De krijgsmachtpredikant

Twee van deze predikanten behoren tot onze kerken, te weten de dominees M. Dijkstra en P.L.D. Visser. Juist vorig jaar werd het officiële 100-jarig bestaan van de Diensten Geestelijke Verzorging gevierd. Op 28 augustus 1914 benoemde koningin Wilhelmina bij Koninklijk Besluit vier aalmoezeniers en acht veldpredikers om als geestelijk verzorger dienst te doen in het toen gemobiliseerde Nederlandse leger. Van het begin af aan hebben onze kerken predikanten beschikbaar gesteld voor deze bijzondere vorm van pastoraat. Eén van die acht predikanten was namelijk dominee H. Janssen, waarvan het portret in de senaatskamer van onze Theologische Universiteit in Apeldoorn hangt; hij was eerst docent aan de toenmalige opleiding van onze predikanten.

Namen
En steeds zijn er vanuit onze kerken predikanten geweest die zich geroepen voelden voor deze vorm van pastoraat. Ik noem enkele namen. De predikanten A. Bakker, G.L. Born, C. Langbroek, R.J. van Pagée, H. Toorman, A.W. Velema; de één meer bekend dan de ander. Twee van hen zijn zelfs Hoofd krijgsmachtpredikant, dominee Born, of Hoofd legerpredikant, dominee Van Pagée, geweest. Dit waren predikanten die langere tijd bij defensie werkten. Daarnaast waren er ook de zogenaamde “jaarlingen.” Predikanten die voor een jaar door hun gemeente werden afgestaan voor het werk onder militairen. Ook hier enkele namen: H. de Bruijne (nu Ermelo), P. van Dolderen (nu Almere), G.C. den Hertog (nu Apeldoorn), H. van der Schaaf, H.W. Eerland.
Sinds de opkomstplicht werd afgeschaft en de krijgsmacht aanzienlijk is ingekrompen zijn er geen jaarlingen meer nodig. Al het werk wordt gedaan door predikanten die voor langere tijd bij defensie werken als vlootpredikant of predikant bij de landmacht, luchtmacht of marechaussee. Daarnaast zijn er ook geestelijke verzorgers belast met de zorg voor gewonde en zieke militairen en veteranen.

Benoeming
Een dienaar des Woords wordt op voordracht van deputaten geestelijke verzorging van de militairen door de overheid benoemd tot geestelijk verzorger in de krijgsmacht. Zij zijn en blijven burger, maar worden in rang gelijk gesteld met officier en zijn gerechtigd tot het dragen van een uniform met de rangonderscheidingstekens van een officier, van kapitein tot kolonel. Ondanks het feit dat zij een uniform aan hebben, dragen ze geen wapens.
Een taak van eerder genoemde deputaten is om predikanten van onze kerken te enthousiasmeren voor de bijzondere arbeid van krijgsmachtpredikant en contact te onderhouden met hen. Dat doen ze door hen uit te nodigen op hun vergaderingen en met ze in gesprek te gaan over hun werkzaamheden.

Taken
Het werk gebeurt zowel op kazernes, vliegbases, walinrichtingen, schepen en waar militairen zich ook maar bevinden. Daar verlenen ze pastoraat, houden vieringen, organiseren gebedsuren en geven les.

Ook worden ze gevraagd om te spreken bij kerstvieringen en dodenherdenkingen, denk b.v. aan de Nationale Dodenherdenking op 4 mei in Amsterdam. Maar ook eenheden, regimenten en krijgsmachtdelen staan steeds meer stil bij het herdenken van hun overleden militairen.

Geestelijke verzorgers gaan mee op oefening maar ook mee op uitzending. In een tijd dat er steeds meer een beroep wordt gedaan op defensie om militairen uit te sturen om humanitaire hulp te verlenen, vrede te bewaren of te herstellen, waar ook ter wereld, worden ook geestelijke verzorgers meegestuurd. Deze gingen mee met uitgezondenen eenheden naar b.v. voormalig Nederlands Indië, Korea, Nieuw Guinea, Libanon, Bosnië, Irak en Afghanistan. Op dit moment zijn er geestelijk verzorgers werkzaam in Mali, Turkije en Afghanistan en onze overzeese gebiedsdelen.
Ook op schepen van de marine worden geestelijke verzorgers geplaatst en zijn vaak voor langere tijd van huis. Denk b.v. aan de noodhulp in verband met de ebolacrisis (Sierra Leona) en de anti-piraterij missie (Rode zee en Stille Oceaan).

Juist tijdens deze uitzendingen wordt er veel van een krijgsmachtpredikant gevraagd en komt er veel op hen af. Vieringen houden voor mensen die dat niet zo gewend zijn, gewonde militairen in het uitzendgebied bijstaan, uitvaartceremonies van gesneuvelde militairen mede organiseren en leiden en het voeren van talloze gesprekken, individueel of in groepsverband, over de meest uiteenlopende onderwerpen.

Naast al deze werkzaamheden zijn er ook geestelijke verzorgers geplaatst op het Vormingscentrum Beukbergen in Huis ter Heide. Daar organiseren en leiden ze conferenties over diverse onderwerpen. Ethische onderwerpen, vraagstukken over oorlog en vrede, hoe om te gaan met elkaar, leidinggeven, dienstverlating, terugkeerconferenties, etc.

Krijgsmachtpredikant! Je wordt het niet zo maar!
Je moet Verbi Divini Minister (dienaar van het goddelijke Woord) zijn van onze kerken.
Je moet minimaal 4 jaar pastorale ervaring hebben.
Je moet zelf solliciteren op vacatures.
Je krijgt sollicitatiegesprekken.
Je wordt gekeurd, fysiek en psychisch.
Je krijgt een militaire opleiding van ca. 3 maanden

Maar misschien toch iets voor u, voor jou?

Br. L.G. Boogerd, luitenant-kolonel (b.d.), is voorzitter van het deputaatschap geestelijke verzorging van de militairen en lid van de kerk te Huizen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen