Leer mij, o Heer, Uw lijden recht betrachten

Vasten
Er zijn hulpmiddelen naast het Woord van God. Deze middelen willen via de zintuigen het lijden en sterven van Jezus Christus, zoals de Bijbel er over spreekt, dichterbij ons brengen. Ze willen ons hart en onze ziel in gloed zetten. Ze willen tot verootmoediging, berouw, verwondering en aanbidding brengen. Onze ziel heeft nieuwe voeding nodig. Het werk van God in eigen hart en leven moet onderhouden, gevoed en vernieuwd worden. Zonder die voeding verslapt alles en verdwijnt de vreugde en de verwondering.
Van oude tijden af is het vasten gezien als zo'n hulpmiddel. We onthouden ons voor een bepaalde tijd van alles wat overbodig is wat eten en drinken betreft. Slechts het noodzakelijke nemen we tot ons. We doen dat met een duidelijk doel. We willen ons beter kunnen concentreren op wat Christus voor de Zijnen heeft gedaan. We willen ons daar helemaal op richten. We zoeken een zo groot mogelijke innerlijke openheid voor het Woord van God en de werking van de Heilige Geest te bereiken. Alles wat ons daarbij in de weg kan staan, schuiven we tijdelijk aan de kant. We gevoelen dat uiterlijke overdaad niet past bij de overdenking van het lijden en sterven van de Heiland van zondaren. Zowel in de rooms-katholieke kerk als in (delen van) de protestantse kerken wordt meer dan voorheen een pleidooi gevoerd voor zo'n vastentijd. Tegen dat pleidooi is weinig in te brengen. Er dient wel voor gewaakt te worden dat het vasten niet in een wettische sfeer wordt getrokken. Vasten is geen voorschrift in de Bijbel. Het is wel een praktijk die in de Bijbel voorkomt. Van Hanna staat geschreven dat zij nacht en dag (!) God onafgebroken diende in de tempel met vasten en bidden (Lucas 2:37). De oudsten die op de zendingsreizen van Paulus worden aangesteld, worden aan de Here opdragen onder bidden en vasten (Handelingen 14:23). Voor de uitzending van Paulus en Barnabas vast men in de gemeente van Antiochië bij de dienst van de Here. Vasten is dus een middel om zich voor de openbaring en de leiding van de Heere open te stellen. Men zoekt de leiding van de Heilige Geest. Paulus heeft in zijn apostolische dienst meermalen gevast.

Hoe wij in eigen leven een vorm geven aan het vasten, mogen we zelf bepalen. Een sober leven is zonder meer aan te bevelen. Wij worden door veel te veel prikkels afgehouden van een doorgaande en zich verdiepende meditatie met en over het Woord van God. Zo vele werkzaamheden, verplichtingen, regels enzovoort vragen onze aandacht dat er te weinig kracht en frisheid overblijft om Gods Woord voller en rijker te verstaan. Onze geest moet daarvoor ook vrijgemaakt worden. Ons hart moet tot innerlijke rust komen. We hebben dringend de grondhouding nodig, die David onder woorden brengt in Psalm 131. Hij heeft zijn ziel tot rust en stilte gebracht als een gespeend kind bij zijn moeder. Als een gespeend kind is ziel in hem. Hoe deze rust te bereiken is, weet ik niet goed! Om daartoe te komen, hebben wij terugtrekking nodig. Het zou nog wel eens kunnen zijn dat de kloostergedachte aantrekkingskracht doet gevoelen. Hoe komen wij tot een wat teruggetrokken leven, omwille van het Woord in eigen leven, zonder dat wij de turbulente en vermoeiende werkelijkheid van de dag kwijt raken? Wat is het evenwicht? Wanneer wij stuiten op eigen zwakheid en onvermogen om werkelijk de gezegende meditatie van het lijden en sterven en de opstanding van Jezus Christus in praktijk te brengen, kunnen bepaalde hulpmiddelen, door de eeuwen heen, beproefd, ons een helpende hand bieden. Reserveer in uw dagelijkse tijdsbesteding ruime momenten voor deze meditatie. Schrijf deze tijden maar in de agenda als u daarmee werkt.

Film
Kunnen bepaalde films ons helpen het lijden en sterven van Jezus Christus dieper te verstaan? In deze weken trekt de nieuwste en gruwelijk gedetailleerde film over de laatste twaalf uur voor het sterven van Jezus veel aandacht. De film heet The Passion of the Christ: het lijden van de Christus. Ik heb slecht een enkel onderdeel uit de film gezien, dus is mijn oordeel voorlopig en voorzichtig. Over het algemeen was ik niet zo'n voorstander van allerlei films, die bijbelse geschiedenissen verbeelden. Er is dikwijls zo veel fantasie en effectbejag in dat er aan het Woord te kort wordt gedaan. Niets kan het Woord vervangen! Toch moet ik ook bekennen dat ik meermalen diep geraakt ben door het zien van films over bepaalde bijbelse onderwerpen. Ik werd er niet zozeer door geraakt omdat de films op zich zo indrukwekkend waren maar omdat er - en dat tot soms tot mijn eigen verbazing - iets anders gebeurde. Terwijl je zat te kijken, begon het Woord zelf te spreken! Inderdaad moet je dan het Woord kennen. Zonder kennis van het Woord zal dit niet gebeuren. Maar sindsdien ben ik milder gaan oordelen over films met bijbelse onderwerpen al blijf ik kritisch. Of het lijden en sterven van Jezus Christus zo uiterst gedetailleerd met worden verbeeld, is voor mij de vraag. Vooralsnog ben ik geneigd hiertegen nee te zeggen uit eerbied voor wat onze Heiland heeft geleden. Dat is niet na te bootsen welke trucages men in de moderne films ook kan toepassen. Onze Heiland heeft de lijdenspers alleen getreden. Zijn lijden en sterven is niet om na te doen en na te spelen. Of God zulke films niet kan gebruiken, is een andere vraag. Overigens is het wel goed dat wij bedenken dat het lijden en sterven van de Heiland een uiterst wreed en rauw gebeuren is geweest. Hier past geen enkele romantisering.

Muziek
Een eminent hulpmiddel om het Middelaarswerk van Christus te verstaan is goede muziek. Honderdduizenden hebben genoten en zullen weer genieten van de bijna onmogelijk mooie muziek van Johann Sebastian Bach in de Matthäus-Passion en de Johannes-Passion. (En er zijn nog meer Passionen). De teksten stammen rechtstreeks uit de christelijke traditie en de Bijbel zelf. Maar ook psalmen en gezangen die spreken en zingen van wat Jezus Christus voor de Zijnen heeft geleden, raken het hart. Zowel psalmen, gezangen en geestelijke liederen kunnen een machtig voertuig van de Heilige Geest worden om ons geloof te versterken. Ik heb meermalen de overweldigende kracht van de psalmen ervaren. En ook wel van gezangen. Zij werden in de toepassing door de Heilige Geest een geweldig middel om de naam van Christus te spellen, te bezingen en lief te hebben. Dat leidt tot een zeer diepe verwondering, een heilige vreugde en tot een aanbidding, waarin je jezelf helemaal mag verliezen aan de onuitsprekelijk grote en rijke genade van God. Het christelijke leven mag en moet van deze gezegende culturele momenten kennen. God heeft deze middelen niet voor niets gegeven. Laten we ze niet tot eigen schade veronachtzamen. Er bruist veel cultuur tot eer van God in de Bijbel!

Korte samenkomsten
Korte samenkomsten van gemeenteleden in bijvoorbeeld de week voorafgaand aan Pasen hebben ook een zegenrijke uitwerking. In meerdere gemeenten worden zulke samenkomsten georganiseerd. Ik wil er graag een goed woord voor doen. Het Woord gaat open, een korte, sobere overdenking wordt uitgesproken en in lied en gebed wordt God lof gebracht.

Boven alles het Woord
Maar het middel om het lijden en sterven van de Here Jezus Christus te gedenken, is en blijft het Woord van God zelf. Laten we ons ernstig voornemen om in de komende weken de beschrijvingen van de evangelisten zorgvuldig en aandachtig door te lezen. Laten we naspeuren wat de Brieven over het werk van Christus zeggen. Het Oude Testament kent prachtige gedeelten over de Knecht des Heren vooral in Jesaja. En van klassieke schoonheid en zeggingskracht is wat ons avondmaalsformulier zegt over het lijden en de dood van de Here Jezus Christus. Op bijna onnavolgbare wijze wordt ons daar de sleutel tot het verstaan van het middelaars- en borgwerk van Christus aangereikt. Hij voor ons en wij in Hem. En ook: wij door Hem. Hij in onze plaats onder het recht van God. Hij voor ons vervloekt opdat wij nimmer vervloekt zullen worden. Hij door God verlaten opdat wij nimmermeer verlaten zullen worden. Gouden woorden uit het Evangelie. Hier wordt het hart geraakt. Hier komen de tranen van blijdschap en verwondering. Hier is het Evangelie waarlijk Evangelie als ik het zo eens mag zeggen. Hier groeit een verlangen om uit het verstaan van wat Christus voor de Zijnen heeft gedaan Zijn lijden nog meer, nog rijker en dieper te peilen. Overigens moeten we daarbij er wel voor waken dat we niet de grenzen van wat het Woord zegt en de grenzen van ons begrip en gevoelen te buiten gaan, opdat we niet doorschieten in een valse en lege gevoelsmystiek. Het moet alles blijven binnen de kaders van het geloof, de hoop en de liefde.

God geve ons dat wij in de komende weken het lijden en sterven van de Here en Heiland recht mogen betrachten. De Heilige Geest grijpe de dominees aan om zich opnieuw in deze onuitputtelijk rijke stof te verdiepen, zelf deel te mogen hebben aan de Christus, opdat zij werkelijk in staat zijn het Woord te openen en de gemeenten te dienen. Opdat zij Christus tot de gemeenten brengen en de gemeenten tot Christus. Het is o zo nodig.

. Jonkman
(Ds. J. Jonkman is predikant van de kerk te Drachten)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen