De Hollandse Gereformeerde Kerk in Sri Lanka

Inleiding
Als Christelijke Gereformeerde Kerken in Nederland onderhouden we niet alleen contacten met andere kerken van Gereformeerde belijdenis in ons land, er zijn ook buitenlandse kerken waarmee we een of andere vorm van contact hebben. Zowel de binnen- als de buitenlandse contacten worden onderhouden door een deputaatschap, dat om die reden een lange naam draagt: Deputaten voor Eenheid van de gereformeerde belijders in Nederland en correspondentie met buitenlandse kerken. Over de binnenlandse contacten worden we regelmatig geïnformeerd via de kerkelijke pers. Maar van de contacten met buitenlandse kerken horen we niet zoveel. Vaak zijn die kerken ons ook onbekend en zijn kerkleden er niet van op de hoogte, dat we met een bepaalde kerk in een bepaald land contacten onderhouden. Nu steeds meerderen ook uit onze kerken de hele wereld rondreizen en soms langere tijd in een bepaald land verblijven, is het alleen daarom al een goede zaak, over die verschillende kerken en over de contacten die we hebben, wat informatie te geven.
Het ligt in de bedoeling van deputaten Eenheid - zoals ze kortweg worden genoemd - om van tijd tot tijd iets over een bepaalde kerk te schrijven. We hopen daardoor die contacten wat meer bekendheid te geven en u in de gelegenheid te stellen met die andere kerken mee te leven. We hopen tevens eventuele reizigers naar een bepaald land te dienen en hun een weg te wijzen naar een kerk, waar ze zondags Gods Woord kunnen horen. We starten deze serie met een artikel over de oudste kerk waarmee we contact onderhouden, al is het ook een van de kleinste, en al zijn onze contacten nog maar pril: de Dutch Reformed Church in Sri Lanka.

Sri Lanka
De naam Sri Lanka - het vroegere Ceylon - is ons niet onbekend. Regelmatig lezen we de naam van deze eilandstaat in de Indische Oceaan ten zuiden van India in de pers in verband met de jarenlange burgeroorlog tussen de regering en de opstandige Tamils, een bevolkingsgroep in het noorden van het eiland, die zich gediscrimineerd voelt en strijdt voor onafhankelijkheid. De bevolking van het eiland - ongeveer even groot als Nederland, België en Luxemburg samen - is voor het grootste deel Boeddhist of Hindoe. Verschillende lezers zullen het eiland bezocht hebben, vooral in verband met het adopteren van een kind. In vele gemeenten van ons kerkverband komen we ze tegen: kinderen uit Sri Lanka, die hier een ouderlijk hart en huis gevonden hebben. Hun aanwezigheid hier maakt voldoende duidelijk, dat Sri Lanka, om zijn natuurlijke schoonheid het groene paradijs genoemd, geen paradijs is. In het zuiden van dit eiland, voornamelijk in en rond de hoofdstad Colombo, waar van de burgeroorlog meestal niet veel te merken is, vinden we de Hollandse Gereformeerde Kerk.

Historie
Hoe komt er in zo'n land een Gereformeerde Kerk, en nog wel een „Hollandse"? Voor het antwoord op die vraag moeten we terug naar de Gouden Eeuw. Met het oog op de handelsvaart naar het toenmalige Nederlands Oost- Indië was Sri Lanka - toen Ceylon - een prachtig tussenstation. Vandaar dat de Verenigde Oostindische Compagnie pogingen in het werk stelde het eiland op de Portugezen, die daar toen de baas waren, te veroveren.
Dat lukte en in het najaar van 1642 werd in Galle, in het zuiden van Sri Lanka, de eerste Gereformeerde kerkdienst gehouden onder leiding van een scheepspredikant. Dat was het begin van de Hollandse Gereformeerde Kerk, drieëneenhalve eeuw geleden. In 1992 is dat feit dankbaar en feestelijk herdacht in aanwezigheid van veel buitenlandse gasten en van de President van Sri Lanka.
Na 1642 is het eiland steeds verder gekoloniseerd. Over het hele eiland verspreid zijn forten en kerken gebouwd. Aan het eind van de 17e eeuw was Colombo „een Hollandse stad", zoals een geschiedschrijver meldt.
Uiteraard bestond de kerk aanvankelijk uit Europeanen, die in dienst van de VOC op Ceylon geplaatst werden, handelaren, militairen, zeelui en ambtenaren met hun gezinnen. Maar geleidelijk ging de kerk toch ook haar roeping verstaan om het Evangelie te verkondigen aan de inheemse bevolking. Tegen het einde van de 18e eeuw telde de kerk een kwart miljoen leden.
Toen kwam de Franse Revolutie, met als gevolg dat Engeland Ceylon veroverde en de kerk geïsoleerd werd van ons land. Die politieke situatie heeft een enorme teruggang in het ledental met zich gebracht. Alleen degenen die, hoewel in veel gevallen vermengd met de inheemse bevolking, een Europese achtergrond hadden, bleven hun „Hollandse" kerk trouw. Zij werden de „Burghers" genoemd, en hun nazaten vinden we nog steeds in Sri Lanka, en velen van hen dragen nog Hollandse namen.
Ondanks de pogingen van de Engelsen om de kerk los te weken van haar Hollandse oorsprong, bleven de Burghers trouw aan hun Hollandse gereformeerde wortels, ook toen ze het Hollands niet meer mochten gebruiken en de contacten met Nederland ook na de Franse tijd niet weer hersteld werden. In hun geweldige isolement bleven ze een echte gereformeerde kerk, met de Drie Formulieren van Enigheid als bindende belijdenis, met „onze" liturgische formulieren voor doop, avondmaal enz., met een sobere liturgie zoals wij die kennen, en met het „kort begrip" als lesboek voor de catechisanten. Alles werd vertaald, maar de inhoud werd gehandhaafd. Hulp ontving de kerk in de vorige eeuw van de Nederduits Gereformeerde Kerk in Zuid-Afrika. Die contacten werden nog versterkt toen tijdens de Boerenoorlog de Engelsen gevangen genomen Afrikaner boeren interneerden op het eiland. En in deze eeuw werd er ook steun verleend door de Christian Reformed Church in Amerika, die predikanten en zendelingen zond. In de laatste decennia zijn de contacten met de Reformed Church in Australië van grote betekenis geweest, vooral via de opleiding van Srilankese predikanten aan het seminarie van deze kerken in Geelong. Pas na de tweede wereldoorlog - tijdens welke Nederlandse marinemensen een gastvrij onderdak vonden in de Dutch Reformed Church van Ceylon - zijn er weer contacten met kerken in Nederland ontstaan. Aardig is het te vermelden, dat de Nederlandse ambassadeur in Sri Lanka iedere zondag in de Dutch Reformed Church kerkt.

Het recente verleden
In de laatste decennia heeft de kerk opnieuw een moeilijke tijd doorgemaakt. Nadat Sri Lanka onafhankelijk was geworden van Engeland, heeft een sterke nationalistische beweging geprobeerd alle herinneringen aan het koloniale verleden uit te wissen. Het Engels als voertaal werd afgeschaft en het Singalees, taal van de meerderheid van het volk, werd officiële voertaal. Voor de meeste leden van de Gereformeerde Kerk was dat een ramp. Velen spraken alleen Engels en verloren nu hun plaats in de maatschappij. Een groot deel van de leden is toen geëmigreerd, voornamelijk naar Australië. De kerk werd gedecimeerd en vooral buiten Colombo bleven hier en daar alleen een paar van de ouderen en sociaal-zwakkeren over. In de monumentale kerkgebouwen werd sporadisch nog een dienst gehouden. Alleen in Colombo kon het kerkelijk leven in de diverse gemeenten voortgaan, zij het, dat vanwege het gebrek aan voorgangers in de meeste gemeenten nog maar eenmaal per zondag dienst gehouden wordt. Economische problemen, gevolgen van de burgeroorlog, een leergeschil waarin de kerk zich hield aan de belijdenis van de uitverkiezing zoals we die vinden in de Dordtse Leerregels, teisterden het leven van de gemeenten en van de leden. Alles overziende mag het een wonder genoemd worden, dat deze kerk er nog is. En hoe?

Plaats en roeping
Uiterlijk gezien stelt de Dutch Reformed Church niet veel voor. Niet vele wijzen, niet vele edelen. Kleine kracht. Och, het zijn woorden die door de eeuwen heen van toepassing zijn geweest op Gods kerk in deze wereld. De mooie, grote kerkgebouwen lopen niet meer vol en de scholen waarover de kerk beschikte zijn door de regering overgenomen. Een paar duizend leden, waaronder steeds minder die nog „Burghernamen" dragen, en een handjevol predikanten. Maar de kerk is trouw gebleven aan het Woord en aan „The faith of our fathers" zoals de titel luidt van een boek, waarin de geschiedenis van de kerk beschreven is. Die trouw blijkt in een prediking, die Bijbels, persoonlijk en appellerend is. Die trouw blijkt ook in de stellingname ten opzichte van moderne theologische vragen. Onze contacten met de kerk in Sri Lanka zijn gevolg van het feit, dat we de afgevaardigden van deze kerk ontmoetten op de Gereformeerde Oecumenische Synode, waar ze opvielen door hun krachtige en confessionele stellingname.
Ook diaconaal zijn ze actief. In een samenleving die het woord barmhartigheid niet kent, hebben ze een tehuis voor oude mannen gesticht en momenteel zijn ze bezig met uitbreiding om meer mensen uit deze groep, die vaak geen dak boven het hoofd heeft, op te kunnen vangen.
Ook de roeping om het Evangelie te brengen aan hen die buiten zijn, wordt verstaan. Evangelisten werken op tal van posten in en buiten Colombo en met allerlei schriftelijk materiaal wordt in de wereld waarin deze kerk leeft gepoogd, de medemens op reis naar de eeuwigheid te bereiken met het Evangelie van Jezus Christus. Dat is een zware opgave. Alles moet in drie talen geschieden: Engels, Singalees en Tamil. Die talen hebben alle drie een totaal verschillend letterschrift. In het Engels en in het Tamil - een taal die in Zuid-India wordt gesproken - kan men wel materiaal vinden in het buitenland, maar de kosten van invoer zijn schrikbarend hoog. In het Singalees moeten ze alles zelf schrijven, omdat die taal alleen op Sri Lanka gesproken wordt. Maar met grote inzet is een handjevol mensen met kleine kracht maar diep vertrouwen aan het werk het Woord te brengen waar het nog niet is. Om daarbij duidelijk te maken, dat men geen buitenlandse - Dutch - kerk is, maar een kerk, die in Sri Lanka zelf door God geplant is, heeft men besloten de naam te wijzigen van Dutch Reformed in Christian Reformed, dus Christelijke Gereformeerde Kerk. Het is die kerk van de Reformatie, in Sri Lanka geplant en bijna tot niet geworden, die in oude kerkgebouwen vol graven met Nederlandse opschriften, en op andere plaatsen het eeuwig Evangelie verkondigt in Engels, Singalees en Tamil. Van dat Woord heeft de Heere beloofd, dat het niet ledig tot Hem zal wederkeren. Het is een bijzondere ervaring in dat tropische land ver weg herinneringen te vinden aan eigen nationaal verleden. Maar het is een oneindig veel rijkere ervaring te zien hoe de Heere ook daar bezig is Zijn volk te vergaderen, dat straks uit alle taal en volk en natie vergaderd zal staan rondom de troon van God en het Lam. Het is goed, dat er vanuit Nederland - niet alleen vanuit onze kerken - weer contacten met deze kerk zijn ontstaan.

Tenslotte
Als u Sri Lanka bezoekt, wordt het bijzonder op prijs gesteld, wanneer u contact opneemt met het bureau van de kerk of met een van de predikanten. Vooral wordt het gewaardeerd, wanneer u de kerkdiensten bijwoont. Uiteraard kunt u met Nederlands niet meer terecht, maar zeker in Colombo wordt elke zondag op een aantal plaatsen in het Engels gepreekt. Een paar adressen laat ik daarom hier volgen.
Allereerst van het Kerkelijk Bureau: 363 Galle Road, Colombo 6, tel. 58 58 61. De voorzitter van het General Consistory is: Rev. C.N. Jansz, 2 Mudaliyar Avenue, Kohuwela, Nugegoda, tel. 85 28 35.
Op zondag worden in Colombo de volgende Engelstalige kerkdiensten gehouden:
Wolvendaal 9.30 uur;
Regent Street 9.30 uur;
Maligakande 8.00 uur;
Bambalapitiya 9.30 uur;
Wellawatte 17.00 uur;
Dehiwela 7.15 en 17.00 uur;
Nugegoda 9.00 uur.

De Heere zegene kerk en ambtsdragers van Sri Lanka.

Bunschoten, J. Westerink

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen