Over atheïsme en antitheïsme

In het Reformatorisch Dagblad van zaterdag 18 april j.l. schreef W.B. Kranendonk een paginagroot artikel over de herleving onder overtuigde atheïsten in met name Amerika en Engeland. De godloochenaars zijn een agressieve strijd tegen het christelijke geloof – en zelfs tegen alle soorten geloof – begonnen. In de pers was ook te lezen dat velen in Engeland van hun doop af willen. Ze willen “ontdoopt” worden. En over atheïstische reclameboodschappen op Engelse bussen is al eerder geschreven.
Atheïsme is er in zekere zin altijd geweest. Goed doorgedacht is het atheïsme al begonnen in het eerste paradijs toen de mens door te zondigen van God is afgevallen. Dat was keuze van de mens. In het Nieuwe Testament komen we uitingen van fel verzet tegen Jezus en het Evangelie van verlossing door Zijn kruis en opstanding tegen. Deze wereld ligt onder het machtsbereik van de boze. Der duivel is de overste van deze wereld. Velen klinken deze woorden als belachelijk en nergens op slaand in de oren. Maar de Schrift is er duidelijk in. Deze wereld is een samenleving in duisternis, al zijn er nog wel lichtpuntjes van het verstand en de natuur overgebleven. Dit is altijd zo geweest. Dus in dat opzicht is het weinig nieuws wanneer nieuwe atheïsten of zoals ze zichzelf nog liever lijken te noemen antitheïsten opstaan en zich laten horen. En ook in vroeger eeuwen is de toonzetting van de tegenstanders van het geloof van tijd tot tijd uiterst fel en haatdragend geweest.

Het gaat er hard aan toe
Toch treft het pijnlijk dat naar het lijkt met name in de Verenigde Staten en in Engeland bekwame woordvoerders van het antitheïsme zijn opgestaan die in soms blasfemische taal de aanval op alles wat met het christelijke geloof te maken heeft hebben ingezet. Ik neem een citaat over uit het genoemde artikel in het RD. Het is een citaat van de Amerikaans-Britse journalist Christopher Hitchens uit een debat met vier christelijke denkers in Amerika. “Godloochenaars ontwaak. Verhef uw stem tegen de perverse en vergiftigende invloed van het geloof in God. Stoot Hem van Zijn troon. Laat zien hoe belachelijk het is te geloven in een bovennatuurlijke monitoring van ons hele leven door een god. Het geloof is een waanidee dat miljoenen in een tirannieke greep houdt.” Aan het einde van het debat zegt hij o.a. dat hij denkt dat de christelijke boodschap een duister sprookje is. En ons leven zou heel beroerd zijn als gelovigen werkelijk gelijk hebben, maar daarvoor is geen enkel bewijs. Gelovigen hebben volgens Hitchens een benauwd bestaan. Ze leven alsof ze in Noord-Korea wonen en moeten zuchten onder het toezicht van een dictator die voortdurend vanuit het heelal naar hen zit te turen. Gelovigen sluiten zichzelf vrijwillig op in een geestelijke dictatuur.

Het gaat er dus hard aan toe. De nieuwe antitheïsten staat voor ogen om alles wat met het geloof te maken heeft uit het openbare en zelfs particuliere domein te verbannen. Niets mag er overblijven van christelijke invloeden. De mens kan het allemaal ook zelf wel bedenken en beter dan wat ons bijvoorbeeld in de Bijbel wordt voorgehouden, zo vat ik de achterliggende gedachte maar samen. Over het direct vervolgen van de achterlijke gelovigen laat men zich tot nu toe niet uit. Want de schijn van enige beschaving zal men willen ophouden. Men zal het beter willen doen dan gelovigen het gedaan hebben in de loop van de tijden. En hebben gelovigen zo af en toe anderen ook niet vervolgd en het leven zwaar gemaakt? Als je als overtuigd antitheïst wel een beschaving voorstaat, moet je je niet aan dezelfde praktijken schuldig maken.
Toch blijkt uit de geschiedenis telkens weer dat het verzet tegen christenen en hun geloof vaak gepaard gaat met concrete verdrukking en vervolging. Jezus heeft ons er op voorbereid. Wat de Meester is overkomen, zal ook Zijn discipelen treffen. In dit opzicht is er wel degelijk veel te vrezen van deze ontwikkeling van het agressieve en nergens meer halt voor houdende atheïsme. Men wil af van alle religie. De remmen worden losgegooid. Wat men aanvankelijk nog dacht en niet zo hardop uitsprak, dat wordt nu openlijk in boeken opgeschreven en in debatten en campagnes verwoord. En de sterkste drijfkracht hierbij is: stoot God van Zijn troon! En dit is de volgroeiing van de opstand van de mens tegen zijn Schepper. Wij zijn zelf een god. Wij zijn de maat van alle dingen. Wij bepalen alles. Wij houden alles in onze macht en greep met onze wetenschap. En wat we nu nog niet weten, dat komt over een tijdje wel. We willen geen God. Het geloof is een sprookje.

Apologeten nodig
De kennis van wat er werkelijk in de Bijbel staat en van wat er in de kerkgeschiedenis in de loop van de eeuwen is gebeurd is ook in ons land van een bedroevend laag niveau. Als onze jongeren op een goede christelijke school zitten, zullen ze daar nog niet zo veel weet van hebben. Als je in een min of meer christelijke, orthodoxe omgeving woont en nog vele medegelovigen om je heen hebt, kun je even denken dat het nog wel wat meevalt. Maar treed eens buiten je eigen bekende kaders! Beweeg je eens midden in de harde en rauwe wereld zoals die er werkelijk is. Dan word je snel ontnuchterd. En daarom moeten we voorzichtig en mild zijn met bepaalde kritiek op mensen, die vanuit een oprechte “drive” zich bewegen op het snijvlak van kerk en wereld. We kunnen soms te gemakkelijk praten wanneer we ons in een op dit moment nog veilig bastionnetje hebben teruggetrokken.

Toch worden we opgeroepen om met het Evangelie de wereld in te gaan. Wie we vandaag en in de komende jaren heel hard nodig hebben, zijn verdedigers van het christelijke geloof. De zogenaamde apologeten. Dat zijn mensen, die niet koste wat het kost het christelijke geloof op zich willen verdedigen. Maar ze kunnen en moeten wel de ongerijmdheden en de dwaze kronkels in het denken van veel atheïsten en dus nu ook antitheïsten ontmaskeren. We mogen binnen de grenzen van wat christelijk en ook wetenschappelijk gepast is wel degelijk op het scherp van de snede het debat aangaan. Want op de redeneringen en gedachtesprongen van de atheïsten is echt veel af te dingen. Overtuigen zullen we elkaar nooit. Als je zo met deze stof wat bezig bent, ontdek je opeens weer hoe noodzakelijk de wedergeboorte is door de kracht van God Zelf. Wat voor een geschenk van overwinnende genade het ware geloof is. Wij kunnen dat elkaar inderdaad niet geven. We kunnen elkaar zelfs wel op bepaalde punten schaakmat zetten en iemand tot zwijgen brengen, maar daarmee gelooft nog niemand. Daar is meer voor nodig. Dat moeten we aan God en Zijn Heilige Geest overlaten.

Staan voor het Evangelie en getrouw zijn
Ondertussen is het heel nodig dat we onze jongeren onderwijs geven in deze dingen. Deze ontwikkelingen als tekenen van de grote afval mogen ook in de prediking aan de orde worden gesteld. Want de vloedgolf van het agressieve atheïsme is zich aan te ontwikkelen. Het lijkt dat er een zekere “tsunami” wordt voorbereid. Dit zijn scherpe uitspraken. Maar we zijn verder heen dan we wel eens waar willen hebben. De satan is al zijn demonen aan het mobiliseren. En het doel is: God van Zijn troon te stoten. Dat krijgt de duivel met zijn gehele legermacht niet voor elkaar, want Jezus Christus is Overwinnaar! Maar daarom moeten van de aardbodem wel alle blijken van het Koning zijn van Christus worden verbannen. De kruistocht tegen het christelijke geloof is ingezet. Hoe het zich allemaal verder zal ontwikkelen, is nu niet te zeggen. Maar te vrezen is er wel. En dat betekent dus ook: er is veel te bidden. En we moeten ons voorbereiden op veel meer moeiten wanneer we getrouw willen zijn in de dingen van het Evangelie. We moeten er ons op voorbereiden om getrouw te zijn tot in de dood. Hoe dat allemaal moet, zal God Zelf de Zijnen leren. Er is de belofte dat Hij ons sterken zal op die bijzondere momenten dat we het nodig hebben.

Als er al een “positieve” kant aan het agressieve antitheïsme is te ontdekken, is het deze: wij worden weer wakker geschud. Want dat we zo van tijd tot tijd wat christelijk en kerkelijk zaten te dommelen, is niet te ontkennen. En onze gebeden mogen weer nieuwe inhoud krijgen.

Tot slot: we merken op hoe geweldig groot en rijk en alles beslissend de opstanding van onze Here Jezus Christus is! Hij heeft alle macht in de hemel en op de aarde. Hij zal straks Zijn vijanden, die Hem van de rechtmatig verkregen troon hebben willen stoten, wegvagen. Hij zal recht verschaffen op de jongste dag en openlijk intreden voor Zijn vervolgde en gehate en bespotte volk. Ten diepste gaat het in deze wereld niet om de economie, niet om de financiële crises, niet om politieke brandhaarden of wat ook, maar om het Evangelie van de gekruisigde en opgestane Christus. Geen atheïst die dit weg krijgt. Geen antitheïst die dit aankan. Ze zullen zich branden aan het vuur van het Evangelie. En te hopen is dat ze door een wonder van God Zelf gegrepen worden door dit Evangelie. Want ook dat kan nog al zullen ze bulderen van de lach als ze zoveel onzin in hun ogen lezen.

J. Jonkman
(Ds. J. Jonkman is predikant te Drachten.)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen