Werk van de Geest: gemeenschap der heiligen (De kerk als het werk van de Heilige Geest 2)

In de vorige aflevering van ‘Gelovig leven’ heb ik stilgestaan bij de kerk als gave van de Geest. In dit artikel gaat het om een diepere laag in wat de Geest ons in de kerk geeft: gemeenschap der heiligen. Wijlen prof. J.P. Versteeg schreef daar een mooi artikel over in het boekje “De Geest schrijft wegen in de tijd.”

Gemeenschap
De uitstorting van de Heilige Geest op de eerste Pinksterdag ging gepaard met diverse tekenen. Twee van die tekenen waren het geluid als van een geweldige windvlaag en tongen als van vuur, die zich verdeelden (Hand. 2: 2-3). Deze tekenen kennen we vanuit het Oude Testament als tekenen die de verschijning van God begeleiden. De Joden in Jeruzalem zullen bij het horen en zien van wind en vuur ongetwijfeld hebben teruggedacht aan Exodus 19. Voordat Israël via Mozes Gods wetten ontving op de berg Sinaï, was Gods heilige aanwezigheid zichtbaar in wind en vuur (Ex. 19: 17-18). Deze gebeurtenis stond centraal op het Pinksterfeest, zoals dat in het Jodendom ten tijde van het Nieuwe Testament werd gevierd. Pinksteren – de vijftigste dag na het Paasfeest – is in het Jodendom het begin van het zgn. Wekenfeest. Op dit feest herdachten (en herdenken) de Joden met welk doel Israël bevrijd is uit de slavernij van Egypte. Dat was opdat Israël in het land Kanaän zou leven als volk van God, volgens Zijn wetten en inzettingen. Tijdens het Oudtestamentische Pinksterfeest werd dan ook teruggedacht aan hoe de Here God bij de Sinaï zijn wet gegeven had en Israël daarvan leven mocht. Hij was daarbij zelf aanwezig in de tekenen van wind en vuur.

Wanneer we tegen die achtergrond in Hand. 2 opnieuw deze tekenen tegenkomen, ontdekken we iets van wat de Geest doet en geeft. Naast andere zaken gaat het dan ook om het stichten van een gemeenschap. Zoals bij de Sinaï de HERE zich in concreto verbond met Zijn volk Israël en het Zijn wetten gaf, zo vormt de Geest op de Pinksterdag in Jeruzalem een nieuwe gemeenschap. Verschil is wel dat deze gemeenschap gegroepeerd is rond het onderwijs van de apostelen aangaande Jezus. Ook legt de Geest beslag op een ieder. De tongen als van vuur zetten zich op een ieder van hen. Dat betekent dat mensen van verschillende aard en achtergrond door de Geest aan elkaar worden verbonden.

Eenheid en verscheidenheid
Het is belangrijk in ons spreken over de kerk dit telkens te bedenken. Er is veel kerkelijke verdeeldheid, zowel tussen diverse kerkgenootschappen als ook binnen kerkgenootschappen en zelfs gemeentes. Hoe ga je daar gelovig mee om? Kun je daar wel gelovig mee omgaan? Het Pinksterfeest leert ons dat er een zekere ruimte is voor verscheidenheid. Het heil in Jezus Christus is voor mensen van allerlei ras, taal en cultuur. Er kan dus ruimte zijn voor verschillen in beleving en uiting. Als in Hand. 2 een ieder de grote daden van God hoort in zijn eigen taal, houdt dat ook in, dat het evangelie was toegespitst op de eigen wijze van horen. Het was één boodschap, maar doorgegeven in vele talen en tongen.
Tegelijk is de ruimte voor verscheidenheid wel begrensd. De Geest smeedt een nieuwe gemeenschap. Het gemeenschappelijke is het geloof in Jezus Christus als de enige Naam onder de hemel, waardoor wij behouden moeten worden (Hand. 4: 12). In de kerk als de gemeenschap der heiligen hebben de gelovigen samen deel aan Christus. Hij wil in gemeenschap treden met zondaren om hen te behouden. Vanuit verbondenheid aan Christus krijgt ook de verbondenheid aan elkaar gestalte. Wanneer wij Christus kennen als onze Heiland, kan er geen ruimte zijn voor liefdeloosheid, heimelijke argwaan of wantrouwen binnen de christelijke gemeente. Dat doorbreekt de gemeenschap, die de Geest schept.

Heiliging
Zijn wij op dit punt werkelijk een gemeenschap van heiligen? Oftewel: kerkmensen die afgezonderd en geroepen zijn om zich daarin te onderscheiden van de wereld en zo een getuigenis naar die wereld te laten uitgaan? Als we eerlijk zijn, zullen we moeten erkennen dat we hierin schromelijk tekortschieten. De geest van de tijd beïnvloedt ons daarin enorm. Het ‘ieder voor zich’ dringt ook door in gemeentes en kerkverbanden. En niet zelden vinden we het lastig ruimte te geven aan anderen, die het leven met de HERE in een wat andere taal en met andere woorden verwoorden dan dat wij dat zouden doen.
Leven in de kerk als de gemeenschap der heiligen vraagt om bescheidenheid en matiging van onze oordelen. De catechismus gebruikt daarvoor het woord ‘bereidwillig’. “Een ieder moet zich geroepen voelen om zijn gaven tot nut en heil van de andere leden bereidwillig en met vreugde te gebruiken” (HC zondag 21). Bereid zijn om binnen de grenzen van Schrift en belijdenis ruimte te geven aan het werk van de Heilige Geest, die onderscheiden wegen gaat. Leven vanuit Pinksteren betekent je geroepen weten tot gemeenschap met Jezus Christus, Gods Zoon (1 Kor. 1: 9), maar van daaruit ook je geroepen weten tot gemeenschap met elkaar. In de kracht van de Geest is het onze taak daarin te volharden!

(Drs. F.W. van der Rhee is predikant te Rotterdam-Oost/Capelle a.d. IJssel.)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen