Leven door het Woord

De nadruk op ervaring
We leven in een tijd waarin de ervaring van de mens heel belangrijk is. Wat door de mens als fijn en goed ervaren wordt, is bepalend. De ervaring van de mens is norm voor de taxatie van heel wat zaken. De nadruk ligt op hoe de mensen iets ervaren en beleefd hebben. Waarschijnlijk zal deze nadruk op ervaring een reactie zijn op de verzakelijking en de individualisering in onze samenleving. We hebben te maken (gehad) met de keiharde cijfers die van doorslaggevend belang zijn in de economie. We lopen aan tegen de koude en harde houding dat we als mensen niet meer dan een nummer zijn en de mens er achter telt niet zo zeer. De mens achter de cijfers werd vergeten of daar werd niet voldoende aandacht aangegeven. Het lijkt me begrijpelijk en ook terecht dat de mens weer wat meer in beeld is gekomen met zijn gevoelens en zijn ervaringen.

Deze tendens is ook zichtbaar in de kerk. Dat is ook niet verwonderlijk, omdat de kerk altijd midden in de samenleving staat. Ook in de kerk is er de sterke tendens om de mens en zijn ervaring centraal te stellen. Ik moet zelfs zeggen dat het gevaar dreigt dat wat mensen ervaren norm wordt voor wat er in de kerk gezegd en hoe er in de kerk gehandeld wordt.

Misschien doen we er allemaal ook wel wat aan mee op onze manier. Het is toch voor ons als kerken, ambtsdragers en gemeenteleden, belangrijk hoe de kerkdiensten ervaren worden. Een uitdrukking: "het was een fijne dienst" wordt nogal eens gebruikt. Je kunt daar een goede invulling aan geven als je daaronder verstaat dat het Woord je wat gedaan heeft en de Heere tot je gesproken heeft. Maar ik zou er toch een kanttekening bij willen plaatsen. Ook hier kan ons gevoel van doorslaggevende belang zijn en zelfs norm gaan worden. Wanneer kerkgangers de dienst als fijn ervaren hebben en zich er goed bij gevoeld hebben, dan zijn we tevreden. Het is maar de vraag of dat de bedoeling van het Woord is? En wanneer we de indruk hebben dat mensen het niet meer zo fijn hebben in de gemeente, moeten we dan niet er alles om hen toch een goed gevoel te geven. Moet je dan toch niet dingen veranderen om het mensen weer wat beter naar de zin te maken? Het is mijn bedoeling niet om hier te schrijven over veranderingen en vernieuwingen, maar als de ervaring van mensen de norm wordt voor allerlei veranderingen en vernieuwingen is het einde zoek. Bovendien is de ervaring van mensen zo gevarieerd dat het nauwelijks haalbaar is om alle wensen en verlangens te voldoen.

Het is duidelijk dat er zo ook naar de prediking geluisterd wordt en op deze wijze ook de prediking verwerkt wordt. Vandaar dat degenen die zich met preken bezig houden ook elke keer onder ogen krijgen hoe je de hoorder in de prediking kunt betrekken en hoe je de mens en zijn ervaring in de preek kunt verwerken zodat de hoorder zich herkent en de hoorder voelt dat hij door de prediker serieus wordt genomen. Uiteraard staan er hele waardevolle opmerkingen in over de manier waarop je aandacht kunt geven aan de hoorder om te voorkomen dat de preek over de hoofden en de harten van de mensen ingaat. Maar ook hier dreigt het gevaar dat we de hoorder tot norm gaan maken voor de prediking en we gaan zeggen wat de hoorder graag wil horen en wat hij graag wil ervaren.

Pinksteren
Kijken we naar de prediking van het Woord op de Pinksterdag van Jeruzalem, dan blijkt dat de woorden die door Petrus worden gesproken helemaal niet als fijn en prettig ervaren zijn door de hoorders die luisterden. Het is een confrontatie met de prediking van de gekruisigde en opgestane Christus. Deze prediking is zo scherp en ontdekkend omdat de zonde van de hoorders ontmaskerd wordt. Zij hebben Christus gekruisigd. Deze confrontatie met het kruis van Christus en hun schuld, werkt de verslagenheid in het hart waardoor zij vragen: wat zullen wij doen, mannenbroeders? Ik kan mij niet voorstellen dat de ervaring die deze hoorders opdoen door hen direct als fijn en prettig zijn ervaren. Ze zijn zo geraakt in hun hart en in hun gevoelens dat er diepe verslagenheid in hun hart is vanwege hun zonde in het afwijzen van Christus. De Heilige Geest leidt hen ook verder en Hij leidt hen tot Christus opdat ze in Hem ook de vergeving van hun zonde ontvangen. De Heilige Geest werkt niet alleen verslagenheid in het hart. Hij geeft de blijdschap dat je als een zondaar mag schuilen bij Christus. Hij werkt de verwondering dat de Heere met je te maken wil hebben ondanks als je zonden en ongeloof. We zien ook later in het boek Handelingen hoe de prediking van het Woord Christus centraal staat. Het Woord van God is norm voor hun prediking.

Het is mij er om te doen om naar voor te halen dat niet de ervaring van de hoorders norm zijn voor wat er in de kerk moet gebeuren. Het Woord staat op Pinksteren centraal. De Heilige Geest confronteert zondaren met Christus. Ik gebruik met opzet het woord 'confronteren', want dat woord geeft aan dat er bij de mens altijd weer verzet is tegen de boodschap van het Woord van God. De mens van nature zit niet te wachten op de boodschap van het Woord van God. Daar zitten elementen in die ingaan tegen onszelf, die ons onthullen wie wij zijn in ons geloof en onze zonden. Dat zijn elementen die ingaan tegen het verlangen van een fijn gevoel en het je prettig voelen onder de preek. Paulus geeft in één van zijn brieven aan dat het Evangelie niet naar de mens is. Het Evangelie strookt ten diepste niet met onze natuurlijke verlangens en begeerten die wij als zondaren hebben. Het Evangelie staat haaks op wat er in ons hart leeft. Daar moeten we in de kerk echt mee rekenen. Daar zullen we in de prediking en pastoraat mee moeten rekenen. Ook ervaringen en gevoelens van mensen moeten soms gecorrigeerd en begeleid worden vanuit het Woord.

Schriftuurlijk geloofsleven
Waar het Woord norm is voor het gemeentelijk leven, daar is de mens ook niet buiten beeld. Het is altijd de kracht van onze kerken geweest dat er in de prediking vanuit de Schriften de lijnen getrokken werden naar de hoorder en naar zijn persoonlijk leven. De prediking naar de Schriften is bevindelijke prediking en stelt de mens als zondaar voor Gods aangezicht, coram Deo. De prediking is gericht op het hart van de hoorder. Het Evangelie dat niet naar de mens is, is wel voor de mens. De zoekende liefde van Christus is drang die in de schriftuurlijke prediking voelbaar is. Hij is gekomen om te zoeken en zalig te maken wat verloren is. Petrus preekt op de Pinksterdag confronterend, maar ook op indringende wijze over het werk van Christus. De Heilige Geest werkt het geloof in de Heere Jezus Christus en dat gaat ook niet buiten het gevoel om. Droefheid over de zonde, verootmoediging omdat ik God vertoornd heb door mijn zonde, hartelijke vreugde in God door Christus, een hartelijke lust om naar de geboden van God te leven, zijn vrucht van het werk van de Heilige Geest en raken een zondaar in het diepst van zijn hart en dus ook van zijn gevoelens. Maar dan is het Woord norm en werkt de Heilige Geest die ervaring die uit het Woord opkomt. Wat is het nodig dat we na Pinksteren door de Heilige Geest leven door het Woord. Het Woord is gericht tot zondaren en verkondigt ons de diepe bewogenheid van Christus om verlorenen (ook als ze zichzelf zo niet voelen) te zoeken.

H. Polinder
(Ds. H. Polinder is predikant op Urk)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen