De Geest van Christus (1)

Was de pinksterbeweging aangeduid als de 'eerste golf' van dit bijzondere werk van de Heilige Geest, de charismatische beweging werd gezien als de 'tweede golf', terwijl tegen het eind van de eeuw ook nog een 'derde golf' opkwam, met grote aandacht voor wonderen en andere verschijnselen. Een wat bizarre uitloper daarvan was de in 1994 opkomende en om zich heen grijpende 'Toronto blessing', waarbij in samenkomsten onbedaarlijke lachbuien 'in de Geest' voorkwamen, evenals andere extatische verschijnselen.

De Geest in de 21e eeuw
Het zit er natuurlijk naast om een bepaalde eeuw aan te duiden als de 'eeuw van de Heilige Geest'. De Geest van God was al in de schepping werkzaam (Gen. 1:2). God de Heilige Geest is eeuwig. In de Schrift ontmoeten we de Vader en de Zoon en de Geest in een goddelijke hoogheid die niet binnen de perken van de schepping en de tijd is te duiden. Wanneer wij bij onze jaartallen soms zeggen anno Domini, in het jaar van de Here, dan sluiten we Hem niet in een jaartal van ons op, maar dan belijden we dat onze jaren en eeuwen alle naar de komst van Jezus Christus worden terug gerekend! Hij is de Heer, de Dominus, over onze jaren.
De drieënige God zal zich ook in deze tijd laten kennen in zijn gemeente, in het Woord dat Hij aan die gemeente gegeven heeft, in het geloof, de hoop en de liefde die Hij door zijn Geest in haar doet wonen. Natuurlijk zal daarom ook de 21e eeuw de eeuw van de Heilige Geest zijn. Net als in de voorbije eeuw zullen we ons rekenschap hebben te geven van de invloeden die zich in de kerk voordoen. De ontwikkelingen die op een bepaalde manier de Heilige Geest voorop hebben gezet zijn immers niet zomaar voorbij. Stellig is nog steeds sprake van wat post-modernisme is genoemd. Daarin zien we in heel onze maatschappij een grote openheid voor godsdienst en mystiek. De aandacht voor individuele ervaringen van allerlei soort, ook van religieuze aard, raakt ook de kerken. De geest van het postmoderne denken is nog niet voorbij.
Hoe herkennen we het werk van de Heilige Geest?
De maatstaven voor de religieuze sympathie die in de wereld bestaat en die van de gemeente van Christus zijn immers niet dezelfde. Religie is 'in', omdat met er een verrijking van het menselijk bestaan in vindt. Menselijke gevoelens krijgen een verdieping, menselijke problemen worden op een diep niveau aangepakt, er is in de religieuze dimensie van het leven bevrediging, verrijking, zelfs avontuur en extase te vinden. Religie is fantastisch!
Toegespitst zou je kunnen zeggen dat deze mogelijkheden van godsdienstige ervaring vooral gewaardeerd worden omdat ze passen bij de behoeften van de mens. De mens verdiept zichzelf. En dat doet de één op een hindoeïstische manier, de ander zweert bij het zen-boeddisme en een derde vindt het bij nieuwe ervaringen van de Heilige Geest. Voor de wereld staan ze op een rijtje.
Hoe onderscheidt de kerk van Jezus Christus deze dingen? Het allerbelangrijkste wat daarbij gezegd moet worden is dat de Heilige Geest altijd de Geest van Christus is.

De Geest altijd de Geest van Christus?
In het Nederlands Dagblad is de laatste weken enige discussie geweest rond het getuigenis vanuit de Nederlands Gereformeerde Kerk in Houten, een gemeente waar ook christelijke gereformeerden lid zijn, op grond van een samenwerking met de Christelijke Gereformeerde kerk van Utrecht-Centrum. De predikant van Houten, ds. D.A. Westerkamp, heeft samen met zijn vrouw en nog een aantal anderen, onder meer een cursus ontwikkeld die gericht is op een charismatische ontwikkeling van de kerk en het geestelijk leven. Op grond van de dingen die daarover in de krant geschreven zijn is het niet best mogelijk daar commentaar bij te geven. Ik heb daarom die behoefte ook niet. Wat mij echter trof was een element dat in de discussie steeds belangrijker werd, namelijk de verhouding tussen Christus en de Geest.
Enerzijds werd benadrukt, dat groeien in het geloof betekent steeds meer op Christus en steeds minder op jezelf gericht worden. Daartegenover werd gezegd: Maar hoe krijgt dat dan door de Heilige Geest gestalte in het geloofsleven.
Uit de bijdragen van enkelen bleef nogal nadrukkelijk de vraag hangen hoe we de relatie moeten zien tussen Christus en de Heilige Geest, met de suggestie dat de gereformeerde theologie met de antwoorden van vroeger niet meer toereikend is voor de vragen van vandaag. Dat kan natuurlijk zo zijn. Theologie kan juist door nieuwe vragen gedwongen worden opnieuw naar de Bijbel te kijken of er soms ook dingen zijn blijven liggen die nu moeten worden opgeraapt. Ik denk dat dat bij de vraag naar de verhouding tussen Christus en de Heilige Geest niet het geval is. Althans niet als het gaat om de vraag of in de godsdienstige ervaring de Heilige Geest ons iets meer en iets anders te bieden heeft dan de Here Jezus Christus. Deze vraag is immers ook niet nieuw. Door vele eeuwen heen heeft de kerk zich al moeten bezig houden met bewegingen die iets nieuws te bieden hadden in vergelijking tot wat Christus gaf. En voor dat nieuwe was het dan altijd de Heilige Geest op wie men zich beriep. Al in de eerste eeuw na de tijd van de apostelen was er de beweging van de montanisten, waarin men zei: Wij hebben rechtstreeks van de Heilige Geest de openbaring van nieuwe profetieën over de toekomst. De tijd van Christus is voorbij; nu is de tijd van de Geest! In de middeleeuwen riep de meeslepende prediker Joachim van Fiore hetzelfde, terwijl in de 16e eeuw de reformatoren met de doperse radicalen hadden te maken die eveneens met een beroep op de Geest verder waren gekomen dan de toewijding aan Christus alleen.
De gereformeerde theologie heeft zich dus eerder al ruimschoots moeten bezig houden met de verhouding tussen het werk van Christus en dat van de Heilige Geest. Door Calvijn en andere gereformeerde theologen is niet slechts terloops maar intens doorgedacht over het werk van de Heilige Geest in de kerk. Het zou nogal dwaas zijn te zeggen: 'we moeten daar nog eens goed over gaan nadenken' als we niet eerst tot ons laten doordringen wat de Here aan onze vaderen in dit opzicht heeft geleerd.

Eén heil, één geschiedenis
Op enkele dingen die fundamenteel zijn voor het geloof van de christelijke gemeente wil ik wijzen. Nu eerst één aspect.
Toen God de Vader in de volheid des tijds zijn Zoon heeft gezonden, geboren uit een vrouw (Gal. 4:4), was dat toen iets wat nog maar de helft was van zijn liefde en heil? Het zou godslasterlijk zijn dat te zeggen. Hoe vol is het evangelie van de volle maat van de liefde juist hierin! Alzo liefheeft God de wereld gehad... (Joh. 3:3). Hoe wordt in één adem met de zending van de Zoon ook over de komst van de Geest gesproken: 'God heeft de Geest zijns Zoons uitgestort in onze harten, die roept: Abba, Vader.' (Gal. 4:6). In de gemeente van het Nieuwe Testament was duidelijk, dat de komst van de Heilige Geest op het pinksterfeest onlosmakelijk verbonden was aan het werk van Christus dat was volbracht. Het is de Heilige Geest die de gemeente voortleidt naar de voltooiing van het heil in de voltooiing van de geschiedenis. Waar bestaat die voleinding in? In de wederkomst van Christus! In de toekomst zal alles daarin gelegen zijn, dat de bruidsgemeente verenigd wordt met haar bruidegom, Jezus Christus. Hoe zal in het leven van de kerk dan ook nu al alles draaien om Hem die het Hoofd is van de gemeente!
De Heilige Geest is altijd de Geest van Christus. En de Geest is ook altijd de Geest van de Vader. Daar is nog wel het een en ander over te zeggen.

J.W. Maris

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen