Kijk eens in de spiegel

Hoe kijken jullie terug op de synode van de Christelijke Gereformeerde Kerken?
“Ik heb de synode gevolgd via het verslag van het Reformatorisch Dagblad”, bijt Van Vlastuin het spits af. “Ik heb respect voor de wijze waarop de synode is omgegaan met het vraagstuk van homoseksualiteit binnen haar kerken. Het rapport werd niet op een kerkpolitieke manier behandeld, maar er waren diepe, inhoudelijke gesprekken, zo las ik. Daarna mondde die bespreking uit in een breedgedragen visie. Dat vind ik erg hoogstaand.”
Krol knikt instemmend: “Dat je als synode dit gevoelige thema zo eensgezind kunt behandelen en er samen weet uit te komen, vind ik bewonderenswaardig.”
Van Vlastuin vult aan: “Ik heb niet alleen respect voor de manier van bespreken, maar ook voor het inhoudelijke resultaat: het klassieke huwelijk is in stand gehouden. Tegelijkertijd wordt de pastorale gezindheid jegens de homoseksuele broeder of zuster onderstreept. Deze twee aspecten sprongen er in de synodeperiode voor mij uit.”
Krol: “Ik heb de synode gevolgd in het Nederlands Dagblad. En ik mocht namens het deputaatschap kerkelijke eenheid de synode toespreken.”

Eenheid
Het woord ‘eenheid’ is gevallen. De CGK heeft inmiddels haar kansels opengesteld voor predikanten uit de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt en de Hersteld Hervormde Kerk. In opdracht van de verschillende synodes zijn er samensprekingen tussen deze drie kerkgenootschappen. Dikwijls met de drie betrokken deputaatschappen aan één tafel. Ook op ander vlak is er samenwerking tussen de christelijk-gereformeerden en de genoemde kerken. Bijvoorbeeld met de hersteld-hervormden tussen de jeugdwerkorganisaties en met de vrijgemaakt-gereformeerden via de theologische universiteiten en het Meldpunt seksueel misbruik.’

Hoe staan jullie persoonlijk tegenover deze zoektocht naar verdere kerkelijke samenwerking?
Van Vlastuin: “Mijn ouders waren van oorsprong hervormd. Maar ik ben opgevoed binnen een oud-gereformeerde gemeente. Zelf ben ik later Nederlands-hervormd geworden. Dat had alles te maken met een stuk verlangen naar eenheid. Wil er in gereformeerd Nederland eenheid komen, dan moeten we teruggaan naar de ene kerk van de Reformatie. Het mooie van de Nederlandse Hervormde Kerk was, dat deze niet een specifieke, maar een katholiek- gereformeerde identiteit had. De vorming van de PKN was voor mij een enorme teleurstelling, omdat daarmee die gereformeerde identiteit en het uitzien naar hereniging met andere gereformeerde brokstukken juist werd prijsgegeven. Ik blijf zoeken naar de beoefening van een katholiek- gereformeerde wijze van christen-zijn. Daar horen schakeringen en verschillen bij.”

Krol: “Ik ben opgevoed binnen het sterke kerkelijke denken dat de gereformeerd-vrijgemaakte kerk heel lang eigen is geweest. Daarbinnen heb ik mijn opleiding gehad in Kampen. En vanuit die houding ben ik het ambt ingegaan. Wij zijn als vrijgemaakten meer confessioneel-gereformeerd, te onderscheiden van het meer bevindelijk gereformeerde.”
”Maar kun je gereformeerd of Bijbels zijn zonder bevindelijk te zijn?”, reageert Van Vlastuin. “Volgens mij niet. Het hart en de beleving zijn helemaal verweven met de gereformeerde leer.”
Krol: “Zo is dat. Binnen de CGK zie je dan ook dat beide stromingen samen op kunnen gaan. Tijdens mijn periode in Assen, mijn vorige gemeente, kwam ik in contact met de plaatselijke CGK. Het werd mij duidelijk dat het niet meer uit te leggen was waarom daar, op honderd meter afstand van elkaar, elke zondag twee afgescheiden gereformeerde kerken samenkwamen zonder dat ze onderling contact hadden. Op een gegeven moment besloten we tijdens de zomerperiode de middagdiensten gezamenlijk te houden. We vonden elkaar rondom het Woord.”
”Er is geen betere ontmoeting dan onder de prediking, daar leer je elkaar pas echt kennen”, onderstreept Van Vlastuin. “De volgende keer dat je in Terneuzen preekt, kom ik!”, reageert Krol spontaan.

Reformatieherdenking
Van Vlastuin: “Tijdens de laatste Reformatieherdenking was ik in Zwolle. Het was een oecumenische avond. De voorzitter was ds. P. van den Berg (vrijgemaakt). Ds. W. Verboom (PKN) en ik hielden een inleiding over vraag en antwoord 1 en 2 van de Heidelbergse Catechismus. In de zaal zaten nogal wat kerkelijke denominaties door elkaar heen. Dan krijg je wel het gevoel dat het mogelijk is kerkelijke muren te overstijgen. Het is waar: het is één avond, en daarna is het weer voorbij. Maar die momenten dat je daadwerkelijk bij elkaar komt, zijn belangrijk.”
Krol: “En dan wordt er gezaaid! Dat zijn momenten die uitstraling hebben. Ik denk dat je van elkaars kracht en kwaliteit gebruik moet maken. Het mooie van de huidige tijd is dat veel meer de nadruk wordt gelegd op de onderlinge verbinding. Waar kunnen we elkaar vinden en wat kunnen we van elkaar leren?”
Van Vlastuin: Als je mij die vraag stelt zou ik zeggen: ik denk dat er een weg is naar eenheid in klassiek-gereformeerde zin. Dus rondom de Heidelbergse catechismus, bijvoorbeeld.” Krol: “Dat ben ik met je eens.”

Van Vlastuin: “Als je niet in het klassieke kader start, of samenkomt, wordt het alleen maar complexer. Ik zie het zo: wij komen historisch gezien vanuit de ene kerk der Reformatie, dat zijn nu allemaal brokstokken. Laten we eerst teruggaan naar die Reformatie, daar komen we weer bij elkaar. De catechismus is zo spiritueel en Bijbels en gereformeerd en dat is ook katholiek, toch? Het zet net als het klassieke doopsformulier heel diep in met verlorenheid: ‘kinderen des toorns’, en tegelijkertijd daaroverheen de toornende God Die genadig is.
Je moet beide zijden niet afzwakken, maar ze voluit laten staan. Daar ontstaat de dynamiek van het geestelijke leven. Dat is katholiek-gereformeerd. Dan heb je toch herkenning? Of je nu oud-gereformeerd bent of vrijgemaakt.”

Perspectief
Desondanks zijn er vast ook teleurstellingen in deze zoektocht naar kerkelijke eenheid. Hoe gaan jullie daarmee om?
Van Vlastuin: “Je moet het perspectief niet verliezen: het vergezicht van een katholiek-gereformeerde kerk. Tegelijkertijd moet je het besef hebben van de gebrokenheid van je eigen leven en het kerkelijke leven. Ook wat dat betreft geldt wat in de Romeinenbrief wordt genoemd: het zuchten en in barensnood zijn. Het (kerkelijke) leven is niet maakbaar. Als je gaat leven vanuit de maakbaarheid raak je, denk ik, snel gefrustreerd. Voor mij was het een fundamentele ontdekking dat het ambt en de kerk niet van mij zijn, maar van God zelf. Dat draagt mij. Niet ik hoef het allemaal niet te doen, Hij doet het. En andersom: omdat het van Hem is, moet ik wel heel zorgvuldig zijn.”
Krol: ”Daar kan ik mij heel erg in vinden, Wim. Wat betreft de niet-maakbaarheid van de kerk: dat kan ik van harte met je instemmen. Tegelijk zeg ik: grijp wel de kansen om het gesprek met elkaar te voeren. Daarmee laat je zien hoe je kerk moet zijn. Pak de mogelijkheden – en als die er niet zijn: wees geduldig en leg het neer bij God.”

Synodes
De generale synode vond het op zich principieel zuiver dat niet-CGK ambtsdragers uit samenwerkingsgemeenten met lastbrief afgevaardigd zouden kunnen worden naar bijvoorbeeld de classisvergadering. Toch is hier niet voor gekozen, kennelijk vanwege een gebrek aan vertrouwen. Wat vinden jullie daarvan?
Van Vlastuin: “Ik denk dat het belangrijk is om allereerst te erkennen dat ons kerkelijk leven versplinterd is. Nu is het zaak om orde te zoeken in die versplintering.”
”Dan is de vraag: hoe zoek je die orde?”, vult Krol aan. “Want die orde moet er komen. Ik denk dat het vertrouwen aan CGK-zijde door gesprekken en onderling contact verder gevoed moet worden. Met name bij de CGK heb ik het gevoel dat de groei van onderaf moet komen, van de plaatselijke kerken die de samenwerking zoeken en vinden.
Daarnaast hoop ik dat de huidige en toekomstige samenwerking tussen onze universiteiten het vertrouwen goed zullen doen. Door de praktijk gedreven kom je verder.”

Ik kan mij voorstellen dat er lezers van De Wekker zijn die verontrust zijn over de samenwerking met de vrijgemaakten vanwege het recente M/V-rapport van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt.
Krol: “Tegen deze mensen zou ik willen zeggen dat ik veel begrip heb voor het schokeffect dat ons M/V-rapport heeft veroorzaakt, al heb ik wel het gevoel dat niet alle ophef even sterk gefundeerd was. Op dat schokeffect is sterk de nadruk gelegd op jullie synode, toen ik daar aanwezig was. En ook in onze eigen kring is dat waarneembaar. Inhoudelijk kan ik er weinig over zeggen, omdat onze synode zich er later dit jaar nog over uit moet spreken.
Voor ons als deputaten kerkelijke eenheid staat de katholiciteit hoog aangeschreven. Katholiciteit en eenheid. Ik zou graag zien dat bij de bespreking van de rol van de vrouw ten opzichte van de kerkelijke ambten hiermee rekening wordt gehouden.”

In de richting van de Hersteld Hervormde Kerk vragen de lezers van De Wekker zich misschien af of deze kerk wel geïnteresseerd is in samenwerking met de gehele CGK …
Van Vlastuin: “Ik denk dat het waar is dat de HHK als geheel aansluiting heeft bij het deel van de CGK dat zich als bevindelijk verstaat. Andersom geldt dit ook. Dat kun en hoef je niet te ontkennen. In het algemeen kun je wel stellen dat de gebrokenheid theologisch gezien ongezond is. We moeten de bevinding en het verbond beiden blijven benadrukken. Daarom is het katholieke besef, het perspectief van de ene kerk van de reformatie, nodig als oriëntatiepunt voor onze eigen kerkelijke deel-identiteit.”

Toekomst
Waar kijken jullie naar uit als het gaat om de katholieke gereformeerde oecumene?
Krol: “Wat mij betreft is mijn grootste hoop voor de toekomst: de Kerk die er zal zijn op de nieuwe aarde. Daar zal een eenheid zijn waarin de volkomen liefde aanwezig is. Die eenheid is het oriëntatiepunt voor vandaag.”
“Daar sluit ik mij bij aan”, reageert Van Vlastuin. “De gebrokenheid van het huidige kerkelijke leven intensiveert volgens mij het heimwee naar dat Koninkrijk van God. Soms denk ik wel eens: misschien láát God ons wel zo vastlopen. Om ons des te meer te laten realiseren dat het Zijn komst is die ons heil volmaakt laat zijn.”

Dr. W. (Wim) van Vlastuin (1963)
• Was predikant van de Nederlands Hervormde gemeente van Wouterswoude en Opheusden. Zijn laatste gemeente was Katwijk aan Zee. Vanaf 2004 behoort deze gemeente tot de Hersteld Hervormde Kerk.
• Promoveerde in 2002 aan de TUA op een onderzoek naar de leer van de Heilige Geest in de opwekkingstheologie van Jonathan Edwards.
• Is vanaf 2005 als docent dogmatiek en apologetiek en als rector verbonden aan het Hersteld Hervormd Seminarie, gehuisvest in de VU te Amsterdam.
• Is lid van de Commissie Interkerkelijke Contacten van de Hersteld Hervormde Kerk (CIC-HHK).

Ds. D. (Dinand) Krol (1958)
• Was predikant van de Gereformeerde Kerk (vrijgemaakt) van Aduard en Assen-Zuid. Ook heeft hij een periode gediend als legerpredikant.
• Is verbonden aan de GKv van Terneuzen.
• Maakt deel uit van het deputaatschap kerkelijke eenheid van de GKv.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen