"Er gaat niets boven een pijporgel!"

Eind jaren vijftig kreeg Crezee zijn eerste orgellessen van Arie van der Pijl in IJmuiden. In 1961 werd hij organist in de christelijke gereformeerde kerk van Beverwijk. In die tijd kwam de gemeente nog samen in het gebouw aan de Prinsesselaan, later werd dat de Lutherse kerk De Wijker Swaen aan de Koningstraat. In die kerk staat een mooi tweeklaviers orgel, dat de bekende orgelmaker Flaes in 1875 voor die kerk heeft gebouwd. Inmiddels is het gebouw niet meer van de Lutherse gemeente, maar van een stichting die oude Noord-Hollandse kerken beheert. Er is een goede akoestiek in de kerk, waardoor ze geschikt is voor concerten.

Kunt u iets vertellen over uw muzikale ontwikkeling?
"Mijn ontwikkeling? Misschien was ik vroeger wat eenzijdiger. Ik ging in die tijd vaak naar concerten van Feike Asma en Piet van Egmond in Amsterdam. Mensen uit de romantische hoek, zou je kunnen zeggen. Mijn visie is wel breder geworden. Ik speel en beluister vaker muziek van Bach en zo. In de diensten speel ik veel uit de boeken van S. Landsman, W.H. Zwart, maar ook wel uit het koraalboek van de Gereformeerde Organistenvereniging. En met mijn jubileum heb ik geld gekregen, waarvoor ik weer nieuwe muziek heb gekocht." Crezee loopt naar de kast en haalt er een paar gloednieuwe muziekstukken uit. Onder andere een boek met bekende stukken die voor orgel bewerkt zijn. „Die kan ik mooi gebruiken voor trouwdiensten. Het is trouwens niet zo dat ik alleen bladmuziek speel. Ik kan gelukkig ook vrij gemakkelijk uit m'n hoofd spelen."

Samenzangavonden
Crezee is intensief betrokken bij de organisatie van het "Samen zingen in de Grote Kerk". „Dat zijn samenzangavonden met Kerst en Pasen, die als evangelisatie bedoeld zijn. Er komt dan vaak een koor en ik begeleid op het orgel de samenzang en indien nodig het koor. In overleg met de predikant, ds. Bijkerk, stel ik ook het programma samen. We doen dat nu z o n twaalf jaar en er is steeds veel belangstelling. Er komen wel zo'n 250 tot 350 bezoekers. Het is echt een traditie geworden."

Behalve de wekelijkse kerkdiensten en de bijeenkomsten in de Grote Kerk werkt Crezee regelmatig mee aan uitvoeringen van verschillende koren uit de regio. Ook levert hij vaak een bijdrage aan de classicale zendingsdagen van de classis Haarlem. „En zomers staan we op de camping De Betteld in Zelhem. Daar speel ik vaak in de dagsluitingen."

Wat spreekt u nu zo aan in het kerkorgel?
„Tja, het ambachtelijke hè. Er gaat niks boven een pijporgel, f let heeft een karakteristieke klank: die wind in de pijpen. En er zijn veel combinaties mogelijk. Het liefst speel ik op een mechanisch pijporgel, want daarmee heb je een veel directer contact met de pijpen. Er zijn ook wel electro-pneumatische pijporgels, maar die spreken vaak traag aan. Bovendien is een goede ruimte belangrijk voor de klank.
Je hebt veel verschillende soorten pijporgels. Sommige zijn wat je noemt 'romantisch', met veel strijkende klanken. Andere hebben een helderder klank en zijn meer geschikt voor muziek uit de barokperiode. Het Müller-orgel hier in de Grote Kerk bijvoorbeeld."

Elektronische orgels
Niet in alle kerken staat een pijporgel. Een aantal gemeenten kiest voor een elektronisch instrument. Crezee geniet het voorrecht zondags een pijporgel te mogen bespelen, maar hij beseft dat niet elke organist in die positie verkeert.
„Het is vaak een hele opgaaf voor een gemeente om een pijporgel aan elektronisch instrument te kopen. Veel mensen vechten er ook niet voor. Ze zeggen gemakkelijk: het maakt toch niet uit hoe je zingt. De muziek is vaak toch een beetje een sluitpost. Is er geld over, dan wil men wel eens wat. Plaatselijk kan dat heel verschillend liggen.
In de Laurenskerk in Alkmaar bijvoorbeeld staat een prachtig groot pijporgel. Dat is voor veel geld gerestaureerd. Er worden wel concerten op gegeven, maar er worden geen kerkdiensten meer gehouden. Heel jammer dat zo het orgel niet meer tot z'n recht komt. Maar als een gemeente ervoor kiest een nieuw pijporgel te bouwen, is het nu meestal wel van goede kwaliteit."

Welke functie moet het orgelspel in de eredienst hebben volgens u ?
„Het orgelspelen is een dienende taak. Je moet luisteren naar de mensen en je inleven in de dienst. Liederen kunnen een heel verschillend karakter hebben. Een gebed speel je veel ingetogener dan een loflied. Op een klein orgel moet je zo veel mogelijk variëren met de registers.

Sommige organisten willen niet op een slecht orgel spelen. Zo ver ga ik niet. Ik probeer er altijd het beste van te maken. Ik heb eens meegemaakt dat tijdens een dienst het orgel uitviel. Het was niet meer aan de praat te krijgen. Gelukkig stond er ook nog een piano. Uiteindelijk ben ik daarop verder gegaan."
Bij zijn jubileum kreeg Grezee een "Muzikaal Uur" aangeboden. Een gemeentelid, br. G. van de Wal, droeg toen een gedicht voor waarin Crezees orgelspel werd gekarakteriseerd: „De goede luisteraar kan 's zondags merken / hoe jij de preken op je in laat werken / hoe jij de woorden woordeloos herhaalt/ de blijde boodschap in muziek vertaalt."
„Ja, ik probeer altijd aan te sluiten met een passend lied. Aan de reacties hoor ik dan dat het de mensen aanspreekt. Je hoeft natuurlijk niet altijd een compliment te krijgen, maar een stukje waardering geeft wel weer extra motivatie."

Met hart en ziel
In de meeste samenkomsten waar Grezee begeleidt, wordt een bekend repertoire aan liederen gezongen. „In de diensten zingen we één psalm in de nieuwe berijming en de overige uit de oude. Voor de dienst hebben we enige tijd de Schriftberijmingen gezongen. Met "Samen zingen in de Grote Kerk" gebruiken we ook wel de bundel Opwekking. Maar dan zoek ik de bekende liederen eruit. Als de mensen ze niet kennen is dat natuurlijk jammer."

Wat betekent uw geloof voor de uitoefening van uw organistschap?
„Dat is er onlosmakelijk mee verbonden. Zonder het geloof zou ik zo niet kunnen spelen. Dat bepaalt de keus van de liederen die je speelt. Ik probeer altijd een verbinding te leggen, en daar heb je die beleving bij nodig. Dat geldt voor een zangavond net zo goed als voor een kerkdienst. Orgelspelen doe ik met hart en ziel. Kortgeleden was ik overspannen. Ik moest in die periode stoppen met mijn werk, maar orgelspelen kon ik altijd blijven doen. Juist toen betekende het veel voor me. Ik kon m'n gevoel erin kwijt."

Welk lied of welke psalm spreekt u het meest aan ?
„Daar kan ik moeilijk een keus in maken. Er zijn er zo veel. Maar het lied dat bij mijn jubileum gezongen is, spreekt me wel erg aan: „Groot is Uw trouw, O Heer / aan mij betoond"

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen