Christelijke Gereformeerde Kerken op weg naar de toekomst (4)

Als we spreken over 'onze kerk' zal het moeten gaan over dé kerk. Anders hebben we het nergens over. Daarom nemen we - met inachtneming van het voorgaande! - nu de spiegel van de belijdenis aangaande de kerk van Jezus Christus om te kijken naar de CGK. Als Hij ons Hoofd niet is, zijn we immers niet meer werkelijk kerk. Dan zijn we valse kerk geworden (NGB. Art. 29). Er kan op allerlei manier sprake zijn van kerken op weg naar de toekomst, maar op een doodlopend spoor. Geldt niet op het terrein van de kerk dat in de toekomst de liefde van de meesten zal verkillen? (Matt. 24:12). En dat de 'mens der wetteloosheid' zich zal zetten in de tempel Gods (2 Tess. 2:3-4)?
De kerk die waarlijk de Here toebehoort, die heeft toekomst. In de evangeliën zien we de door Christus vergaderde gemeente. Herman Ridderbos heeft erop gewezen, dat de gemeente (ekklesia) de gemeenschap is van hen die de zaligheid van het koninkrijk verwachten. De kerk wordt door de toekomst van het koninkrijk van God omstuwd en gedreven. Je kunt het NT niet lezen zonder dat het om een uitzicht gaat! De kerk is juist in Christus een gemeente met toekomst.
Wat belijden we daaromtrent? Met de belijdenis van Nicea-Constantinopel zeggen we: Eén heilige, katholieke en apostolische kerk. En wat betekent dat voor de Christelijke Gereformeerde Kerken?

Heiligheid
We vragen niet naar de vitaliteit zoals we die waarnemen in de CGK, om te zien hoever we daarmee komen... We belijden die wezenlijke eigenschappen van de kerk van Christus. Dus van de kerk die toekomst heeft.. Het gaat om wat haar geschonken is in Christus Tegelijk ook waar de kerk toe geroepen is. We bespreken - wel erg kort, het is niet anders - die eigenschappen. En bewaren de eenheid die we het eerste belijden, voor het laatste. Die weegt ons misschien wel het zwaarst op ons hart...
Heilig is wat aan God toebehoort: afgezonderd van de zonde, toegewijd aan God. Daarin klinkt het werk van de Drie-enige God. Heilig als volk van God, als lichaam van Christus, als tempel van de Heilige Geest. Heilig - het zegt heel krachtig: de kerk is niet van mensen, maar van de Here. Geheel van Hem; geheel voor Hem. In het woord heilig klinkt ook het woord genade door. Hoe kan de kerk heilig zijn buiten Christus om? Builen wat haar in Christus geschonken is?
We kunnen het woord 'heilig' daarom niet gebruiken op de rooms-katholieke manier. Daar wordt het iets 'meetbaars', iets wat door mensen wordt verworven en opgebouwd. En waarbij je zelfs de Heiland vergeten kunt. Dan ben je dus alles kwijt. Als je van een mens gaat zeggen 'Zijne heiligheid' verliest het begrip zijn essentie, Christus. Het heilige krijgt dan een werelds gezicht, en verliest de toekomst. De kerk kan op aarde dan best een eind vooruit, maar niet tot de toekomst van de Bruidegom, Christus
Hoe heilig is de CGK? Wat voor ons een identiteit van eigenheden is, buiten de verlossende genade in Christus, door de Heilige Geest, laat ons over met onszelf. En dan is alles verloren.. Alleen in ootmoed, met besef van eigen zwakheden en schuld, zal de heiligheid van de kerk kunnen uitkomen. Zo leert de Heilige Geest het ons! De kerk zal toewijding vertonen, niet aan de wereld maar aan de Here. Heiliging is heiliging in Christus (1 Kor. 1:30; Ef. 5:27) - Hoe heeft de kerk Hem nodig! Ze weet immers dat in het nieuwe Jeruzalem niets onreins zal binnenkomen (Openb. 21:2,10,27).
Nog eens: deze eigenschappen zijn gave; en zó tegelijk opdracht en toetssteen. In alle ootmoed zeggen: 'De heilige CGK...' dat zal toekomst hebben. Maar dan is er niets meer van onszelf bij.

Katholiciteit
Katholiek betekent: algemeen, universeel. Door alle eeuwen en op alle plaatsen in de wereld is de kerk dezelfde. De kerk wordt niet door taal, geslacht, nationaliteit, rang of stand bepaald. Het gaat om het evangelie voor de wereld (zie Joh. 3:16; Matt. 28:19). Geen partij, geen groepering, geen vertaling of berijming, geen jongerenorganisatie kan katholiek heten. Is Christus gedeeld? Geen discriminatie past bij de kerk. En laten we dan maar even niet naar Afrika kijken. Door één Geest tot één lichaam gedoopt (zie 1 Kor. 12;13; Gal. 3:28; Kol. 3:11). In de Heid. Catechismus (zondag 21) klinkt het woord katholiek kwantitatief (van het begin tot het eind, uit de hele mensheid) en kwalitatief (in de eenheid van het ware geloof). De opdracht hierbij is: geen kerken en christenen uitsluiten die Christus niet uitsluit, en niet insluiten wat Hij niet insluit.
Dat gaat ook over de toekomst. 'Katholiek' omvat de volheid van Christus. Naar die volheid strekt de kerk zich hier al uit! Naar die grote schare zijn die niemand tellen kan! De kerk van Christus leert groot denken vanwege Golgota. Niet klein. Niet angstig of benepen. Wel zuiver. Maar niet uit op scheiding, maar met een drang naar het geheel!
De CGK zal katholieke kerk zijn, ze zal dwars door alle gebrokenheid de drang tot het katholieke, het omvattende vertonen òf ze zal géén kerk zijn... Daar ligt reden tot zorg... Tot verootmoediging.
De katholiciteit vindt haar bron nergens anders dan in Christus het Hoofd. Daar ligt reden tot hoop. Beide, zorg en hoop mogen zich uiten in een zoeken, en niet in een gelaten blijven bij het 'eigene'. Het 'eigene' van de CGK heeft alleen betekenis als het samenvalt met het eigene van Christus. Anders is het niet katholiek, en ook niet van belang voor de kerk.

Apostoliciteit
De kerk is apostolisch. Zij is verbonden met de apostelen (=gezondenen), die getuigen waren van Christus en van zijn opstanding (Matt. 16:18; Ef. 2:20; Openb. 21:14). De gemeente kende haar apostolisch fundament door te volharden bij het onderwijs van de apostelen (Hand. 2:42). Zij bleef dat doen door middel van de canon van de Heilige Schrift. Déze boeken houden wij voor heilig en canoniek, voor het richtsnoer van het geloof. Dit is de grondslag van apostelen en profeten. Zo heeft de Heilige Geest de kerk geleid. Daarom blijft de apostolische kerk met grote zorg bij de waarheid die haar geschonken is.
Hierbij hoort de visie op het ambt zoals de Reformatie die heeft benadrukt. Vooral het gezag van het ambt moet scherp worden gezien. Niet het gezag van een dominee of een ouderling moeten worden gehoorzaamd, omdat hij is aangesteld om de baas te zijn. Nee, hun gezag is nooit een ander gezag dan dat van de Heilige Schrift. Een ambtdrager staat niet in de eerste plaats ergens boven, maar ergens onder: onder het apostolische Woord van de Schriften. Onder Christus Jezus. De rooms-katholieke kerk houdt het bij de ononderbroken opvolging van de bisschoppen, teruggevoerd tot de apostelen. Dat leidt tot een menselijk gezag dat hoger staat dan het Woord dat Gods Geest ons schonk.
Bij 'apostolisch' hoort zeker ook het besef gezonden te zijn in de wereld. Als de kerk geen getuigenis naar buiten heeft zou haar fundament wel eens gebroken kunnen zijn. Het Woord dat zij heeft ontvangen is een Woord voor de wereld.
Ook dit is een spiegel. Deze apostolische kerk heeft toekomst. Klopt het: 'De apostolische CGK'? Hoe moeten we beseffen, dat het hier gaat over geschonken genade, en tegelijk over roeping! Buigen - alleen onder Gods Woord, én ermee naar de wereld toe. Zo zal om Christus' wil de weg open zijn naar Zijn toekomst.

Eenheid
Het is de kerk eigen om één te zijn. Het Hoofd heeft één lichaam (zie joh. 17; Hand. 2:41-47; 1 Kor. 12; Ef. 4:1- 6). Dat zal ook de toekomst zijn: één kudde, één Herder (Joh. 10:16)! We zagen al eerder dat de eenheid ook zichtbaar is! Daar zit een verzoeking in voor ons. Van ons hoeft dat immers niet zo nodig in één organisatie te zijn. Maar het Woord spreekt anders.
Natuurlijk bestaat de eenheid niet zonder waarheid. Het zoeken van eenheid kan niet samengaan met verloochening van het apostolisch fundament, van de waarheid. Maar hoe snel zijn we daar mee klaar? Hoe verbonden zijn we met Christus' eigen gebed om eenheid? We zullen op de Here Jezus afgestemd moeten zijn! Dan gaat het opnieuw om de vraag naar onze identiteit - die kan niet liggen in wat van ons is. Alleen in wat van het Hoofd is. Binnen de ene kerk mag verscheidenheid bestaan. Maar geen gescheidenheid. De vraag klemt ook hier dat de eenheid geschonken is èn roeping. Zie Joh. 17:23! Onze kerk heeft geen toekomst. Christus' kerk wel.
Een kerk die om Christus' wil geen ernst maakt met de eenheid, zowel naar binnen als naar buiten, zet haar identiteit als kerk van Christus op het spel. En daarmee ook haar toekomst. Alleen de kerk van Christus heeft toekomst. Die van ons niet.
Zoeken naar eenheid - hoe moeizaam ook - zal geen zaak kunnen zijn van 'voor mij hoeft het niet'. Ook geen hobby van sommige bevlogenen. Het gaat om niet meer of minder dan kerk-zijn, van de Here zijn.

Het gaat erom kerk van Christus te zijn. Een, heilige, katholieke en apostolische Christelijke Gereformeerde Kerk. God geve het. Niet om 'onze' kerk aan een toekomst te helpen. Maar om 'onze' kerk als de kerk van Christus herkenbaar te doen zijn. Met Zijn toekomst erbij. De toekomst van de CGK is niet een kwestie om over te discussiëren. Nee, zij vraagt om geloof, en om gehoorzaamheid, en om gebed. Om kerk zijn door genade alleen.
Rust kunnen we er niet bij hebben, als het niet is het gelovig en actief rusten in de Here.

J.W. Maris
(Prof. dr. J.W. Maris is hoogleraar dogmatiek aan de Theologische Universiteit in Apeldoorn)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen