‘Jezus heeft Zich vergist’

Hij heeft deze visie later verder onderbouwd en gepubliceerd in een boek getiteld: Dat Koninkrijk van U. Hoe kan Jezus Messias zijn? Misschien zijn er lezers, die zich afvragen: moet je daar nu zo van schrikken? Iedereen kan zich toch vergissen? Ja inderdaad, iedereen van de nu zeven miljard mensen kan zich vergissen, omdat ze allemaal, hoe intelligent ook, mensen van na de zondeval zijn. En soms geven mensen ook eerlijk toe dat zij zich vergist hebben.
Maar als het gaat om onze Middelaar Jezus Christus en het zaligmakend werk van Hem, dan gaat het om de Ene mens, Die kon zeggen: ‘Ik ben de weg, de waarheid en het leven’. Hij is de Enige, Die zonder gebreken is.

Voor mij hangt hier echt alles van af: als Hij zich kon vergissen, dan heb ik geen enkel houvast meer in Hem en Zijn woorden. Dan laat ik voortaan de Bijbel dicht en ga ik een ander houvast zoeken.
Elk woord van Hem is voor mij het leven. De discipelen beleden: ‘Tot wie zullen we heengaan, U hebt de woorden van het eeuwige leven!’ Een andere toevlucht ken ik niet. Als je deze Jezus als Zaligmaker hebt leren kennen, dan kun je het niet hebben dat er zoiets van Hem gezegd wordt. Als men al iets minder leuks van mijn vrouw zegt, dan word ik direct geïrriteerd, hoeveel te meer als het om mijn Verlosser gaat. Deze liefde verdraagt geen kritiek.

Waarom vergist?
Troost heeft enkele (intussen vele, zie zijn nieuwe boek: Engel naast God) teksten waar hij niet mee uit de voeten kan. Nu is dat op zichzelf nog geen doodzonde. We lezen van Calvijn dat voor hem ook sommige teksten duister waren en dan liet hij deze voorlopig liggen. Als de Heere er later meer licht over gaf, viel de tekst open en kon hij er over preken.
Een dergelijke instelling heeft alles te maken met de eerbied voor de Schrift, waarvan wij belijden dat zij door de Heilige Geest is ingegeven (2 Tim. 3: 16). Dan word je o zo voorzichtig om een eigen mening te geven over een moeilijke tekst (2 Petr. 2: 20). Die voorzichtigheid heeft ook alles te maken met het feit, dat we, ook na ontvangen genade, nog ten dele kennen (1 Kor. 13).

Wat is nu eigenlijk het probleem voor Troost? Cruciale teksten voor hem zijn de zogenaamde termijnteksten. Dat zijn die teksten waarin Christus spreekt over de nabije vervulling van de toekomst.
Een dergelijke tekst is voor hem: Matth. 16: 27. Ik citeer dr. Troost, die de NBV hanteert: ‘Daar spreekt Jezus over de navolging en over de komst van de Zoon des mensen.’ ‘Wanneer de Mensenzoon komt, in gezelschap van zijn engelen en bekleed met de stralende luister van zijn Vader, dan zal Hij iedereen naar zijn daden belonen’. En dan komt het woord dat ik bedoel in vers 28: ’Ik verzeker jullie: sommigen van de hier aanwezigen zullen niet sterven voor ze de komst van de Mensenzoon en Zijn Koninklijke heerschappij hebben meegemaakt’.

Schriftkritiek
Troost zegt dan dat dit niet klopt, want deze woorden spreken over het eind der tijden, maar Jezus spreekt alsof ze binnenkort zullen plaatsvinden, terwijl sommigen van de discipelen nog in leven zijn. Hoe verklaart Troost deze tekst? Eigenlijk verklaart hij deze niet, maar zegt dat Jezus Zich hier vergist heeft. Bij een andere, vergelijkbare tekst zegt hij dat Jezus geen zicht gehad heeft op de exacte datering van de gebeurtenissen. Kan Jezus zich vergissen? Deze vraag beantwoordt Troost bevestigend. Zelfs stelt hij dat God Zich kan vergissen. We lezen toch in de Bijbel dat God berouw had. Bijvoorbeeld dat de Heere berouw had dat Hij Saul als koning had aangesteld. Ja, Hij betreurt het zelfs dat Hij de aarde schiep en dat Hij de mens gemaakt had. Troost zegt dat hij tot geen andere conclusie kan komen dan dat God Zich heeft vergist. Dat is toch wel een heel boude uitspraak. Hij beweert zelfs dat God een inschattingsfout gemaakt heeft. Je vraagt je af wat je dan voor Godsbeeld hebt.

Zo ziet Troost ook de termijnteksten die Jezus sprak. ‘Waarom zouden we niet van een vergissing van Jezus mogen spreken? Er worden dingen aangekondigd die niet op het aangekondigde moment geschieden. Wat is dan eerlijker dan de erkenning: hier is sprake van een vergissing?’
Troost denkt zelfs dat Jezus geen waarachtig mens zou geweest zijn als hij Zich nooit eens zou hebben vergist. Als kind heeft Hij toch ook wel eens de weg in Galilea niet geweten en zal hij ook wel eens fouten gemaakt hebben bij rekensommen?
Al verder gaande komt Troost er zelfs toe vraagtekens te zetten bij de Godheid van Christus. Laten we er op letten dat een bepaalde kritiek op Jezus Christus nooit bij één punt halt houdt. Omdat God het gewoonweg niet duldt. Hij komt dan met een geest van dwaling (2 Thess. 2: 11).

Hoe wel te lezen?
Terecht zult u als lezer vragen: wat is dan wel de eigenlijke betekenis? Hoe hebben wij deze en andere teksten te lezen? Elke tekst zal altijd weer in haar context bekeken moeten worden. En daarbij dienen we de oude regel te hanteren om ‘Schrift met Schrift te vergelijken’ alsook dat wij (voor ons) onduidelijke teksten dienen te verklaren uit de meer duidelijke.
Hoe is Matth. 16: 28 te verstaan? Ik laat u enkele verklaringen horen.

Dr. Van Bruggen leest hierin inderdaad de wederkomst van Christus. Sommigen van de hoorders zullen echter de dood niet meer proeven (smaken). Zij zullen namelijk in hun sterven het leven vinden en ingaan in het leven van Christus. Jezus doet hier een appel om bij die sommigen te behoren.

Calvijn zegt ook dat deze tekst ziet op de wederkomst, maar sommigen zullen al een voorsmaak krijgen in de komst van het rijk Gods als openbaring van de hemelse heerlijkheid, waarvan Christus in Zijn opstanding de eerstelingen te zien geeft en die Hij vervolgens in het zenden van de Heilige Geest ten toon gespreid heeft. De wederkomst kan nog lang duren maar in de tussentijd krijgen sommigen er al iets van te zien.

In het commentaar Tekst voor Tekst staat dat in de opstanding de Koninklijke waardigheid van de Zoon des mensen reeds doorbrak, die in de definitieve parousie (wederkomst) haar voltooiing zal vinden.

De kanttekeningen van de Statenvertaling wijzen er op dat het ook kan slaan op de verheerlijking op de berg die direct hierna beschreven wordt. Daarvan waren immers sommigen van de discipelen getuigen.

In onze Apeldoornse Dogmatiek, de Beknopte Gereformeerde Dogmatiek, staat t.a.v. de zogenoemde ‘Naherwartung’, (gingen Jezus en de apostelen ervan uit dat de wederkomst spoedig zou aanbreken?) ‘dat in het midden van de geschiedenis het einde wordt aangekondigd. Omdat het einde op komst is als voleinding van wat Christus begonnen is, wordt het als het ware in het heden getrokken en vlak voor ons gesteld’.

Vergissing uitgesloten
We beluisteren in deze verklaringen een heel andere toon als bij die van dr. Troost. Hij acht al deze verklaringen bevooroordeeld. Daarin heeft hij in zoverre gelijk dat een woord als ‘vergissing’ bij ons niet in beeld komt.

Wij kunnen deze verklaringen echter als elkaar aanvullend zien.
Terecht zegt Tom Wright dat dit woord van Christus ten diepste vervuld is, toen Hij opstond uit de dood en sprak: ‘Mij is gegeven alle macht in hemel en op aarde’ (Matth. 28: 18).
Samenvattend zouden we kunnen zeggen: In Jezus Christus is het Koninkrijk van God gekomen. Het is ‘het reeds en het nog niet’. Straks zal het in volle luister openbaar worden.
De Bijbelgetrouwe exegeten zoeken de tekst te verstaan, zoals die door Gods Geest is bedoeld. Men buigt voor het Heilig Woord en de belijdenis daarop gegrond. Daartoe is nodig het licht van de Heilige Geest. Dan ervaren we bij het verklaren van de Schrift ‘een verheuging met beving’.

A.K. Wallet
Ds. A.K. Wallet is emerituspredikant en woont in Schoonrewoerd

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen