Levensloop Johannes Calvijn (1509-1564)

Jeugd
Calvijn werd op 10 juli 1509 in Noyon (in Noord-Frankrijk) geboren. Zijn moeder was een vrome vrouw. Ze stierf jong. Zijn vader was financieel deskundige van de stad, secretaris van de bisschop en zorgde ervoor dat zijn zoon een goede opleiding zou genieten.
Vanaf 1521 studeerde Calvijn, o.a. in Parijs. Hij studeerde vlijtig en behaalde in 1528 de graad van meester in de vrije kunsten. In 1531 werd zijn vader ernstig ziek en reisde Calvijn af naar Noyon om hem in diens laatste uren bij te staan.

Bazel
Over zijn bekering tot de reformatie (1533 of 1534) is weinig bekend. Calvijn sprak niet graag over zichzelf. In het voorwoord van zijn verklaring van de Psalmen uit 1557 schrijft Calvijn dat hij vroeger tot het pausdom had behoord, maar onverwachts door goddelijk ingrijpen tot de reformatie was bekeerd. Begin 1535 moest Calvijn uit Parijs wegvluchten.
Hij ging naar Bazel. Daar werkte hij aan een catechismus, die in augustus 1535 gereed kwam. Het werk werd in 1536 gedrukt onder de titel Institutie in de christelijke godsdienst. Verder bestudeerde Calvijn daar de Bijbel en de werken van Luther, Melanchthon en Bucer. In Bazel leerde hij ook Hebreeuws. Hij bezat een ongelofelijke werkkracht. Onderweg naar Straatsburg kwam hij in Genève terecht. Hij was van plan er een nacht te blijven. Maar het liep anders.

Genève
Op aandringen van Guillaume Farel bleef Calvijn in Genève. Eerst als lector, later - in 1537 - als predikant. In deze tijd werd de basis van Calvijns theologie gelegd. Samen met Farel stelde hij een geloofsbelijdenis op. In de erediensten voerde hij het zingen van psalmen in. Er werd catechese gegeven aan de hand van een catechismus, een korte samenvatting van de Institutie. In 1538 ontstond echter een conflict met de Raad van Genève.
Op Paaszondag 1538 culmineerde dit conflict. Calvijn en Farel werden afgezet en kregen bevel de stad binnen drie dagen te verlaten. Calvijn kwam als pastor in de Franse vluchtelingengemeente van Straatsburg terecht.

Straatsburg
Zo werd Calvijn van 1538 tot 1541 predikant van de Franstalige vluchtelingengemeente te Straatsburg, een belangrijk centrum van het Duitse protestantisme. Hij werkte ook aan een heruitgave van de Institutie, die in 1539 verscheen. De Institutie ontwikkelde zich van een uitgebreide catechismus tot een zelfstandig en omvangrijk boekwerk. In Straatsburg hield Calvijn elke week vier preken en talrijke spreekbeurten, schreef boeken en ging op reis om collega’s te ontmoeten en deel te nemen aan godsdienstgesprekken.
Calvijn had het er goed en wilde graag in Straatsburg blijven. Het was de gelukkigste periode van zijn leven.

Huwelijk
In augustus 1540 trouwde Calvijn met Idelette Stordeur-de Bure. Ze was al moeder van twee kinderen en weduwe. Idelette schonk Calvijn een zoon, die 2 weken na de geboorte stierf. Idelette stierf zelf ook jong, na een lang ziekbed in 1549.

Opnieuw Genève
In oktober 1540 kwam er een gezantschap uit Genève naar Straatsburg om Calvijn ertoe te bewegen terug te keren. Calvijn weigerde eerst. Na een halfjaar van sterke aandrang stemde Calvijn er ten slotte toch mee in om voor een paar weken terug te gaan naar Genève. Op 13 september 1541 kwam hij er aan. Maar het verblijf bleef niet beperkt tot enkele weken. Tot aan zijn dood bleef Calvijn werkzaam in Genève.

Toen Calvijn naar Genève terugkwam, was zijn positie veel sterker. Hij was immers teruggehaald om orde te scheppen in stad en in kerk. Toch kreeg hij niet alles voor elkaar wat hij wilde. Hij had geen toegang tot de besluitvormende colleges van de stad. Hij moest dus altijd overtuigen op eigen kracht en gezag. Het lukte hem bijvoorbeeld niet om erdoor te krijgen dat er elke zondag avondmaal gevierd zou worden.

Er waren ook andere conflicten. Calvijn had gezorgd voor een nieuwe kerkorde en wilde kerkelijke tucht invoeren en handhaven. Daarom moest het consistorie volgens hem volmacht krijgen om gemeenteleden die een misstap begingen, te vermanen en eventueel te excommuniceren. Jarenlang hield de stadsraad dit tegen, zodat het Calvijn pas in 1555 lukte dit voor elkaar te krijgen. Calvijn heeft in Genève nooit die leidinggevende positie gehad die hem vaak is toegedicht. Hij was wel de belangrijkste predikant, maar het beleid van de stad werd door de burgerlijke overheden gemaakt. Pas tegen het einde van zijn leven werd hem het burgerrecht van de stad verleend.

De Academie
Wetenschappelijk gevormde dienaren van het Woord waren volgens Calvijns opvatting voor de kerk onmisbaar. Op 5 juni 1559 werd op initiatief van Calvijn de Academie opgericht. Deze Academie is van grote betekenis geworden voor het gereformeerde protestantisme in Europa, omdat hier decennialang studenten uit vele landen werden opgeleid.

Levenseinde
Op 27 mei 1564 is Calvijn gestorven. Op 28 mei werd hij in alle eenvoud begraven, naar zijn eigen wens zonder grafsteen. Daarom is zijn laatste rustplaats ons niet meer bekend. In zijn afscheidsrede van 28 februari zei Calvijn dat hij veel zwakheden kende en dat alles wat hij gedaan had ten diepste niets waard was. Hij wist dat het verkeerd kon worden uitgelegd en toch meende hij het toen hij zei: “Alles wat ik heb gedaan is niets waard, ik ellendig mens. Ik heb het goede gewild, ik heb mijn fouten mishaagd en de godsvrucht heeft in mij wortel geschoten. Ik heb het goed bedoeld. Daarom vraag ik om vergeving voor wat ik verkeerd heb gedaan en als er iets goeds was, volg het dan na.”

Voor een uitgebreidere levensbeschrijving: www.calvijn2009.nl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen