Pastoraat aan doven

In de kerken worden dove en slechthorende mensen vaak vergeten. Ja, een beetje harder praten gaat nog wel. De meeste kerken hebben ook een ringleiding. Maar als mensen het dan nog niet kunnen volgen, ook niet met de beste hoorapparaten, wat dan? Er blijkt een hoge drempel te zijn in het omgaan met dove gemeenteleden. Voor medegemeenteleden, maar ook voor ouderlingen en predikanten. Vaak voelen mensen zich machteloos: “Als ik praat, verstaat de dove het niet! Wat moet ik dan?” Helaas heeft dit tot gevolg dat er met een boogje om doven heen gelopen wordt. En veel doven nauwelijks contact meer hebben met de eigen gemeente.

Dovenpastoraat als hulpdienst
Het dovenpastoraat is opgericht om gemeenten te helpen in het omgaan met hun dove leden, zodat dove mensen het evangelie kunnen horen. We gebruiken daarvoor allerlei aanpassingen. De meeste doven spreken in gebarentaal. Daarom moeten kerkdiensten aangepast worden zodat doven alles kunnen “horen” door gebaren en gebarentaal. Wij zeggen altijd: doven horen met hun ogen. Als predikant spreek ik – naast het Nederlands – in gebaren. Dan zitten dove mensen vooraan en kunnen zij mij goed aflezen, zowel wat gebaren als mond betreft. Want ook het mondbeeld doet mee en de mimiek. Het is “totale communicatie”.
Doven horen geen muziek. Maar de teksten van de psalmen en gezangen kunnen ze wel begrijpen. Daarom projecteren we die altijd in een kerkdienst met doven via een beamer of een overheadprojector. We wijzen aan waar de gemeente zingt. Zo kunnen doven meedoen door op te zeggen en mee te gebaren.

Catechese en Bijbelkringen passen we aan door gebarentaal te gebruiken en teksten te projecteren. Vaak gaat dat in heel kleine groepjes, omdat de doven heel verspreid wonen. Soms betekent dat catechese aan huis, aan één persoon. En Bijbelkringen organiseren we op centrale plaatsen. Dat betekent voor doven, dat ze vaak een eind moeten rijden om mee te kunnen doen.
Ook bezoekwerk onder doven is belangrijk. Dove mensen in een ziekenhuis willen graag bezoek van een pastor die in gebaren spreekt. Dan kunnen ze in hun eigen taal over hun angsten en zorgen vertellen. Wat een moeiten vaak, zeker als communicatie met de dokters en de verpleging moeilijk gaat.
Een bezoek aan een doof gezin proberen we samen te doen met iemand uit de gemeente – een predikant of wijkouderling of pastoraal bezoeker. Zo blijft het contact met de eigen gemeente bewaard.
Als het met de gemeente niet lukt gaan we zelf op bezoek, want het omzien naar de dove broeders en zusters staat voorop. Aandacht vanuit de kerk is zo belangrijk. Als de eigen gemeente het niet kan oppakken doen we het vanuit het dovenpastoraat. Alleen: het pastoraat blijft de verantwoordelijkheid van de eigen gemeente! De dove moet zoveel mogelijk mee kunnen doen in de eigen gemeente. Daarom moet er regelmatig contact zijn.

Aandacht voor oudere doven
Binnen het dovenpastoraat krijgen we de laatste tijd meer aandacht voor een vergeten groep doven: Oudere mensen die zodanig slechthorend worden dat ze ook met goede hoorapparaten geen gesproken taal meer kunnen opvangen. Vaak is dat een langzaam proces van achteruitgang van het gehoor. Soms komt het door een ziekte.
Zij kunnen geen gebarentaal meer aanleren. Ook leren spraakafzien (vaak “liplezen” genoemd) lukt niet meer. De enige manier waarop zij nog kunnen communiceren is via schrijven.
Vaak leven deze mensen in een groot isolement. Als anderen op bezoek komen wordt er gesproken met de partner, of met de kinderen die dan ook aanwezig zijn. Maar met de dove zelf nauwelijks.
Met deze mensen krijgen we moeilijk contact, omdat ze niet gericht zijn op gebarentaal. Ook omdat ze vaak niet meer zo mobiel zijn. Een enkele keer horen we van een familielid die ons om hulp vraagt. We denken dat er vele honderden mensen zijn in de gemeenten. Wij kennen ze niet. Maar als het pastoraat goed functioneert in een gemeente moeten de kerkenraden ze wel kennen. Deze mensen hebben speciale aandacht nodig.
Wij “praten” met hen met behulp van een laptop. Gewoon alles opschrijven wat je wilt zeggen. Ook de schriftlezing en het gebed!! In de kerk zorgen voor een helemaal uitgeschreven preek ... èn gebeden!! Dan kunnen zij meedoen. Kerkenraden, wij smeken u: vergeet deze mensen niet! Ze zijn zo eenzaam.

Organisatie
U vraagt misschien: wie zijn die “wij”? Het dovenpastoraat is interkerkelijk georganiseerd. Het werk wordt gedragen door de Prot. Kerk in Nederland en de Chr. Geref. Kerken. Nederland is verdeeld in drieën. (zie het kaartje).
Met 3 predikanten. Mijn werkgebied is het noorden en oosten van Nederland. We hebben een goede samenwerking op basis van Schrift en belijdenis.
Deputaten Pastoraat in de Gezondheidszorg geven leiding aan dit pastoraat vanuit de Chr. Geref. Kerken. Interkerkelijke Commissies (I.C.’s) organiseren regionaal aangepaste kerkdiensten, catechese en Bijbelkringen, als ook het bezoekwerk aan doven.

Voor verdere informatie kunt u terecht op onze website: www.dovenpastoraat.nl. Daar vindt u ook de adressen van de dovenpredikanten en de I.C.’s. Neemt u alstublieft contact met ons op als u vragen hebt rondom gemeenteleden met hoorbeperkingen. We zijn er om u te ondersteunen.

A. Dingemanse
(Ds. A. Dingemanse te Zwolle is predikant voor doven namens de Chr. Geref. Kerken.)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen