Meer onderling begrip a.u.b.!

Toch blijkt rondom deze beide gebeurtenissen – helaas opnieuw – de verwarring en verdeeldheid in (orthodox) christelijk Nederland. Zowel de HSV als de nationale synode worden heel verschillend beoordeeld.
Dat is op zich niet erg. Als maar in een geest van respect en begrip met elkaar wordt gesproken. Maar of dat altijd voldoende gebeurt? Ik maak me zorgen. Sterker nog: soms denk ik dat het lijkt alsof elk begrip voor een ander standpunt ontbreekt. Dan zie ik een vorm van zwart-witdenken waar de relativering aan ontbreekt. En dat zou onder broeders niet zo moeten zijn.
Laat ik als voorbeeld de HSV nemen.

HSV
Het zal voor de betrokkenen een gedenkwaardig moment zijn geweest: de presentatie van de Herziene Statenvertaling (HSV). Vele jaren is er door een grote kring van medewerkers hard aan gewerkt. En nu kon het resultaat worden aangeboden aan diverse vertegenwoordigers van de kerken.
Het initiatief voor de herziening is genomen door de Gereformeerde Bond in de Protestantse Kerk in Nederland, dat hiertoe een stichting oprichtte en fondsen ter beschikking stelde. Al snel werd contact gelegd met anderen. En zo raakten ook onze kerken al in een vroeg stadium betrokken bij de herziening van de Statenvertaling.
Het doel van de herziening is het bewaren van de klassieke Statenvertaling voor de toekomst. Door steeds meer jongeren (en ouderen!) wordt de 17e-eeuwse taal van de Statenvertaling niet meer begrepen. Deze ‘taalkloof’ wilden de werkers aan de herziene Statenvertaling overbruggen door de tekst van de Statenvertaling behoorlijk ingrijpend te herzien. Verouderde woorden en uitdrukkingen zijn vervangen door meer eigentijdse omschrijvingen.
Lange zinnen zijn herschreven in kortere zinsneden. En onjuiste vertalingen zijn aangepast, als daar door de toegenomen kennis van het Bijbels Hebreeuws of de archeologie aanleiding voor was.
Zo is aan de rij van bestaande Bijbelvertalingen een nieuwe toegevoegd. Eén die de sfeer van de Statenvertaling ademt en die tegelijk begrijpelijk en goed leesbaar is.

Hoewel de herziening toen nog niet geheel beschikbaar was, had de generale synode van onze kerken onlangs voldoende materiaal op tafel om over de HSV een beslissing te nemen. De synode oordeelde dat de HSV een betrouwbare en bruikbare herziening van de Statenvertaling is en besloot de HSV vrij te geven voor gebruik in de kerken.
Naar verwachting zullen in onze kerken binnen afzienbare tijd dan ook vier vertalingen als kanselbijbel fungeren: De Statenvertaling, de Herziene Statenvertaling, de NBG-vertaling van 1951 èn de Nieuwe Bijbelvertaling (NBV) van 2004. Want hoewel de generale synode van 2007 de kerken met klem ontraadde om in de erediensten gebruik te maken van de NBV, heeft deze vertaling in de afgelopen jaren in een behoorlijk aantal gemeenten een vaste plaats gekregen.

Gesprek over de HSV
Ik laat de betekenis van de verschijning van de HSV nu verder rusten. En richt me op het punt waarover het in dit artikel gaat: het gesprek over de HSV. Al ver voordat de HSV werd gepresenteerd, werd er over deze hertaling gesproken en gediscussieerd. Soms op een manier die mij zorgen baarde. Gaan we als christenen die leven uit en bij het Woord zó met elkaar om? Afgelopen zaterdag bereikte deze discussie een hoogtepunt – of wat mij betreft: een dieptepunt – in een gesprek dat het Reformatorisch Dagblad publiceerde.
De krant hield een dubbelinterview met ds. G. Clements, predikant van de Gereformeerde Gemeente in Gouda en duidelijk tegenstander van de HSV en met
ds. H. Russcher, hervormd predikant te Nijkerk en voorzitter van de stichting die verantwoordelijk is voor de HSV en als zodanig een warm pleitbezorger van de HSV.
Beide broeders halen in het interview alles uit de kast om hun overtuiging met heldere argumenten uiteen te zetten. Dat is goed, dient de discussie en is voor lezers verhelderend.
Maar daarbij gaat er – al heel snel – een wissel om. En wordt een gezonde uitwisseling van argumenten een discussie die getypeerd wordt door 1. onevenwichtige stellingnames waarbij weinig begrip voor de argumenten van de gesprekspartner meer lijkt te zijn, door 2. woorden die tenderen in de richting van verdachtmakingen of van twijfel aan de integriteit van de ander en door 3. het doen van een beroep op God Zelf.

Ds. Clements laat weten duidelijk bezwaren te hebben tegen de HSV. Hij noemt – met argumenten onderbouwd – de HSV een andere vertaling en geen revisie en vreest dat de HSV de toch al verdeelde gereformeerde gezindte nog verder zal splijten. Tegelijk gaat hij nauwelijks serieus in op de ‘taalkloof’ tussen de 17e-eeuwse Statenvertaling en het moderne Nederlands alsof dat bij leden van de Gereformeerde Gemeenten niet aan de orde is. En – dat vind ik nog bezwaarlijker – zijn belangrijkste bezwaar tegen de HSV lijkt te liggen in twijfel aan de confessionele integriteit van bestuur en medewerkers van de HSV. Hij constateert ‘theologische onduidelijkheid’ in de kring waaruit de HSV voorkomt – zeg maar de Gereformeerde Bond in de Protestantse Kerk in Nederland en de Christelijke Gereformeerde Kerken – en dat alleen al lijkt voldoende om afstand te nemen van de HSV, al verklaren bestuur en medewerkers nog zo hun verbondenheid met de klassiek-gereformeerde belijdenis.

Ds. H. Russcher daarentegen betoogt met kracht van argumenten de wenselijkheid en de noodzaak van de HSV. Maar ook hij beperkt zich niet tot de argumenten. Tot twee keer toe vraagt hij zijn gesprekspartner recht op de man af waar bij ds. Clements de bewogenheid is met de jongeren die de taal van de Statenvertaling ècht ontzinken. Dat vind ik als vraag in het kader van een interview over de HSV ongepast en veel te ver gaan. Het klinkt bijna als een persoonlijke aanval. En daarbij: bewogenheid met jongeren die de taal van de Statenvertaling dreigen te ontzinken kan toch ook op andere manieren gestalte krijgen? Verder poneert ds. Russcher nogal ongenuanceerd de stelling: wie de HSV verwerpt, redt het niet met de uitleg en raakt de jeugd kwijt. O, ja? Is dat per definitie zo? Kan de Geest vanaf nu geen gebruik van de Statenvertaling meer maken? En om niet meer te noemen: ergens in het interview noemt ds. Russcher de Bijbel in de eigen taal ‘Gebot der stunde’. Dat is een term die in de theologie wordt gebruikt en wil zeggen: dit is Gods wil voor nu! Wil daarmee gezegd zijn: de HSV moet, God wil het? En wordt daarmee niet iedereen die anders denkt over de HSV gediskwalificeerd? In mijn ogen wel.

Zo?
Ik begrijp dat mensen die zich serieus en langdurig verdiept hebben in een bepaald thema voor zichzelf een sterke overtuiging hebben. Maar als ik deze dingen lees, denk ik toch: moet dat nu zó broeders (en soms zusters)? Waar is de relativering van het eigen standpunt? Waar het inlevingsvermogen in het standpunt van een ander? Waar de bescheidenheid? Waar het: wij kennen ten dele? Waar het zicht op de katholiciteit van de kerk? Waar de liefde voor de ander die de zaak van Christus’ kerk ook ter harte gaat?
Moeten we nu echt zo met elkaar omgaan?

Begrijp me goed: ik juich de verschijning van de HSV zeer toe en zal er een warm pleitbezorger voor zijn. Maar ik vind dat we als voorstanders van de HSV wel zorgvuldig moeten zijn in de communicatie, beseffen moeten dat de zaak van de Bijbelvertaling niet zwart-wit is, maar complex en daarom ook altijd begrip op moeten brengen voor hen die voor een andere vertaling (blijven) pleiten.

In Filippenzen 4: 8 en 9 gebruikt Paulus een aantal woorden, dat de omgang tussen christenen zou moeten typeren: waarachtig, eerlijk, rechtvaardig, liefelijk, welluidend. Een omgang dus op geestelijk niveau.

En met dat in het achterhoofd zeg ik: een beetje meer respect voor elkaars overtuiging, broeders!

G. van Roekel
Ds. G. van Roekel is predikant te Putten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen