Prediking en gebed (Gebed en prediking III)

Eerst dachten we na over de verhouding gebed en prediking, maar nu we wat verder gekomen zijn, is het van belang aandacht te geven aan de verhouding prediking en gebed. Want leidt gebed tot prediking, prediking brengt evenzeer tot gebed. Zonder gebed kunnen we niet beginnen, maar het is niet minder waar dat we zonder gebed ook niet kunnen eindigen. In de meeste gevallen zal in een eredienst twee keer plaats ingeruimd worden voor het gebed. Een gebed vóór de prediking en een gebed na de prediking, om dit met concrete voorbeelden uit ons psalmboekje aan te geven.
We kunnen de prediking niet van het gebed losmaken, zoals het gebed niet van de prediking losstaat.

Onder de prediking
Een ouderling merkte op, toen het ging over zegen onder de prediking, dat dít zegen genoemd kon en mocht worden, wanneer er onder de prediking een gesprek met God ontstaat. De prediking noopt dan tot gebed en brengt ons onmiddellijk in echt geestelijk contact met God. Zo wordt de gemeenschap met God heel direct onder de prediking beleefd. Zou dit niet de grootste rijkdom in de kerkdiensten zijn, wanneer dit plaatsvindt? We kunnen er intens naar verlangen en om bidden dat zo'n gebed tot stand komt. We kunnen dan metterdaad van zegen spreken.
Is de omgang met God niet dit, dat we de prediking ontvangen als Gods Woord voor ons en onder de verkondiging van dit Woord ons hart voelen kloppen. Zoals de Emmaüsgangers het verwoordden: was ons hart niet brandende in ons?!
Het Woord van God raakt dan ons hart, zoals dit gebeurde bij Lydia, onder de prediking van Paulus. Het geheim lag (en ligt) in het werk van de Heilige Geest, dat wij niet in handen krijgen. We zijn en blijven tòt en mèt van dit werk afhankelijk.
Wat is het een zegen wanneer ons hart „ja" gaat zeggen en het Woord gaat beamen. Dan volgt niet alleen het „amen" ná de prediking, maar wordt het ónder de prediking menigmaal gezegd, zonder dat degene die naast ons zit dit hoort. We kunnen zó spontaan reageren dat we hardop dit „amen" uitspreken, maar in onze traditie zijn we niet zo luidruchtig. Terwijl toch de innerlijke omgang met God er wezenlijk kan zijn in een ja en amen zeggen niet alleen op Gods beloften, maar op alles wat God ons in de prediking toe-eigent.
Het zijn niet de slechtste kerkdiensten, waarin zó het „amen" klinkt. Want dan houdt dit niet alleen een dankzegging in, maar richt het hart zich biddend tot God. We beleven dan nog veel meer: ik hef tot U, Die in de hemel zit, mijn ogen op en... bid!

Na de prediking
Het lied dat in aansluiting op de prediking wordt gezongen is in de meeste gevallen een „amen" van de gemeente op het verkondigde Woord. Soms hóór je de gemeente zingen. Er wordt hartelijk en met overgave gezongen. De organist kan dit mede begeleiden en je kunt het meer dan eens opmerken hoe de prediking ook hem heeft geraakt. Na dit zingen wordt gewoonlijk gebeden én gedankt. Het zou dan vreemd zijn wanneer dit gebed los stond van de zojuist gehouden prediking. De prediking wordt in dit gebed niet „herhaald", al zal de spits van de prediking, die juist tot het gebed noopt, er wel in doorklinken. Want de prediking brengt ons dan als het ware tot het gebed. Om alles wat ons ontbreekt en in deze prediking ons wordt aangeboden, te begeren en zo indringend te bidden om de vervulling van Gods beloften. Maar ook te bidden om de doorwerking van dit verkondigde Woord in het leven van heel de gemeente en in dat van elk lid van de kerk in het bijzonder. Zo leidt de prediking tot aanbidding en tot dankzegging. Ook tot verwondering, die in het gebed wordt uitgesproken met: hoe groot bent U en hoe groot is het heil dat U hebt weggelegd voor hen die U vrezen. Er zijn velerlei facetten aan het gebed dat direct na de prediking zo op z'n plaats is, omdat de prediking dringt tot het spreken met die God, Die zo tot ons sprak. Als een antwoord op het Woord.
Niet alleen in de kerkdienst wordt na de prediking gebeden. Het is onder ons een goede gewoonte dat in de kerkeraadskamer na de dienst(en) wordt gedankt en gebeden. Wat kan er dan voor heel de gemeente door de raad van de kerk worden gebéden! Niet minder de HEERE de dank worden toegebracht, die Hij zo waard is te ontvangen. Want ook dit gebed heeft vele zijden. Al naar gelang de Woordbediening was, zal het gebed als een echo weerklinken. Wanneer geestelijk wordt geluisterd door de ambtsdragers, wordt op een geestelijke wijze het aangezicht van God gezocht in de consistorie.
Ook thuis wordt na de prediking het gebed verricht. Niet alleen aan tafel, als gezin. Ook individueel. Een bepaalde preek kan ertoe leiden dat we onze slaapkamer opzoeken, om daar in alle stilte meteen op onze knieën te gaan, om met de Heere te spreken over wat Hij tot ons wilde zeggen. Hetzij in verootmoediging en smeking, hetzij in verwondering en dankzegging. Naarmate we gezegend werden. En deze zegen kan zeer divers zijn, terwijl in elk geval van „zegen" kan worden gesproken. Want verbrokenheid én aanbidding zijn beide een zegen te noemen.

Vrucht van de prediking
Op huisbezoek vragen de ouderlingen naar vrucht op de prediking. Welke vrucht kunnen we dan noemen? Zijn er bepaalde preken die ons vooral hebben aangesproken en ons dichter bij de Heere hebben gebracht? Over de velerlei vrucht zou veel breder geschreven kunnen worden. Nu gaat het „slechts" om de ene vrucht van het gebed. Want dat is toch een geweldig voorrecht, wanneer de prediking er ons toe brengt om meer biddend te leven, om des te krachtiger te bidden, om hoe langer hoe meer van de Heere te verwachten. Het gebed van de rechtvaardige vermag veel, zegt Jacobus niet ten onrechte. Soms kunnen we zo biddeloos zijn, de kracht kan uit ons gebed verdwenen zijn door allerlei oorzaken. Ons gebed kan zo dwaas zijn en verkeerd groeien, eenzijdig worden en zelfs allerlei egoïstische trekken vertonen. Wat is het dan een zegen wanneer de prediking (niet alleen op de bid- en dankdagen) er ons toe aanzet om oprecht te bidden, om ernstiger, indringender, geloviger te bidden. Om voortaan sterker te bidden overeenkomstig de wil van Hem, Die het gebed leerde en Die het steeds weer en meer wil leren hoe we bidden moeten.
Wanneer de prediking in ons leven bewerkt dat we biddend aan het werk gaan en vooral biddend werkzaam zijn, kan van vrucht worden gesproken. Vrucht daarin dat we biddend werkzaam zijn met Gods Woord, met Zijn beloften vooral. Biddend werkzaam zijn in de toeëigening van het heil en het leven uit dit heil. Biddend werkzaam ook in al de dingen van ons dagelijks leven. Want is dát geen opvallende vrucht van de prediking wanneer van ons gezegd kan worden: zie, hij (zij) bidt!
Het gebed is wel genoemd het voornaamste stuk van de dankbaarheid. In het slot van de catechismus hebben we een hele (gereformeerde, dat is geestelijke) uitleg ontvangen van dit volmaakte gebed. Wanneer ons leven almeer gestempeld wordt door het dít en het zó bidden mag zeker van vrucht op de prediking gesproken worden. Niet alleen wanneer het over deze zondagen van de catechismus ging, maar telkens weer in een afhankelijk en vooral een aanhankelijk leven, dicht bij de Heere. Dan blijft Hij alleen over. En dat is de grootste zegen.

Van Amstel

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen