Het huisbezoek (II)

Invalshoek
De taakomschrijving van het ambt van ouderlingen in de kerkorde heeft ons een invalshoek gegeven, om van daaruit te kijken naar het huisbezoek. De kerkorde vertelt ons in goede en mooie woorden waarvoor ouderlingen op huisbezoek gaan. De lijn naar het Heilig Avondmaal komt duidelijk in beeld. De nadruk op het huisbezoek door ambtsdragers en de lijn naar het Avondmaal, ligt helemaal in de lijn van de Reformatie. In een historische „vogelvlucht" probeer ik het u te schetsen.

In de oude kerk
Vanaf de vroegste tijd van de kerkgeschiedenis is het gebruik dat ambtsdragers op bezoek gaan bij zieken, mensen die rouw dragen of geconfronteerd worden met grote moeiten en zorgen. Van de kerkvader Augustinus is bekend, dat hij zich altijd schuldig voelde omdat hij door zijn vele werk niet genoeg toekwam aan het persoonlijk hoeden van de zielen die aan zijn herderlijke zorg zijn toevertrouwd.

Van herderlijke zorg naar biecht
In de tijd van de Middeleeuwen begint er zich een bedenkelijke ontwikkeling af te tekenen binnen de Rooms-Katholieke Kerk. Het pastorale contact tussen ambtsdragers en gemeenteleden gaat zich hoe langer hoe meer beperken tot de biecht. Die biecht is vaak erg onpersoonlijk en koud. Wil je kunnen biechten, dan moet je eerst weten wat je moet biechten. Daarom leren de kinderen al op catechisatie welke zonden gebiecht moeten worden. In de biechtstoel gaan ze van tijd tot tijd hun geweten ontlasten, want de priester geeft vergeving in de naam van God. Er waren in de Middeleeuwen dikke boeken in omloop, waarin het onderscheid wordt uitgelegd tussen vergeeflijke en onvergeeflijke zonden (of ook wel genoemd doodzonden). Allerlei soorten van zonden werden opgenoemd. Achter elke mogelijke overtreding kon je in zo'n boek de boete vinden die de priester moest opleggen. Dat kon uiteenlopen van een aantal malen het „Onze Vader" bidden, tot vasten en andere lichamelijke ontberingen.

Persoonlijk contact slijt weg
Al met al komt er van persoonlijk pastoraal contact heel weinig of niets meer terecht. De nadruk komt te liggen op het herkennen van de zonde en het biechten ervan. Is de overtreding beleden in de biecht, dan gaat het er nog om hoe zwaar het vergrijp „ingeschaald" moet worden, en wat voor straf er op staat. Het werkt als een spoorboekje: zoek de juiste boete bij de genoemde zonde en je bent er! Maak van de mensen brave lidmaten die zich trouw onderwerpen aan het gezag van de moederkerk van Rome en het zit wel goed met je zaligheid.

Terug tot God
In de tijd van de Reformatie wordt alles anders. Het gaat om de persoonlijke verhouding tot God. Het gaat aan de ene kant om de opzoekende verbondsliefde van de HERE die uitgaat naar Zijn volk, en aan de andere kant om de persoonlijke toeëigening door de Heilige Geest van alles wat wij in Christus hebben. Het gaat om geloof als kennis en vertrouwen. Het doel van het huisbezoek wordt nu om te leiden tot ernstig zelfonderzoek of men uit het geloof leeft, en voor zijn zaligheid bouwt op het vaste fundament Jezus Christus, en of het leven zich richt naar de geboden van God. Het is hiervoor niet genoeg om lid van de kerk te zijn, maar het is nodig te weten met het hart dat je in Christus door een oprecht geloof bent ingelijfd en dat je Hem met heel je leven toebehoort.

Sprekende belijdenis
Sprekend is in dit verband de belijdenis uit de tijd van de Reformatie, de Heidelbergse Catechismus Zondag 21. In antwoord 54 wordt met frisse en indrukwekkende woorden beleden, dat ik een levend lidmaat ben van de Kerk van Christus, en dat ik het ook eeuwig blijven zal. Meteen volgt daarop in antwoord 55 de belijdenis dat alle gelovigen samen en ook ieder persoonlijk, deel hebben aan Christus Zelf en aan Zijn heil (al Zijn schatten en gaven). Leeft deze belijdenis in het hart van de gemeente, dan is er heel wat om over te spreken op huisbezoek.

Vertroosten, onderwijzen, bewegen
Terugkomend op het stukje uit de kerkorde over de ouderlingen vinden we daar een mooie omschrijving van het werk van ambtsdragers op huisbezoek. De leden van de gemeente, doop- en belijdende leden moeten vertroost en onderwezen worden. De bedoeling is dat zij in alle opzichten in de rechte verhouding tot God komen te staan en dat zij in de belijdenis van de mond en de praktijk van het leven zich als gelovigen zullen opstellen. Daarnaast is er een sterke evangelische trek in het huisbezoek: om mensen te bewegen tot het geloof in Christus.

Bewogen zijn en bewogen worden
Vertroosten en onderwijzen, daarin gaat het om de belofte van het Woord van God. Alleen Gods Woord geeft troost en houvast. Onderwijs over de weg achter Jezus Christus aan, is alleen te vinden in het Evangelie. Het vertroosten en onderwijzen geven aan, dat de ambtsdrager niet klaar is met het aanhoren van de ander op huisbezoek. Huisbezoek is pas werkelijk huisbezoek, als het Woord van God opengaat, en mensen zich herkend mogen voelen en weten door het Woord dat troost biedt en de weg wijst. Het mag aan de andere kant duidelijk zijn, dat er van vertroosting geen sprake is als de ambtsdrager zich opstelt als een ambtenaar die zich sterk laat leiden door de klok. De persoonlijke betrokkenheid van de ambtsdragers moet in alles uitkomen. Hun houding moet een houding zijn van bewogenheid. Immers, als je zelf niet bewogen bent, hoe zul je dan anderen bewegen tot het geloof in Christus? Daarom zal op huisbezoek altijd iets van de bewogenheid van de HERE Jezus te zien mogen en ook moeten zijn.
(Wordt vervolgd)

Putten, Ds. J.W. van Pelt

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen