Aanpakken!!!

Tegen deze achtergrond is het goed eens te kijken wat de Bijbel zegt over ons werk. En dan bedoel ik zowel betaald als onbetaald werk. Ik doe dat vooral aan de hand van het boek Prediker. Want deze wijsheidsleraar van Israël heeft, geleid door de Heilige Geest, diep over ons leven nagedacht. En daarbij heeft hij ook zijn gedachten laten gaan over ons werk. Daar zegt hij een paar wezenlijke dingen over. Een aantal daarvan wil ik hier aanstippen.

Teleurstellend
De eerste conclusie van de Prediker is even nuchter als realistisch: werk is vaak teleurstellend. Het is soms zwaar, vraagt veel inspanning en de resultaten vallen dikwijls behoorlijk tegen.
Al direct bij de opening van zijn Bijbelboek stelt Prediker de vraag: welk voordeel heeft de mens van al zijn zwoegen, waarmee hij zich aftobt onder de zon (Pred. 1: 3)? Heeft Prediker gedacht aan de boeren die dagelijks het land bewerken? Of dacht hij aan mensen die in de maatschappij grote verantwoordelijkheden dragen? Of misschien aan mensen die actief zijn in gezin en familie of aan mensen die zorgtaken vervullen? Hoe dan ook, Prediker vraagt zich af: wat is de winst van dat werk? Maakt het ons gelukkig? Brengt het ons verder?
Het antwoord is: die winst is soms helemaal niets. Werken is dikwijls zwaar, vermoeiend en het resultaat vaak teleurstellend. Werken is ijdelheid. Lucht en leegte.
Voorbeelden? Je geeft alles wat je hebt voor de zaak, plichtsgetrouw als je bent. En probeert de spanningen te verdragen. Tot je lichaam in een keer niet meer wil. Burnout, zegt de dokter. Na drie maanden thuis zitten, hoor je niets meer van de baas of de collega’s. Je voelt je afgedankt.
Ouders investeren flink in de opvoeding van hun kinderen, inclusief nachten met weinig slaap, grote financiële offers en eindeloos geduld. En op de trouwdag van hun kind kan er nog geen dankjewel af.
Je probeert zo goed als het kan leiding te geven aan de jeugdclub van de kerk. Maar de tieners lijken ongeïnteresseerd te blijven in de dingen van Gods Koninkrijk. En hun ouders maken over van alles en nog wat opmerkingen.
Ja, Prediker heeft gelijk: werk is vaak teleurstellend. Welk voordeel heeft de mens van al zijn zwoegen? Soms helemaal niets.

Levensdoel – roeping
Dat moet ons dan doen beseffen dat werk geen levensdoel is. We leven Bijbels gezien niet voor ons werk, voor de carrière of voor de taken die we als vrijwilliger doen. Maar om de Here te vrezen, zo zegt Prediker aan het slot van zijn boek (Pred. 12: 12). We zijn er voor Hem, die ons schiep en die ons in Zijn genade zoekt. En daarom wordt de betekenis van ons leven niet bepaald door wat we doen, maar door wie we zijn. Zijn we mensen die de Here vrezen? Dat is: Hem eerbiedig liefhebben en kinderlijk vertrouwen.

Werk is dus geen levensdoel. Maar ondertussen wel roeping. De mens naar het beeld van God geschapen, is geroepen zijn gaven en krachten te besteden tot opbouw van kerk en samenleving, tot zegen en nut voor de naaste en (als het om betaald werk gaat) ook als een middel om geld te verdienen om jezelf en anderen te onderhouden. En de uitvoering van die roeping is inderdaad soms zwaar. Gaat regelmatig gepaard met zwoegen en zweten. Hoe zei de Here dat ook al weer na de zondeval? ‘In het zweet uws aanschijns zult gij uw brood eten, totdat gij tot de aardbodem weerkeert’ (Gen. 3: 19).

Vergankelijkheid
Ik kom tot een tweede conclusie van de Prediker. Werk heeft ook alles te maken met de eindigheid van ons bestaan. Prediker is van die vergankelijkheid diep onder de indruk geweest. Wij zijn onderweg naar het graf, zegt hij met iets andere woorden in Prediker 9: 10b. Wie leeft er die de slaap des doods niet eens zal slapen? Ons leven is als een trein die ons in vliegende vaart naar de laatste halte brengt.
Hoe heeft de mens dan in het aangezicht van de dood te leven? Door zijn leven – gehoorzaam aan Gods roeping – goed te besteden. Door zijn talenten, gaven en krachten niet te verkwanselen, maar juist in te zetten.
Gelovig leven voor Gods aangezicht is geen leven van zalig niets doen. Van permanent vakantie vieren. Of van leven in Luilekkerland. Gelovig leven voor Gods aangezicht is de evangelische regel in praktijk brengen: de tijd van ons leven is kort, laten we onze dagen goed besteden.

Aanpakken!
Daar komt dan gelijk een derde conclusie van de Prediker bij. Die zegt dat voor ons werk een volle inzet wordt gevraagd. In Prediker 9: 10 staat het zo: al wat uw hand vindt om naar uw vermogen te doen, doe dat! Anders gezegd: aanpakken! Niet dralen. Niet treuzelen. Niet Gods water over Gods akker laten lopen. Maar je inzetten. Ook al verloopt het werk soms teleurstellend. Toch aan de slag gaan en blijven. Want de Here roept ons daartoe.
Luiheid is Bijbels gezien geen optie. Lees wat de Here zegt over luie mensen. Bijv. in Spreuken 6: 6-11 of Spreuken 24: 30-34. Kunnen we met luiheid de Here onder ogen komen? Die vraag stellen, is haar beantwoorden.
Daarom: aanpakken wat God op onze weg brengt. Gebruik – binnen de mogelijkheden die er zijn – je talenten. En doe het met een volle inzet.

Ontspanning
Is de mens dan een soort werkezel? Een werkezel van God? Moeten we ploeteren van de vroege morgen tot de late avond? Is ’t dan roeping om alsmaar voort te gaan: van cursus naar cursus, van klus naar klus? Nee, dat is het niet. Want werk mag nooit een soort afgod worden. Daarom heeft de inspanning in de Bijbel altijd een plaats in directe samenhang met ontspanning. Ook in het boek Prediker. Inspanning en ontspanning gaan in het leven voor Gods aangezicht altijd samen op. Als een heilzame tweeling. Na inspanning is het tijd voor ontspanning. En na ontspanning is het weer tijd voor inspanning.
In hoofdstuk 9 houdt Prediker deze twee dicht bij elkaar. We zagen al hoe de Prediker zijn leerlingen aanspoort tot inspanning. In direct verband daarmee roept hij zijn lezers ook op om van kleine dingen echt te genieten. Te genieten van een heerlijke maaltijd en een goed glas wijn. Te genieten van mooie kleren en een verzorgd uiterlijk. En te genieten van de beleving van de liefde (Pred. 9: 7-9). Inderdaad, na gedaan arbeid is het goed rusten. Is het tijd om heilig te luieren voor de Here. Zo komen in de vreze des Heren de dingen op hun juiste plaats: inspanning is geboden, ontspanning is onmisbaar.

Tot slot nog twee dingen. Laten we bij al onze inspanningen nooit vergeten eerst onze handen te vouwen om de Here te bidden. Te bidden om kracht. Om hulp.
Om wijsheid in het nemen van beslissingen. Om liefde in de omgang met mensen. En om zegen. Zoals Mozes al deed: ‘en bevestig Gij het werk van onze handen over ons, ja het werk van onze handen bevestig dat’ (Psalm 90: 17). Want aan Gods zegen is alles gelegen.

Dan mogen we ook weten wat de Here belooft. Namelijk dat ‘onze arbeid niet vergeefs is in de Here’ (1 Kor. 15: 58). Ook al zien we zelf geen enkel resultaat op onze inspanningen. Of wordt het werk ons bij de handen afgebroken. Om Jezus’ wil is het waar: het is niet tevergeefs.
In Hem die onze Here is.

Daarom gaan we maandag gehoorzaam en gelovig aan de slag!

G. van Roekel
Ds. G. van Roekel is predikant te Putten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen