Herdenking van de bevrijding (II)

Kerkelijk manifest
Toen op zondag 22 april de kerkdiensten wél gehouden konden worden was er 's avonds in de Grote of St. Michaëlskerk aan de Grote Markt een dienst. In Assendorp, de Oostelijke stadswijk werd eveneens een samenkomst belegd, uitgaande van de gezamenlijke kerken. Er heerste in die dagen grote eenstemmigheid. In beide diensten werd door drie voorgangers gesproken. Samen behandelden zij de inhoud van een oproep, die in dezelfde diensten nog aan de burgerij werd uitgereikt. Ook dit stuk is interessant vanwege de toon en strekking. Het volgt hier onverkort.

MANIFEST
van de gezamenlijke kerken aan de burgerij van Zwolle

Stadgenoten!
De vijand ging heen. De vrijheid keerde weer. Wij staan op de drempel van een nieuwe toekomst.
Groot is onze bezorgdheid over het lot van velen, van wie elk bericht nog ontbreekt en groot is ons meeleven met hen, die zwaar getroffen zijn in de dagen, die achter liggen.
Maar tegelijk leeft nieuwe hoop en verwachting in ons allen.

De gezamenlijke kerken van Zwolle roepen U op tot

Dank aan God allereerst; dat ons de vrijheid geschonken werd ondanks onze schuld aan en in deze oorlog. Dank, niet alleen door woord en gebed, maar bovenal door wil en daad, door een waardiger gebruik van de ons geschonken vrijheid dan voorheen. Dank, met verootmoediging ook voor God, beseffende, dat wij als Christenen voor God en daarom ook voor de naaste niet geweest zijn, die we hadden moeten zijn.
Dank vervolgens aan de soldaten en aan alle strijders en werkers met hun nabestaanden, voor de geweldige offers, door hen gebracht.

Maar bovenal richten de kerken zich tot U in het diep besef, dat, zo er een nieuwe toekomst voor ons volk en deze wereld dagen zal, er een nieuwe geest nodig is.
Een wil om óns leven en dat van ons volk te bouwen op een hechtere grondslag dan tot nu toe.
Niet op de mens en zijn krachten, maar op de enige bodem, die vast en betrouwbaar is, namelijk op Gods Woord en Zijn geboden.

Mijn schilt ende betrouwen
Syt Ghy, o Godt, myn Heer!
Op U soo wil ick bouwen,
Verlaet my nimmermeer!

Als deze geloofsbelijdenis van ons volkslied weer de onze wordt, dan zullen wij een volk zijn, dat geestelijk en zedelijk sterk staat in de komende zware tijden.

De Kerken roepen U op tot erkenning en aanvaarding van de geweldige taak, die ons wacht. Deze vraagt:

A. Drievoudig herstel.

Door allen tezamen, door ieder persoonlijk moet doelbewust gewerkt worden aan eerbiediging van de geboden Gods. Deze eisen:

1. Herstel van de zedelijke orde: door oprechtheid tegenover de leugen, die we leerden, door eerlijkheid tegenover de diefstal, die we ons aanwenden, door eerbaarheid tegenover het losbandig verkeer der seksen in en buiten het huwelijk. Door deze ondeugden wordt de gemeenschap ondermijnd en lijdt het persoonlijk leven onherstelbare schade.

De kerken doen in deze een ernstig beroep op de ouders en opvoeders! Beseft Uw verantwoordelijkheid ten opzichte van de opvoeding van Uw kinderen! Er moet tucht zijn en gehoorzaamheid in gezin en school.

Jonge generatie! bezoedel je jonge leven niet! Houd het zuiver en rein! Hij, die zichzelf bedwingt, is sterker dan die een stad inneemt.
Er liggen vele mogelijkheden voor jullie open. Werp je met geestdrift op de taak, waartoe God je roept!
Er ligt grote zegen in de trouwe arbeid voor onze volksgemeenschap!

2. Herstel van de rechtsorde: -
Door gehoorzaamheid aan het wettig gezag, zonder welke noch geestelijke noch stoffelijke wederopbouw van ons land mogelijk is.
- Door rechtsgelijkheid voor allen zonder bevoorrechting van sommige groeperingen en ontrechting van andere. Geen Joden- en Ariërparagraaf!
- Door rechtvaardige bestraffing der schuldigen, niet uit wraak of op eigen gezag, maar door de bevoegde instanties. Recht en gerechtigheid dienen te worden gehandhaafd tegenover landverraders, tegenover hen, die zich schuldig maakten aan samenwerking met de vijand en tegenover hen, die zich aan de volksgemeenschap hebben vergrepen door zwarte handel of woekerprijzen.

3. Herstel van de maatschappelijke orde:
- Door sociale rechtvaardigheid. De gedupeerden en de arbeiders-uit-den-vreemde moeten zo mogelijk onverwijld in het maatschappelijke leven worden opgenomen. Ieder heeft het recht en de plicht om een waardige plaats in de gemeenschap in te nemen.
- Door naastenliefde aan de beroofden, die door ieder onmiddellijk en overvloedig dienen te worden geholpen.
- Door Christelijke offergeest, die een ieder met voorbijgaan van eigen belang zijn bezit doet delen met de getroffen naaste. Draagt elkanders lasten!

B. Eendrachtige strijd.

Het moet voor immer gedaan zijn met de verdeeldheid, die ons volk uiteenscheurde in groepen, die van elkaar vervreemd waren. Met alle waardering voor elkanders overtuging moet er in politiek en godsdienstig opzicht eendrachtig front gemaakt worden tegen onze gemeenschappelijke vijand, het groeiend heidendom!
Wij zoeken niet de gedwongen eenheid, die we in het nationaal-socialisme hebben leren haten, maar de eenheid, die groeit uit het besef, dat wij samen hebben te bouwen en samen hebben te werken. Een eenheid, gegroeid uit het besef, dat wij allen, ieder op zijn wijze, ons geroepen weten tot dezelfde taak, de geestelijke en materiële opbouw van onze volksgemeenschap en de gemeenschap der volkeren. Een eenheid, die het schoonst uitkomt in het gemeenschappelijk geloof in God den Vader, in Jezus Christus den Heer en in den Heiligen Geest, de enige grondslag voor de eenheid in de verscheidenheid.

Wij allen moeten voort!
Wij allen moeten bouwen!
Wij allen moeten offeren!
Wij allen moeten werken en bidden voor Koningin, volk en stad!

Doch dat kan alleen door onze gehoorzaamheid aan Gods geboden en uit de kracht van het levend geloof in den Heer Jezus Christus, Die voor ons is gekruisigd en opgestaan en zonder Wien geen heil en geen opbouw mogelijk is.

De geestelijke voorgangers:
H. de Boer
J.B. Groenewegen
S. Hillen
J. Hovius
D. de Jonge
P. Jonges
J.H. Kuiper
L.J. van der Kam
H.A. Munnik
C.D. van Noppen
J.Th. Oderkerk
H.J. Oldemans
J.J. Schaars
C. Soutendijk
P.H.Th. Stevens
J. Thijs
D. Vreugdenhil
A.F.J.M. de Wit
15-4-'45

Wie de woorden van dit Manifest op zich laat inwerken proeft iets van de dankbaarheid. Maar ook bemerkt men dat er zorg en vrees leefde, inzake het zedelijk vermogen om een nieuwe tijd tegemoet te gaan.

Men realiseerde zich dat de oorlogstoestand een zware last had gelegd op de verantwoordelijkheid van de burgers. Er heerste dank aan God. Maar er was ook een behoefte aan een geestelijk en zedelijk herstel. Men moest de vrijheid gebruiken om God te dienen en niet de zonde. Omdat de tekst karakteristiek is voor de toenmalige geestesstemming drukten we de tekst ervan hierboven in zijn geheel af. In een volgend artikel komen we er D.V. nog even weer op terug.

W. van 't S.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen