Theologia Reformata – meer dan kerkgeschiedenis

In 1958 presenteerde het theologische tijdschrift zich o.a. daarmee, dat men beoogde de ‘reformatorische beginselen levend te houden en nader uiteen te zetten onder degenen die daarvan nog niet vervreemd zijn, en ter wille ook van de dienaren des Woords en die zich voorbereiden voor de Heilige Dienst.’ Verheldering van inzicht in de waarde en betekenis van de reformatorische theologie én verdieping van de kennis van haar grondslagen – daarom ging het de redactie.

Themanummers
Een neerlandicus als redactiesecretaris van een theologisch blad. Ligt dat voor de hand?
Dr. De Gier: ‘Ik schiet wel te kort in de echte beoordeling van een theologisch artikel. Men wilde er destijds vooral een niet-theoloog bij hebben, en iemand die de Nederlandse taal behoorlijk beheerst. Ik heb wel altijd theologische belangstelling gehad, ben sterk historisch gericht. De theologie heeft veel raakvlakken met de oudere letterkunde, waarin ik ben afgestudeerd.
Ik ben de eerste lezer en kijk of het goed leesbaar is. Als het theologisch niet van een goed niveau is, onvoldoende diepte heeft of niet onderbouwd is, valt me dat direct op. Uiteindelijk beslissen de overige redactieleden over plaatsing. Elk artikel wordt door ten minste drie redactieleden gelezen. We sturen de bijdragen rond. In anderhalve maand is er dan een gemeenschappelijke mening.’

Is het uw zorg dat het blad steeds weer gevuld is?
‘We hebben de laatste jaren geen kopijgebrek, terwijl we toch behoorlijk wat afwijzen. We werken zo’n twee nummers vooruit. Iedere redacteur brainstormt en is, ondanks al het andere werk, zeer betrokken. Dankzij e-mail kun je veel met elkaar communiceren. Vroeger hadden we de kopijproblematiek wel, soms waren er magere nummers. We hebben nu een bredere redactie. De leden schrijven meer dan vroeger, terwijl zij ieder hun eigen contacten hebben, prof. G.C. den Hertog weer andere dan prof. De Reuver.
De redactie stuurt het meest bij themanummers. Dan is een lange voorbespreking nodig, zoals dit jaar over de Islam en vorig jaar het nummer over het Oude Testament.’

Wetenschappelijk
‘We hebben nadrukkelijk afgesproken op een breder terrein actief te willen zijn dan de kerkhistorie. Je hebt ook de bijbelwetenschappen (Oude en Nieuwe Testament), de systematische en praktische theologie, religie en cultuur, missiologie en oecumenica. Soms heeft een artikel een hoogwetenschappelijk gehalte, waar een predikant in de pastorie misschien even wat minder aan heeft. Zo’n artikel kan voor het geheel van de theologiebeoefening van belang zijn. Naast bijv. een bijdrage over scholastiek staan dan wel enkele voor een breder publiek toegankelijke artikelen.
Er is o.a. voor de vormgeving meer aandacht gekomen. Boekbesprekingen zijn overzichtelijker gerubriceerd. Aan een meditatie moeten predikanten iets hebben als ze hun preek voorbereiden. We zijn duidelijk professioneler geworden.
Theologia Reformata blijft de kerkhistorie wel als een wezenlijk onderdeel zien. In een recent nummer stonden twee Calvijn-artikelen, van dr. A. Baars en van prof. A. de Reuver. Maar in het themanummer over het Oude Testament schreven we over het Oude Testament als historisch document, als religieus document (de stand van wetenschap) én als document van openbaring. Dat laatste is voor ons essentieel!
Neem ook het artikel van dr. A. Noordegraaf waarin deze de visies op Paulus in kaart brengt – vele wetenschappers beweren dat Paulus Jezus als de Zoon van God introduceerde, terwijl Deze zichzelf zo niet zag. Daarom is een artikel over Paulus erg op zijn plaats. We schetsen de stand van de wetenschap vanuit een gereformeerde optiek’.

Gereformeerd
‘We hebben vier lezerscategorieën op het oog. Ten eerste wetenschappers. Dan de predikanten in de pastorie, al kunnen ze soms met een bijdrage wat minder. Maar we trachten hen zeker aan hun trekken te laten komen. In de laatste tien jaar zijn er andere vakgenoten bijgekomen: godsdienstleraren en pastoraal werkers. Als vierde categorie ten slotte de theologisch geïnteresseerden. Ik ken bijvoorbeeld heel wat neerlandici die Theologia lezen.’

Hoe staat de redactie in ontwikkelingen rond het gezag van de Schrift en het kritiseren van de gereformeerde belijdenis?
‘Ik denk: evenwichtig. We nemen kennis van de ontwikkelingen. Schrijvend over het Oude Testament mag je de ogen niet sluiten voor het feit dat het tot stand kwam in een lange ontwikkeling. We nemen kennis van de wetenschappelijke stand van zaken. Maar voor ons is het Oude Testament Gods Woord, document van openbaring. De redactie loopt niet weg voor actuele discussies, maar beschouwt de artikelen 2 tot en met 7 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis als normatief.’

Planning
U werkte samen met theologen als dr. Bout en prof. S. van der Linde, met de generatie van W.H. Velema en C. Graafland, nu met G. van den Brink en H.G.L. Peels. Is er een continue lijn?
‘Destijds was min of meer de helft kerkhistoricus: Van ’t Spijker, Graafland en Van der Linde, drie van de zes. Dat is nu erg verschoven. We hebben het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond, dat op advies van de redactie mensen benoemt, gevraagd om iemand uit de godsdienstwijsbegeerte (dat werd G. van den Brink), uit de dogmatiek (prof. G.C. den Hertog volgde dr. S. Meijers op) en iemand voor apostolaat (dr. P.J. Visser). Met prof. F.G. Immink hebben we de praktische theologie in huis. Toen de christelijke gereformeerde theologen Velema en Van ’t Spijker terugtraden, kwamen we naast Den Hertog uit bij prof. Peels, die het Oude Testament bestrijkt. Dr. J. Hoek is benoemd om de link met de Christelijke Hogeschool Ede.’

Hoe belangrijk vindt u de samenwerking met christelijke gereformeerde theologen?
‘Met hun eigen universiteit is er in deze kerken een duidelijk wetenschappelijk circuit. Beide redacteuren hebben een waardevolle plaats in de redactie. De Christelijke Gereformeerde Kerken én de Gereformeerde Bond kennen een meer bevindelijke lijn en een meer klassiek-gereformeerde vleugel. Bij de kerkelijke verschillen herkennen en respecteren we elkaar. De onderlinge contacten zijn daarom bevruchtend.’

Theologisch klimaat
Is Theologia Reformata levensvatbaar?
‘We kunnen ons redelijk staande houden. Wij hebben ongeveer 800 abonnees, voor een wetenschappelijk tijdschrift in deze tijd niet slecht. We willen wel de studentlezers goed in de gaten houden. In Leiden, Utrecht en Ede ligt zeker een wervingsgebied. Ons abonnementsgeld is vrij laag. Hoe het ook gaat in Nederland, aandacht voor de klassieke theologie, van Augustinus naar Luther en Calvijn, zal er zeker blijven.
Behalve de predikanten die willen en moeten bijblijven zijn er meer dan vroeger gemeenteleden die behoefte hebben aan achtergrond. Vooral meer jongeren die een forse studie achter de rug hebben. We hopen een behoorlijk lezersaanbod te houden die het blad waarderen, ook onder wetenschappers van niet-gereformeerden huize.’

P.J. Vergunst

(drs. P.J. Vergunst is algemeen secretaris van de Ger. Bond in de Nederlands Hervormde Kerk.)

THEOLOGIA REFORMATA
Het laatste verschenen nummer (december) van Theologia Reformata zet in met een meditatieve exegese van drs. M. van Duijn, predikant te Eindhoven, over 1 Johannes 3:3b: ‘Hiertoe is de Zoon van God geopenbaard, opdat Hij de werken des duivels verbreken zou’.
Het nummer bevat verder drie artikelen en een recensieartikel. Dr. G. van Ek geeft een bewerking van zijn lezing voor studenten theologie op 22 dec. 2002: ‘Geest en gemeente. Een bijbels-theologische reflectie met het oog op de praktijk van het gemeente-zijn’. Dr. H. van ’t Veld biedt ons een kijkje in de praktijk van het kerkgezang binnen Engelse kerken in de 17e eeuw: ‘Zingen of zwijgen: verdeeldheid in de Engelse kerken van de 17e eeuw’. Drs. E. Westrik gaat uitvoerig in op een aspect van de scholastiek m.b.t. de twee naturen van Christus: ‘Totus Christus, totum Christi. Over het mogelijke nut van een scholastieke onderscheiding in de christologie’. Dr. A. Noordegraaf ten slotte wijdt in de rubriek ‘Focus’ een uitvoerig recensie-artikel aan het belangrijke boek van Larry W. Hortado, Lord Jesus Christ, onder de titel ‘Jezus Kurios’.
De Reflexen, deze keer van prof. dr. H.G.L. Peels, handelen onder andere over geweld en haat in de samenleving, geweld en economie, geweld en de bijbelse theologie, over theologie in Aix, Kampen en Apeldoorn en over de kloof en de NBV.
Daarnaast bevat het nummer een flink aantal boekbesprekingen.
Voor abonnementen, proefnummers en losse nummers (€ 10,00) is het adres: Bureau Gereformeerde Bond, Kleine Fluitersweg 253, 7316 MX Apeldoorn (tel. 055-576660; e-mail: geref.bond@tiscali.nl).
J. de Gier (redactiesecretaris)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen