Na de bespreking op de synode

Wie de stukken van de generale synode over homoseksuele relaties verzamelt, krijgt al gauw een stapel van meer dan achthonderd A-viertjes. Daar is dus flink op gezwoegd. Dat had eigenlijk al veel eerder moeten gebeuren. Sinds de jaren zestig van de vorige eeuw, ook wel de periode van de seksuele revolutie genoemd, is homoseksualiteit steeds meer in de belangstelling komen te staan. Pas later ook in onze kerken.
Ds. Schenau: “Daar zit wel iets beschamends in. Als het gaat om de mens als individueel schepsel van God, zou je juist mogen verwachten dat de kerk daarin voorop loopt. Dat is een van de redenen waarom de synode in 2013 gesproken heeft over schuld van de kerk. We hadden veel eerder en intensiever aandacht moeten hebben voor de homoseksuele zuster of broeder in de kerk.”

Liefde en trouw
In 2013 kwam de vraag op de synodetafel of homoseksueel samenlevende paren volwaardig lid van de gemeente kunnen zijn en ook avondmaal mogen vieren. Het ging tenslotte om liefde en trouw, twee heel belangrijke Bijbelse deugden. Ds. Schenau: “Als we het hebben over een Bijbelse beoordeling van homoseksuele relaties - trouwens ook van heteroseksuele relaties - in liefde en trouw, moet je goed weten waar je het over hebt. Als je de Bijbel naleest over liefde, dan is trouw daar een belangrijk aspect van, maar ook gehoorzaamheid aan Gods geboden. Wat dat betreft kon de synode niet anders concluderen dan dat er in de Schrift geen ruimte is voor homoseksuele relaties. Sterker nog: dat de seksualiteit in de Schrift wordt ingebed in een unieke, officieel gesloten huwelijksrelatie van één man en één vrouw.
Als je dat loslaat, wordt het hele terrein van relatie en seksualiteit diffuus. Het gaat om de Schepper Zelf die Zijn normen en geboden gegeven heeft. Het huwelijk is er een van.”
Ds. Buijs: “De liefde is niet de vervanging van de wet, maar de vervulling. De liefde sluit de concrete geboden niet uit.”
Op de synode is daar dus intensief op gestudeerd, onder andere aan de hand van Genesis 1 tot 3, Leviticus 18 en 20, Romeinen 1, 1 Korinthe 6 en 1 Timotheüs 1. De bespreking vond plaats achter gesloten deuren, omdat het een teer en gevoelig onderwerp is dat mensen rechtstreeks aangaat. En ook om iedere afgevaardigde de volle ruimte te geven om vrij te kunnen spreken, ook in persoonlijke zin, bijvoorbeeld met ervaringen in eigen familiekring.
Het is volgens ds. Schenau zo dat kerkrechtelijk gezien er vanuit een plaatselijke gemeente vrijwillig een stuk verantwoordelijkheid wordt overgedragen aan de synode. “En daarop is dan ook weer de afspraak gebaseerd dat de plaatselijke kerkenraden zich zullen houden aan wat er in dat landelijke verband besproken en besloten is.”

Revisieverzoeken
Zeventien gemeenten hebben tegen de uitspraak van de synode bezwaar aangetekend en revisieverzoeken ingediend.
Ds. Buijs: “Dan rust de plicht op een kerkenraad die een revisieverzoek doet, om aan te tonen dat de exegese voor zo’n uitspraak op fundamentele punten onjuist is. Daar hebben we op de synode zeer grondig naar gekeken en toch geconcludeerd dat niet is aangetoond dat de exegese onjuist is. Wel dat op bepaalde punten nog verdieping zou kunnen plaatsvinden of die we anders hadden kunnen formuleren.”
Een ander punt van de revisieverzoeken was dat de synode ten onrechte een leeruitspraak heeft gedaan over homoseksualiteit. De synode heeft volgens ds. Schenau echter nooit de bedoeling gehad om de kerkelijke uitspraken over homoseksualiteit de lading van een dogma te geven.
“Je zoekt in de Schrift wat van belang is voor het leven van zusters en broeders in de kerk. Er is eerder een uitspraak gedaan over ongehuwd samenwonen, waarbij ook is gezegd dat als daar sprake van is, een kerkenraad geroepen is om te vermanen. De uitspraak heeft niet meer en niet minder gewicht dan andere synodale uitspraken die eerder zijn gedaan.”

Pastoraat
De synode spreekt over vermaning en tucht. Maar is er wel voldoende aandacht voor een pastorale benadering?
Ds. Buijs denkt van wel. “In de pastorale handreiking van 2013 ging de synode uitgebreid in op hoe we met homoseksuele broeders en zusters willen en mogen omgaan. Niet in dwingende zin, wel om elkaar te helpen. Het wordt lastig als we met elkaar van mening gaan verschillen over de vraag of samenleven in een homoseksuele relatie zonde is of niet. Er zijn kerkenraden die zeggen: ‘Het kan eigenlijk niet, maar hoe moeten we hiermee verder? Je hebt met mensen in nood te maken.’ Dat is een worsteling. Maar het wordt pas echt lastig als er gezegd wordt dat het geen zonde is. Dan is de richting niet duidelijk. Wat wij als synode beogen met deze uitspraak is: laten we het samen eens zijn over het uitgangspunt en de richting en vervolgens leg je bij de plaatselijke kerk neer hoe je daar dan mee omgaat.”

Er wordt wel veel gepraat en vergaderd óver homoseksuele gemeenteleden, maar is er ook mét hen gesproken?
Ds. Schenau: “Zeker is dat gebeurd, ook met ouders en kerkenraden die in de praktijk met homoseksuele zusters en broeders te maken hebben. Ook op de synode van 2013 hebben homoseksuelen zelf gesproken. Dat zou niet anders kunnen als je met bewogenheid over dit soort zaken spreekt.”
Ds. Buijs: “We mogen er wel bij zeggen: de commissie sprak met zowel mensen die kiezen voor een homoseksuele relatie als met mensen die daar bewust van afzien.”

Andere kerken
Het synoderapport zal ongetwijfeld consequenties hebben voor samensprekingen met andere kerken, zoals de NGK die veel verder gaat.
Ds. Buijs bladert in een vuistdikke ordner en neemt het besluit er nog even bij. “Je kunt het vergelijken met vrouw en ambt. De gedragslijn daarbij is dat de plaatselijke kerk die samenwerkt, zich voegt naar de minst vérstrekkende kerkorde. Die parallel zou je ook hier kunnen trekken.
Wij proberen met dit rapport ook deze kerken te dienen. Buitenlandse gereformeerde kerken hebben zelfs nadrukkelijk gevraagd om het rapport, vertaald in het Engels. Want zij willen daar hun winst mee doen.”

De kerkenraad van Zwolle is echter niet van plan zich te voegen naar de uitspraak van de synode. Men heeft een eigen pastoraal beleid ontwikkeld toen homoseksuele zusters en broeders tot de gemeente overkwamen.
Ds. Schenau: “Eerlijk gezegd was ik wel dankbaar voor de gematigde reactie vanuit Zwolle op het besluit van 2016. In die zin gematigd dat men zei: ‘Wij blijven bij ons beleid zoals we dat kennen, maar we willen onze plek binnen het kerkverband blijven houden.’ Dat geeft hopelijk ruimte voor gesprek.”
Ds. Buijs: “De intentie van dit besluit is om de eenheid te dienen. Laten we in dit opzicht ook werkelijk de gelederen sluiten nu we zo’n breed beraad hebben gehad, waarvan je toch ook gelooft dat je het geheel van de kerken op het oog hebt.”

Hoe nu verder?
Maar hoe nu verder - dat is in deze situatie best een lastige vraag. De synode heeft inmiddels een taakgroep gevormd - daarover leest u elders in dit blad meer - en er komt een brochure.
Ds. Buijs: “In die brochure zet de taakgroep alles op een rij, met een samenvatting van de revisieverzoeken en de reacties erop van de commissie. Daarbij heeft de taakgroep de opdracht om in gesprek te gaan met de betreffende kerkenraden en met classes. Zo proberen we elkaar te zoeken en vast te houden. En zouden we geen verwachting mogen hebben van wat de Heilige Geest door middel van zo’n proces wil doen? Papier is nog wat anders dan een gesprek.
Je zou de sfeer die er op de synode was, wel willen overbrengen. We zochten er echt naar elkaar vast te houden. Die bewogenheid is mede veroorzaakt door gesprekken met homoseksuele zusters en broeders die menen ruimte te zien in de Schrift voor een homoseksuele relatie. Maar ook met anderen die dat wel zouden willen, maar menen dat zij in het gevolg van de Heere Jezus het kruis van de onthouding, van het alleen-zijn, op zich moeten nemen. Hoe pijnlijk dat ook kan zijn.”

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen