Raadselen die geheimen worden

Citaat:
De opstanding is de ontbinding en onttovering van het complex der machten, de ontkluistering van de Zoon, onze broeder, de rechtvaardige. Zij blijft het zegel op onze vrijspraak, het teken van de nieuwe orde, van de vrede, die voor Gods vierschaar eeuwig gelden zal (…) Zij is de ruimte, waarbinnen alle raadselen spelen, zij is het leven, dat in zich de belofte draagt, de raadselen te heiligen tot het geheimen zijn geworden.

Wie:
K.H. Miskotte (23 september 1894 – 31 augustus 1976)

Waar:
K.H. Miskotte, De kern van de zaak. Toelichting bij een proeve van hernieuwd belijden, Nijkerk 1950, 105

Wie was Miskotte?
K.H. Miskotte was één van de vooraanstaande theologen binnen de Hervormde Kerk in de vorige eeuw. Van 1921 tot 1945 is hij predikant geweest. Van 1945 tot 1959 was hij kerkelijk hoogleraar in Leiden. Hij heeft veel betekend voor de Kerken in ons land. Op zijn initiatief bijvoorbeeld is de nieuwe Psalmberijming tot stand gekomen. En voor de doordenking van de verhouding Kerk en Israël heeft hij pionierswerk verricht.

Het is geen eenvoudig citaat dat u aan de orde stelt …
Nee, daar ben ik me goed van bewust. Maar wat Miskotte hier zegt vind ik zó troostvol, dat ik toch meende dat het goed was om door te geven. Wellicht helpt het de lezers van De Wekker die zelf met vragen lopen. Het gaat me dan met name om het laatste deel van het citaat: bij het licht van de opstanding van de Here Jezus Christus kunnen raadselen geheiligd worden tot geheimen.

Wilt u dat eens uitleggen?
Daarvoor is het belangrijk dat ik eerst iets zeg over het leven van Miskotte. Zoals boven al gezegd: hij was predikant in de Nederlandse Hervormde Kerk. Hij was een predikant met een grote pastorale bewogenheid die zijn gemeenteleden regelmatig beter begreep dan zij zichzelf. Bekend is de uitspraak van iemand die bij Miskotte naar de kerk ging. Iemand vroeg aan dat gemeentelid: ‘Maar begrijpt u nu alles wat Miskotte zegt?’ Het antwoord luidde: ‘Nee – maar hij begrijpt mij’. Miskotte wist van binnenuit van de angsten en vragen die in een mensenhart om kunnen woelen. Kenmerkend is dat hij in zijn leven tot drie keer toe over het bijbelboek Job heeft gepubliceerd. De vraag hoe de Here God het kwaad kan toelaten heeft hem levenslang beziggehouden.

Waarom hield die vraag hem zo bezig?
Dat is niet zo eenvoudig te zeggen. Miskotte was breed geïnteresseerd en volgde wat er wereldwijd gebeurde. Hij zag bijvoorbeeld al vroeg welke kant Duitsland onder leiding van Hitler op zou gaan. En hij besefte dus ook wat voor pijn dat meebracht voor de vluchtelingen uit Duitsland. In 1945 komt het verdriet op een bijzonder heftige manier zijn eigen leven binnen. Zijn vrouw en oudste dochter sterven tengevolge van een voedselvergiftiging, terwijl andere gezinsleden ook ernstig ziek worden. Het citaat dat nu onze aandacht vraagt, schreef hij in 1950. Betrekkelijk snel dus na de catastrofe in zijn eigen leven.

Ik vind het belangrijk om in dit verband een brief te noemen die Miskotte op zeker moment aan ds. J.J. Buskes schrijft. Hij beantwoordt een brief van Buskes die hem kennelijk had voorgehouden dat we zondag 10 van de Catechismus als onschriftuurlijk achter ons kunnen laten. Hij schrijft: ‘Neen, het geloof spreekt hier en het is zo persoonlijk, dat alle theoretische beschouwing ertegenop steigert; het is genade, en niet (alleen) op de huwelijksdag en bij successen Gods weldadige regering te eren, maar óók als onze vrouw, zoals ons liefste kind worden weggerukt. Als ik principieel iets uitzonder van het ‘alle ding’ (zie Zondag 10) ben ik existentiaal weerloos en een prooi van daemonen en tyfusbacillen’.

Hij houdt vast aan Zondag 10 en zo moeten we de woorden van dit citaat dus lezen?
Inderdaad. De Opstanding van Jezus Christus uit de dood, doet ons zien hoe God niet het laatste woord geeft aan de chaos en de vijandschap tegen Hem, maar zelf het laatste woord neemt. En het woord dat Hij met Pasen gesproken heeft, is het begin van de Herschepping. De machten die zich breedmaken tegen God zijn gebroken en het gaat nu aan op de nieuwe schepping. Pasen maakt voor eens en voor al duidelijk hoe de Here staat tegenover de gevolgen van de zonde: Hij doet het weg.

In de verborgen omgang met deze HERE leert het hart vertrouwen dat God goed is, ook als wij in ons eigen leven zoveel zien dat daartegen spreekt. De raadselen die het leven ons soms opgeeft kunnen bij het licht van de opstanding van de Here Jezus geheiligd worden tot geheimen – geheimen die God nu nog voor ons heeft, maar die op de dag van Christus geopenbaard zullen worden. Het bange, aangevochten hart vindt zo houvast in het gebeuren van Pasen en grijpt moed: wat voor mij nu een raadsel is, is een geheim dat de goede God bij zich houdt. In vertrouwen op Hem die op de morgen van Pasen ons kwaad ten goede gedacht heeft, kan een mens dan verder …

Meer weten en verder lezen:
• K.H. Miskotte, De kern van de zaak
• K.H. Miskotte, Antwoord uit het onweer
• K.H. Miskotte, Bijbels ABC
• G.C. den Hertog en Tj. de Reus, Het tegoed van K.H. Miskotte. De actuele betekenis van zijn denken voor de gereformeerde theologie, Zoetermeer 2006
• http://nl.wikipedia.org/wiki/Kornelis_Heiko_ Miskotte

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen