Stemmen op biddag (I)

Stemdag
Op 8 maart a.s. krijgt u de gelegenheid, uw stem uit te brengen voor de verkiezingen van provinciale staten. De eerlijkheid gebiedt te zeggen, dat de opkomst voor deze verkiezingen altijd bijzonder laag ligt: nauwelijks de helft der kiesgerechtigden maakt de gang naar de stembus. De oorzaak daarvan is, dat de burger zich weinig betrokken voelt bij de provinciale taakuitoefening; de gemeenteraad staat dichter bij de burger en de Tweede Kamer heeft een duidelijker politieke betekenis.
Toch hebben provinciale staten, behalve de uitvoering van provinciale taken, nog een andere belangrijke taak. Zij verkiezen - dit jaar op 29 mei a.s. - de leden van de Eerste Kamer en dat heeft weer wel een grote politieke betekenis voor het kabinet en voor de totstandkoming van wetten. Een probleem is dit jaar, dat de statenverkiezingen plaats vinden op biddag (waarover in een tweede artikel meer). In sommige gemeenten, met name in Overijssel, waar men biddag viert als een bijzondere dag. wordt het dan moeilijk voldoende stembureaus te vinden, omdat daarvoor vaak ook veel kerkelijke lokalen worden gehuurd. Bovendien wordt het moeilijk voldoende leden van stembureaus te vinden, omdat die leden de hele dag zitting moeten hebben en 's avonds om 19.00 uur stemmen moeten gaan tellen, zodat zij niet ter kerke kunnen.
Vandaar dat al aan de regering is gevraagd een andere stemdag vast te stellen, maar de datum ligt nu eenmaal vast in de Kieswet en de biddag is geen erkende christelijke feestdag en wordt alleen (overigens in steeds mindere mate) in protestantse kringen gevierd.
Vroeger kon biddag niet samenvallen met verkiezingen van gemeenteraden of van provinciale staten, omdat die (vierjaarlijkse) verkiezingen toen later in het jaar plaats vonden. De nieuw gekozen staten traden toen op de eerste woensdag in juni op, de nieuw gekozen gemeenteraden op de eerste dinsdag in september. In de loop der tijden bleek dat steeds bezwaarlijker te worden, omdat op die dagen de leden van de dagelijkse besturen (gedeputeerde staten voor de provincie en wethouders voor de gemeente) werden gekozen en zij er dan vaak niet meer in slaagden, een begroting voor het volgend jaar zo tijdig te ontwerpen, dat die nog voor het einde van het jaar kon worden vastgesteld door provinciale staten resp. de gemeenteraad.
Vandaar dat men enkele jaren geleden de data heeft vervroegd: de kandidaatstelling vindt nu plaats op de dinsdag tussen 18 en 24 januari en de verkiezingen 43 dagen later, dus op een van de eerste woensdagen in maart. Op de dinsdag tussen 12 en 18 april treden dan de nieuwe staten en raden op en worden de gedeputeerde staten resp. de wethouders gekozen, zodat de begroting royaal kan worden voorbereid voor het einde des jaars.
Gemeenteraden zitten altijd vier jaren (laatstelijk gekozen in 1994), provinciale staten eveneens, maar worden wel een jaar later gekozen. Lokaal kan b.v. bij een samenvoeging van gemeenten nog wel eens een tussentijdse raadsverkiezing moeten worden gehouden, maar normaliter staan de verkiezingsjaren vast. En het samenvallen met biddag zal eerst bij de raadsverkiezingen van 2006 weer problemen kunnen geven.
Kamerverkiezingen leveren voor de biddag veel minder problemen op. Weliswaar zit ook de Tweede Kamer formeel vier jaar, maar als gevolg van politieke meningsverschillen worden vele kabinetten tussentijds ontbonden en vinden op incidenteel te bepalen data vervroegde Kamerverkiezingen plaats.
Eén ding blijft hopelijk te waarderen: alle verkiezingen vinden in ons land plaats op een doordeweekse dag (ook al is dat dan een biddag) en niet op zondag, zoals in de meeste andere landen het geval is. En laten we daarvoor dankbaar zijn!

Verplanke

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen