het kwam nogal eens op hetzelfde neer.
Het is goed op dit gevaar als op een verzoeking bedacht te zijn, ook al geven de meeste predikanten geen tussenzang meer op. Wie het gevaar onderkent, is ervoor gewaarschuwd.
Wie echt de Schrift mag ontsluiten, zal bemerken dat elke tekst zijn eigen boodschap heeft. Wij behoeven er niet wat aan toe te voegen. Wij mogen er ook niets vanaf doen (Openb 22:18, in verband met Deut. 4:2 en 12:32).

In de weg van bekering en geloof
Wij hebben als bedienaars van de sleutelen van het koninkrijk der hemelen (Zondag 31) te wijzen op de noodzaak van geloof en bekering. Wie zich niet van harte bekeert, op hem of haar rust het oordeel van God.
Het wijzen op de noodzaak van bekering en geloof (D.L., II,5) maakt een preek niet eentonig. De eentonigheid bestaat daarin, dat men over geloof en bekering spreekt los van de tekst, als onderwerp op zichzelf.
Ik wil ervoor pleiten dat de tekst zelf de concretisering van het spreken over geloof en bekering bepaalt. Dan is het niet elke week hetzelfde verhaal, om het maar eens heel gewoon te zeggen.
De verscheidenheid van week tot week zit in de boodschap van de tekst. Men zal in het heil van de tekst niet delen, als men de weg van bekering en geloof niet gaat.
Wat is een preek, waarin de schatten wel worden uitgestald, maar waarin niet gezegd wordt hoe men aan die schatten deel krijgt? Dat is mensen meenemen tot voor de etalageruit, om ze daarna weer weg te sturen.
Ik kan het ook nog anders zeggen: Christus moet verkondigd worden. Wij delen alleen in het heil van Christus door Zijn Geest. Men zie het prachtige opschrift boven boek III van Calvijns Institutie. Dat opschrift bepaalt inzet en intonatie. De Geest moet in de prediking van het heil van Christus aan de orde komen. De uitvoerigheid waarmee over geloof en bekering wordt gesproken zal verschillen, afhankelijk van de tekstkeus. Dat ze ter sprake komen, lijkt me nodig. Dit feit op zichzelf leidt niet tot eentonigheid. De Schrift zelf zorgt voor afwisseling en verscheidenheid.
Tot het doen doorklinken van die verscheidenheid in de prediking werden deze artikelen geschreven.
Het komt hierop neer, dat men aan de tekst recht doet, en dat men in zijn tekstkeus niet eenzijdig is.

W.H. Velema

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen