Schriftberijmingen en Liturgische formulieren

Opdracht
Vijf mensen uit onze Kerken hebben opdracht met de Schriftberijmingen en de Liturgische formulieren bezig te zijn, een hoogleraar: T.M. Hofman, drie predikanten; D. Dunsbergen, J. Groenleer en J.W. van Pelt en een neerlandicus: J. Groeneveld. Met elkaar vormen ze het deputaatschap dat de lange naam draagt: Deputaten voor de uitgave van de Schriftberijmingen en de herziening van de liturgische formulieren. Het is ingesteld door de Synode van 1998.
Door dit deputaatschap moeten twee opdrachten uitgevoerd worden. Enerzijds de zorg voor het uitgeven van de bundel Schriftberijmingen en de daarbij behorende zaken, zoals een vierstemmige muziekuitgave en het bewaken van de auteursrechten. Anderzijds het uitvoeren van een onderzoek naar de wenselijkheid van uitbreiding en taalkundige verbetering van de bestaande Liturgische formulieren.

Berijmde Schriftgedeelten
Het zingen van berijmde Schriftgedeelten behoort tot het erfgoed van de Reformatie. Uit de 16'' eeuw is de berijming van Petrus Datheen beroemd. Net als in zijn Franse voorbeeld maakte hij van gedeelten uit de Bijbel berijmingen die als gemeentezang dienst konden doen. Dat waren allereerst de 150 Psalmen, maar daarnaast ook de lofzangen, de Tien geboden en het Gebed des Heren.
Die traditie is in onze Kerken voortgezet. In opdracht van voorgaande synodes is gezocht naar uitbreiding van het aantal Schriftgedeelten dat berijmd en gezongen kan worden in de eredienst. Daar heeft het Deputaatschap voor berijmde Schriftgedeelten onderzoek naar gedaan. Het heeft zelf ook opdrachten aan dichters gegeven om gedeelten uit de Bijbel te berijmen volgens de normen die de Synode daarvoor had vastgesteld. Dat zijn dezelfde strenge normen als die waaraan Psalmberijmingen moeten voldoen.
Dit deputaatschap heeft in 1987 de eerste proefbundel laten verschijnen, in 1990 gevolgd door een tweede, aangevulde uitgave. De kerken hebben reacties opgestuurd die tot verbeteringen hebben geleid. Toen in 1995 de definitieve bundel met 40 Schriftberijmingen verscheen, bleek deze in een behoefte te voorzien, want de oplage is nu uitverkocht. De uitgever zal in het najaar beslissen of een nieuwe editie kan verschijnen. In veel Kerken wordt nu uit de bundel Schriftberijmingen gezongen.

Liturgische formulieren
Ook de liturgische formulieren stammen uit de tijd van de Reformatie. Mensen die uit de roomse kerk kwamen, hadden weinig bijbel-kennis. Daarom werden formulieren opgesteld waarin bijbelonderwijs gegeven werd over de betekenis van kerkelijke handelingen zoals Doop en Avondmaal. Deze formulieren werden dan gelezen voordat de kerkelijke handeling voltrokken werd. Dat moest natuurlijk in begrijpelijke taal gebeuren en aansluiten bij wat kerkleden aan onderwijs nodig hadden. Die functie moeten deze formulieren vandaag nog hebben.
In dit deputaatschap wordt daarom op dit moment veel aan studie en bezinning gedaan. Het zal duidelijk zijn dat lange zinnen van wel 60 tot 80 woorden de verstaanbaarheid voor de gemeente niet ten goede komen. Maar ook moet rekening gehouden worden met bepaalde ontwikkelingen binnen de taal. Woorden kunnen in de loop der tijd een andere betekenis krijgen. Neem alleen het woord 'tucht'. Tegenwoordig heeft dat een sterk negatieve klank, terwijl het vroeger ook de positieve betekenis van 'erbij trekken' had. In het bijbel-onderwijs moet worden aangesloten bij de actualiteit van het moment. Door allerlei conferenties, mannen- en vrouwendagen, komen gemeenteleden uit onze kerken tegenwoordig veel meer in contact met evangelische christenen die de volwassendoop voorstaan. Goed bijbels onderwijs over de betekenis en de grote waarde van de kinderdoop is dan van groot belang.
Een andere actuele zaak is de visie op het huwelijk. Het is niet ondenkbaar dat over enkele jaren de overheid de betekenis van het burgerlijk huwelijk zo heeft uitgehold, dat van een huwelijk in bijbelse zin nauwelijks meer sprake is. Ook dan hebben we een formulier met goed onderwijs nodig dat de zegen van een bijbels huwelijk laat zien.
Bij al deze overwegingen komt ook nog eens dat een formulier niet te lang moet zijn. In de praktijk wordt het avondmaalsformulier in de meeste kerken nu al in tweeën geknipt en wordt het eerste deel op de zondag van de voorbereiding gelezen, terwijl het toch als één geheel bedoeld is. Wil je nu bepaalde zaken verder uitwerken dan wordt zo'n formulier alleen maar langer. Mogelijk moet daarom zelfs aan meerdere formulieren gedacht worden die verschillende aspecten van een kerkelijke handeling belichten.
U merkt dat er heel wat zaken zijn die studie en bezinning vragen. Daar zijn we binnen dit deputaatschap dan ook hard mee bezig om de komende Generale Synode met een rapport hierover te kunnen dienen.

Namens het deputaatschap:
J. Groeneveld, secretaris voor de Schriftberijmingen
D. Dunsbergen, secretaris voor de Liturgische formulieren

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen