Wie wijsheid vindt, vindt het leven (2)

Ken Hem in al uw wegen
Bij ons thuis hing deze spreuk aan de muur. Er zijn ook heel wat huwelijken mee bevestigd. Er zit een kracht in deze spreuk. Het is een wegwijzer naar werkelijk levensgeluk. Geen geluk als toevalstreffer, maar geluk door het kennen van God en de wil van God.
'God kennen' heeft drie dingen in zich; allereerst Hem kennen uit de bijbel. Gods Woord is het enige boek dat ons zuivere kennis geeft over de persoon en het werk van God. Maar het geeft ons dan ook alle benodigde kennis! Ten tweede wil het zeggen: Hem erkennen. Vers 5 zegt: "Vertrouw op de Here!' Wil afhankelijk zijn van deze God. Wil gehoorzaam zijn aan wat Hij zegt. Zoek het in Zijn richting en vind vastheid bij Hem. En dat niet voor een stuk. Héél je hart zal erbij betrokken zijn. Ten derde zit hierin ook onze eredienst. Dit kennen is onze godsdienst.
Het is een totale afhankelijkheid, doortrokken van liefde van God en dan ook wederliefde van ons tot God. Een verlangen om ons lichaam te stellen tot een levend, heilig en Gode welgevallig offer: immers dit is uw redelijke eredienst (Rom. 12: 11).

Eigenwijs
Vaak waarschuwt de spreukendichter ons tegen eigenwijsheid. Steun niet op eigen inzicht (vers 5). Wees niet wijs in eigen oog (vers 7). Dat wil niet zeggen dat je je verstand niet moet gebruiken of er geen eigen mening op na mag houden. Dat wil wel zeggen dat we niet ons intellect, onze verstandelijke vermogens verheffen boven wie ze maakte: God. En dat we de Bijbel stuk redeneren en terzijde schuiven als afgedaan. En dat we als gevolg daarvan steunen op theorieën van mensen, broze humanistische brouwsels.
We mogen nooit vergeten dat ons verstand doorpekeld is van de zonde en hiervan gereinigd moet worden door de gerichtheid op God. Dan pas krijgen we werkelijk verstand van leven. Dat is: een leven vol liefde en trouw (vers 3). Zo'n leven levert genegenheid en goedkeuring op, allereerst in de ogen van God (dat is bepalend) en dan ook in de ogen van mensen (dat is mooi meegenomen), zie vers 4. Wat doe je soms veel om "goed over te komen" bij vrienden en collega's. De spreukendichter zegt: ik wijs je op iets dat nog meer voldoening geeft: "goed over komen in Gods oog", godvruchtig leven door de genade van God.

Discipline
Dit leven in de vreze des Heren (zie bijbelstudie 1) heeft alles te maken met je grenzen kennen en leren kennen. Hier en daar staan bordjes "verboden toegang". Net als kleine kinderen geconfronteerd worden met de hekken van de tuin, zo hebben we allemaal begrenzingen nodig. Wanneer zo'n kind over het hek klimt en valt, dan levert hem dat een berisping op van zijn ouders (en daarna troost). En wanneer het zo is, dat een auto met gierende remmen de kleuter moet ontwijken die de weg oploopt, dan krijgt hij een flinke berisping: die hekken staan er niet voor niets!

In Spreuken wordt nogal wat gezegd over tucht. Dat wil in zijn oorspronkelijke betekenis zeggen: opvoeding. In Spreuken krijgt dat een corrigerende klank. De Here voedt ons levenslang op, leert ons onze grenzen kennen.
Je kunt het Hebreeuwse woord voor 'tucht' ook vertalen met discipline. Dan krijgt het de betekenis van het in acht nemen, het opvolgen van Gods Woord en wet. Ook jezelf ontzien om te blijven in de relatie met God, denk aan de sport waar discipline belangrijk is voor het behalen van goede prestaties. 'Want het gebod is een lamp en de onderwijzing een licht, de vermaningen van de tucht zijn een weg ten leven (Spr. 6: 23).
We menen nogal eens dat geboden onze vrijheid beperken. We zien dan niet het behoedende karakter ervan en verwaarlozen de discipline. Van de Joden kunnen we leren om echt blij te zijn met de geboden van God: zij kennen de vreugde van de wet: ze dansen rond met een wetrol in de handen omdat ze zo blij zijn met de door God gegeven discipline.

De wet in hun binnenste
Het tweede gebod waarschuwt ons tegen het vereren van God in een zelfgemaakt beeld of denkbeeld. God is te groot om daar een bepaald (denk-)beeld van te maken. Alleen ons hart is groot genoeg om er God in te ontvangen. Maar dat moet God wel zelf doen. Christus drukt Zijn beeld in ons af (2 Kor. 3: 18). Door de Heilige Geest leren we God steeds beter kennen, vrezen; komt het tot aanbidding van deze drie-enige God en ontstaat er een zekere regelmaat en orde. Gods wet krijgt meer en meer in ons binnenste (hart) een disciplinerende functie (vgl. Jer 31. 33). Dan richten we ons als ijzervijlsel naar de magneet van Gods wil en liefde. Zo'n mens spreekt de bijbel zalig, die spreekt God zalig: 'Welzalig de mens die wijsheid vindt, de mens die verstandigheid verkrijgt (vers 13).

Discussievragen

1. Het hoogste van de Griekse wijsheid was "ken uzelf", van de bijbelse wijsheid "ken God". Zoek de verschillen!

2. Hoe moet je de beeldspraak van vers 3 verklaren?

3. Staat het 'goedkeuring van God verwerven' (vers 4) niet haaks op onze belijdenis dat we alleen zalig worden uit genade?

4. Hoe moeten we volgens vers 9 en 10 omgaan met onze rijkdom? Maak dat eens praktisch!

5. De wijsheid (verstandigheid, vers 13b) is een boom des levens (vers 18). Leg dat eens naast Gen. 2:9 en Openb. 2:7, 22:2,14 en de titel van deze serie bijbelstudies. Wat heeft ons dit beeld te zeggen?

E.J. van der Linde

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen