De generale synode: samenstelling

Eind augustus wordt D.V. de generale synode van onze kerken geopend. Daarna zal het kerkelijk nieuws voor een aantal maanden door het werk van deze synode bepaald worden. Hoe ziet zo'n synode eruit?

We zeggen wel dat in een generale synode 'de gezamenlijke kerken in vergadering bijeen zijn'. Nu tellen onze kerken 187 plaatselijke gemeenten. Ieder begrijpt dat, wanneer er nog maar één vertegenwoordiger per gemeente op die generale synode zou zitten, dit een onwerkbaar geheel zou opleveren. Daarom hebben we, zoals in iedere wat grotere organisatie, een bepaalde vergaderstructuur.

Ordening van het kerkelijk leven
Die vergaderstructuur kan men vergelijken met een aantal 'ringen' die een steeds breder oppervlak omvatten. De kleinste ring is die van de kerkenraad. Iedere gemeente heeft er één. Deze vergadering is in kerkrechtelijk opzicht in feite de belangrijkste (ik kom daar in het derde artikel nog op terug): de kerkenraad bestaat immers altijd en kan op zeer korte termijn en op elk gewenst moment in vergadering bijeen komen. Dat kan men niet zeggen van een synode, zoals aanstonds zal blijken.

De classis
Breder dan de kerkenraad is de classis. Wat is dat? Een classis bestaat uit een aantal gemeenten die min of meer bij elkaar in de buurt liggen; de kerkenraden van die gemeenten komen zo ongeveer twee keer per jaar bij elkaar in een vergadering om zaken door te spreken waar zij zelfstandig niet uitkomen en waar ze dus elkaar hulp bij nodig hebben. Daartoe benoemt iedere kerkenraad twee ouderlingen (waaronder, waar mogelijk, de predikant) en vaak ook een diaken. Onze kerken zijn op die manier in dertien classes (regio's) opgedeeld. Een vergadering van de classis bestaat zodoende meestal maar twee dagen per jaar (ziet u het verschil met de kerkenraad?).

De particuliere synode
Vervolgens komen we bij een weer iets bredere ring: die van de zogenaamde particuliere synode. We pakken de classes die bij elkaar in de buurt liggen en die geven we samen een naam. Zo zijn er in onze kerken vier particuliere synoden, genoemd naar de vier windstreken. De classes Amersfoort, Apeldoorn en Utrecht vormen bijv. samen de particuliere synode van het Oosten. Een particuliere synode komt gewoonlijk jaarlijks één keer bijeen; daartoe kiezen de classes in hun voorjaarsvergadering bij schriftelijke stemming drie predikanten, drie ouderlingen en één diaken. De meeste particuliere synoden tellen dus 21 leden (behalve die van het Noorden, die vier classes omvat en die dus 28 leden heeft). Er worden zaken behandeld waarvan de classes gezegd hebben: dat kunnen we niet zelfstandig af. Tevens worden er rapporten behandeld van een aantal deputaatschappen van onze kerken: landelijke permanente commissies die een bepaalde taak hebben. Te denken is aan de zending, de evangelisatie, de emeritikas. Deze deputaatschappen worden namelijk bemand door mensen die gedeeltelijk door de generale synode en gedeeltelijk door de particuliere synoden benoemd zijn. Het is dan billijk dat die particuliere synoden ook inzicht hebben in hun werk. Daarom maken deze deputaatschappen jaarlijks een rapport dat bij de particuliere synoden besproken wordt. Nog eens: deze vergaderingen bestaan één dag per jaar (tenzij ze een extra dag nodig hebben wegens een overvolle agenda) en verdwijnen dan weer uit het gezichtsveld.

De generale synode
De breedste ring tenslotte wordt gevormd door de generale synode. Die ring gaat over ons hele land heen. Eén keer in de drie jaar (slechts!) kiezen de vergaderingen van de particuliere synoden broeders die vervolgens hun plaats op de generale synode zullen innemen. Dat zijn zes predikanten, zes ouderlingen en één diaken, 13 in totaal dus. Gerekend met vier particuliere synoden kunt u nu eenvoudig uitrekenen dat de generale synode bestaat uit 52 leden. Die komen in ieder geval uit de vier 'windrichtingen'; en als de particuliere synoden een beetje goed hebben opgelet bij hun stemmingen, zal het ook zo zijn dat uit alle classes er wel enkele broeders zijn.

Zo kan men inderdaad met recht en reden zeggen dat de gezamenlijke kerken in vergadering bijeen zijn. En met 52 leden is nog een werkbare structuur gecreëerd ook. De synode telt behalve haar leden verder nog een aantal adviseurs: in de eerste zitting worden 'standaard' de Apeldoornse hoogleraren als zodanig benoemd (we noemen hen zelfs deftig pre-adviseurs). Zij adviseren de synode op terreinen waarop zij speciale kennis hebben en op het algemeen kerkrechtelijke terrein.

Samenstelling
Bij iedere generale synode is er wel een aantal broeders dat al eerder op zo'n synode was. Gelukkig maar, want ervaring is bij dergelijke mammoetvergaderingen van groot belang. U moet weten dat de vergadering van de generale synode toch al snel minimaal 13 volle dagen duurt. Dat zijn dan nog alleen maar de plenaire zittingen (waarop men dus in voltallige samenstelling vergadert); er komt nog veel aan commissiewerk bij (waarover ik de volgende keer met u wil doordenken). Ervaring is dan van belang. Tegelijk is het goed als het ook telkens verjonging is.

Zo kan ervaring geleidelijk worden overgedragen en is er sprake van bestuurlijke continuïteit; dat mag ook wel, want al te grote en abrupte wendingen zouden voor veel verwarring zorgen. Kerkelijk zou dat ongezond zijn en het zou de draagkracht van het werk van de synode schaden.

Eindhoven, D. Quant

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen