Briefwisseling

Beste Kornelis,

Het is voor mij een bijzonder voorrecht om je deze brief te schrijven. Het is bijzonder omdat ik niet zo’n brievenschrijver ben. Emails schrijf ik des te meer. Maar ik zie er het nut van in om in een brief diepere gedachten aan elkaar toe te vertrouwen dan in een e-mail gebruikelijk is.
Het is ook een voorrecht, omdat we via deze weg onze ervaringen mogen delen met elkaar en met de lezers van dit blad.
We hebben met elkaar gemeen dat we predikant mogen zijn in een samenwerkingsgemeente. Ik wil graag wat persoonlijke indrukken en ervaringen weergeven. Ik ben benieuwd naar jouw kant van het verhaal.
Een samenwerkingsgemeente is een bijzonder verschijnsel in kerkelijk Nederland. Aan de ene kant maak je als plaatselijke gemeente deel uit van een al jaren bestaand kerkverband. Aan de andere kant trek je samen op met een ‘andere kerk’ op een manier dat de kerkelijke tussenmuur een steeds kleinere rol speelt. Dat geeft een stuk spanning. Ervaar je die ook?
Persoonlijk lijkt me het belangrijkste in het oog te houden dat het de Kerk van Christus is waar we toe mogen behoren. Het gaat om de gemeente, die Hij met zijn bloed gekocht heeft. Dat is de enige grond van ons kerkelijke bestaan.

Wat komt er bij kijken?
Het eerste wat mij opvalt als je het proces van de samenwerking overziet, is de enorme hoeveelheid voorwerk en nawerk dat het met zich meebrengt. Jarenlang waren er ontmoetingen om elkaar te leren kennen en begrijpen. Kerkenraden spraken met elkaar en vervolgens ook de rest van de gemeenten in allerlei verbanden. Men zocht naar de gemeenschappelijke basis, en probeerde ook de verschillen te benoemen en te wegen.
Achteraf blijkt de waarde van dit proces. Ideeën over elkaar, blijken vaak iets van een karikatuur te hebben. Aan de andere kant bevat een karikatuur ook altijd wel een belangrijke waarheid. En die kom je ook nog wel eens weer tegen. Om daar goed mee om te kunnen gaan, ook nadat de samenwerking tot stand is gekomen, daarvoor is een goede voorbereiding van grote betekenis. De tijd die nodig is om naar elkaar toe te groeien is geen verloren tijd.
Valt het je ook op dat het nog wel een hele tijd door zal moeten gaan: dat naar elkaar toe groeien? Veel gemeenteleden ervaren de samenwerking als een heel ingrijpend gebeuren. Je moet veel nieuwe broeders en zusters leren kennen. Vrijwel alles wat er gebeurt in de gemeente, verandert op een bepaalde manier. Het ‘vertrouwde gevoel’ raakt menigeen voor een tijd echt kwijt.

Wat levert het op?
Is dat allemaal wel de moeite waard? Die vraag zullen velen stellen, en misschien geneigd zijn negatief te beantwoorden. Gaat het offer dat je met elkaar moet brengen niet ten koste van zoveel andere dingen waarvoor we als kerk in deze wereld aandacht moeten hebben? Je hoort ook wel eens de verzuchting: we hebben de handen vol aan onszelf.
Mijn gedachte is dat we ook het positieve effect niet moeten onderschatten. Door de samenwerking wordt iedereen genoodzaakt om opnieuw na te denken over het wezen van het geloof in Christus, en over je plaats in de kerk van Christus. Wat betekent het om “één in Christus” te zijn? Die vraag moet ons allemaal bezighouden. Ik heb de indruk dat dat bij veel mensen verrassingen oplevert.
Iedereen wordt uitgenodigd om over de brug te komen. De brug die voorheen gesloten was door kerkmuren. We kunnen begrijpen hoe ze zijn ontstaan, al hebben jongeren daar steeds meer moeite mee. Tegelijk is daarmee niet gezegd dat die kerkmuren mogen blijven voortbestaan, laat staan dat we ons er achter mogen verschuilen.
Wij belijden dat Christus de Heer is van Zijn kerk. We hebben Zijn leiding nodig. We geloven dat Hij daarvoor mensen wil gebruiken. Dat zelfs ieder lid daarbij ingeschakeld wordt.
In de verschillende kerkverbanden zijn diverse ontwikkelingen op te merken. Die volgen we soms kritisch. Zou het niet beter zijn, dat we samen zoeken hoe we God gehoorzaam moeten zijn in de vraagstukken die zich presenteren? Als je goed naar elkaar leert kijken en luisteren, kun je vaak veel van elkaar leren.
Ik voel de neiging opkomen om hier concrete voorbeelden bij te gaan noemen, maar de ruimte daarvoor ontbreekt. Stof voor de volgende brief.

We hebben elkaar nodig
Christus wil dat de zijnen één zijn. Dan gaat het niet alleen om kerkelijke eenheid. Maar toch hoort het er wel bij.
Juist in deze tijd hebben we elkaar hard nodig. Niet alleen als een kerkelijke gemeente vanwege een gering aantal leden ‘het niet meer redt’. Ook om van elkaar te leren. Om elkaar bij de les te houden en op te scherpen. Als het maar met de bedoeling is om te leven uit Christus, tot eer van God de Vader.

Met broedergroet,

Evert Everts,
predikant Samenwerkingsgemeente CGK-GKV-NGK te Deventer

Evert, 

Je brief was een feest van herkenning. In de eerste plaats als het gaat om je motivatie: samen leerling van Christus willen zijn. Maar ook als je schrijft over de vragen die opkomen bij samenwerking, voel ik een heel eind met je mee.

Samenwerking
Onze tijd is het idealisme voorbij. Dat merk je ook in de kerk. Meermalen hoor ik hoe mensen vraagtekens plaatsen bij het vormen van een samenwerkingsgemeente: is dat niet het najagen van een onwerkbaar ideaal? Is het niet beter om gewoon in vrede naast elkaar te blijven bestaan? Wat moet je met zo’n megagemeente, waar het onmogelijk is geworden om nog iedereen te kennen? Ik vind dat serieuze vragen, maar ze overtuigen me niet om de samenwerking terug te draaien. Mijn eerste reden is dat je het voor God en Christus niet kunt maken om afzonderlijk te blijven bestaan, wanneer je hebt gemerkt dat één Geest in beide gemeenten werkzaam is. Het evangelie vraagt om een eenstemmig getuigenis, van broeders die samen optrekken. Mijn tweede reden is dat juist het ‘in vrede naast elkaar bestaan’ behoort bij de categorie ‘idealistisch’. We merken dat in Nijmegen ten opzichte van de Nederlands Gereformeerde Kerk. Om allerlei redenen is deze gemeente niet betrokken bij de samenwerking. Maar of je dat nu wilt of niet (en wij willen dat niet, ook de NGK wil dat niet), je wordt toch een soort van concurrent van elkaar. Met name onder mensen die nieuw naar Nijmegen komen, is het niet ongewoon om in beide gemeenten de sfeer op te snuiven en vervolgens ergens halverwege te blijven hangen: we zijn bij beide klant, maar binden ons nergens. Dergelijke vrijblijvendheid moet je niet stimuleren, door onnodig naast elkaar te blijven staan. 

Spanning
Wat ik uit je brief ook herken is de spanning die optreedt naar het eigen kerkverband, nu je zo close wordt met broeders en zusters uit een ander kerkverband. Als kerkenraad laten we ons zien op beide classes. Maar de meeste gemeenteleden komen niet op een classis, laat staan op een andere vergadering van het kerkverband. Nu dat er ook nog twee zijn, leidt dat gemakkelijk tot vermindering van betrokkenheid. Als er iets geregeld moet worden, komt niet gauw de vraag naar voren: zijn daarover besluiten bij de CGK, bij de GKv? Het is eerder dat we doen naar wat voor de CGKV Nijmegen goed wordt gedacht. En dat kan ook zeker goed zijn! Maar het blijft zaak om je niet van de landelijke gemeenschap te verwijderen. Dat wil ook niemand, maar het gebeurt zo gemakkelijk. Dat zal trouwens voor jullie in Deventer, met drie kerkverbanden, nog meer gelden dan voor ons in Nijmegen, neem ik aan. 

Bevinding
Je hebt ook gelijk dat het proces van naar elkaar toegroeien doorgaat wanneer je bent samengegaan. Vooraf dachten we: als het maar eenmaal zover is, dan wordt het allemaal wat minder hectisch. En het is waar: de eerste zondagen samen waren een feest. Maar al gauw merk je dat er nog veel gebeuren moet. Samen zijn is één, samen groeien tot een echte geloofsgemeenschap is twee. Toch kun je dan wel voordeel hebben van alles wat je vooraf al hebt gedaan. Hier in Nijmegen hebben we dankbare herinneringen aan een gemeenteavond, enkele maanden voor het samengaan. Onderwerp was: ‘bevinding’. Vier gemeenteleden, twee uit de CGK en twee uit de GKv, vertelden ieder voor zich wat ‘bevinding’ voor hem of haar betekende. Het waren vier persoonlijke verhalen over de omgang met de Here, over zondebesef, maar ook over lofzang en bevrijding. Ieder deed het met zijn eigen invalshoek, maar er was geen afzetten tegen elkaar. Ieder vertelde hoe rijk hij of zij was met wat God ons in zijn Zoon heeft gegeven. En het mooiste was: daarna gingen de andere aanwezige gemeenteleden op hetzelfde spoor verder. Nauwelijks discussie, maar wel uitwisselen wat het woord van onze God voor je betekent en hoe je daarmee omgaat. De avond waar ik over spreek is inmiddels anderhalf jaar geleden, maar hij wordt nog meermalen genoemd als ijkpunt: zo willen we samen blijven spreken! Niet dat daarmee alle kou uit de lucht is: sommige gemeenteleden vinden mijn preken nog niet echt bevindelijk. Ze missen bepaalde spreekwijzen die van vroeger uit zo vertrouwd waren. Maar tegelijk: de basis is er. De toon is gezet. En die is positief. 

Kornelis Harmannij,
predikant bij de samenwerkingsgemeente CGK-GKV te Nijmegen

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen