Dwarsverband (2)

Het getuigt van moed dat de classis Apeldoorn zelf teruggekomen is op het eerder genomen besluit. Het zou niet de eerste keer in de geschiedenis van de kerk zijn dat een vergadering vast zou houden aan een eerder genomen besluit en hier niet op terug wilde komen. Zelfs niet als inzichten zijn gerijpt en het besef is gegroeid dat een ander besluit beter was geweest. Zo niet in Apeldoorn! Omdat de redactie deze ontwikkelingen met meer dan gemiddelde belangstelling heeft gevolgd heeft zij contact gezocht met ds. C. de Jong, preses van de classisvergadering op 3 oktober en assessor op 6 december. Ze legde hem een viertal vragen voor.

1. Waarom deze ommekeer, was het druk van buitenaf?
Ds. De Jong: “Hoewel het voor de hand ligt te denken dat het druk van buitenaf is geweest, of de meer dan gemiddelde aandacht in de (kerkelijke) pers, is het voortschrijdend inzicht bij de afgevaardigden naar de classis zelf geweest. Na 3 oktober is namelijk gebleken dat in de handreiking voor verkiezing van ambtsdragers in samenwerkingsgemeenten een artikel is opgenomen, waarin staat dat vrouwelijke leden van de gemeente geen passief kiesrecht hebben wanneer één van de kerkverbanden van de samenwerkingsgemeente daarvoor niet de ruimte geeft”.

2. Ontving de classis veel reacties op het eerste besluit?
Ds. De Jong: “In totaal ontving de classis meer dan 30 reacties; bestaande uit revisieverzoeken en afschriften van appels aan de particuliere synode van het Oosten. Van binnen en van buiten de classis. Omdat de classis Apeldoorn zelf al tot de conclusie was gekomen dat het besluit van 3 oktober 2018 niet te handhaven viel, zijn deze reacties in de vergadering van 6 december niet inhoudelijk behandeld. Doordat het eerdere besluit is teruggenomen zijn deze reacties niet langer relevant. Alle reacties die rechtstreeks aan de classis gericht waren zijn wel beantwoord door de scriba van de classis, ds. W. de Bruin. De classis had wel ingeschat dat er veel reacties zouden komen, maar wilde daar niet voor weglopen. De classis voelde zich geroepen de vraag van Arnhem serieus te nemen en een besluit te nemen in een zaak die al vele jaren speelt.”

3. De classis kwam terug op het besluit van 3 oktober. Hoe gaat het nu verder?
Ds. De Jong: “Vanuit de overtuiging dat de kerk van Arnhem niet geholpen is met alleen een teruggenomen besluit, heeft de classis Apeldoorn ook uitgesproken zich met het verzoek van Arnhem tot de generale synode te wenden door middel van een tweetal instructies:
1) Een instructie over hoe in samenwerkingsgemeenten om te gaan met divergerend kerkrecht op het punt van vrouw en ambt;
2) Een instructie om te komen tot een hernieuwd kerkelijk gesprek binnen de CGK over vrouwelijke ambtsdragers, gezien het toenemend verlangen dat er in de kerken leeft om ook vrouwen in de ambten te kunnen bevestigen.

Het classisbesluit van 6 december is voor de kerk van Arnhem een teleurstelling, omdat de ruimte die op 3 oktober leek te ontstaan weer werd ingetrokken.”

4. Gaan deze instructies ons bij elkaar brengen?
Ds. De Jong: “Of deze instructies ons als kerken bij elkaar gaan brengen valt niet te zeggen. Maar voor de classis Apeldoorn was dat geen reden om het gesprek dan maar niet aan te gaan. Tussen 1998 en 2018 is er veel gebeurd. De classis Apeldoorn heeft ondervonden dat de gesprekken over vrouw en ambt veel energie hebben gevraagd van alle betrokkenen, maar dat het tegelijkertijd goed was er zo over door te spreken. Met de beide instructies hoopt de classis te bereiken dat er in de breedte van het kerkverband en in de plaatselijke gemeenten op een geestelijke wijze over vrouw en ambt doorgesproken zal worden. Het is een onderwerp dat ons allemaal raakt.”

Opluchting en bezorgdheid
Dat de kerk van Arnhem teleurgesteld is over deze gang van zaken is begrijpelijk, maar de eerlijkheid gebied te zeggen dat het tweede besluit van de classis Apeldoorn mij een gevoel van opluchting bezorgde, omdat de classis nu de kerkelijke weg van particuliere en generale synode is ingeslagen. Tegelijkertijd ben ik oprecht bezorgd over het vervolg. Het is naar mijn mening een illusie om te denken dat een hernieuwd gesprek over vrouw en ambt snel afgerond zal worden. En het kan ons zomaar verteren.

Er is veel veranderd
De constatering die ds. De Jong hierboven doet, dat er tussen 1998 en 2018 veel is veranderd, is herkenbaar. De NGK stelden in 1995 het diakenambt open voor de vrouw en deden dat tien jaar later voor het ambt van ouderling en predikant. In 1998 bespraken de CGK het rapport Vrouw en Ambt en spraken toen uit dat “uit het geheel van het spreken van de Heilige Schrift duidelijk is dat het gezaghebbend leidinggeven aan de gemeente aan de man en niet aan de vrouw toekomt”. Als in 1998 de CGK een ander besluit hadden genomen, zou dat toen de relatie met de GKv onder druk gezet hebben. Bij het NGK-besluit van 2005 om alle ambten open te stellen voor de vrouw, spraken de GKv uit dit besluit te betreuren. Twaalf jaar later, in 2017 besloten de GKv om zelf ook alle ambten open te stellen voor de vrouw. NGK en GKv maken zich sinds een aantal jaren klaar voor een volledige fusie. Binnen en tussen de drie genoemde kerkverbanden bevinden zich samenwerkingsgemeenten CGK-NGK, CGK-GKv en CGK-GKv-NGK. In deze gemeenten groeien de leden naar elkaar toe en worden oorspronkelijke verschillen kleiner, maar de verschillen tussen de kerkverbanden dreigen alleen maar groter te worden.

Zijn er alternatieve oplossingen?
Het is om die reden begrijpelijk dat de classis Apeldoorn een instructie op wil stellen rond de vraag hoe er binnen samenwerkingsgemeenten omgegaan moet worden met divergerend kerkrecht op het punt van vrouw en ambt. De lijn tot nu toe is dat de meest beperkende kerkorde leidend is. Dat kan voelen als een beknelling, maar een ander werkbaar model heb ik nog niet ontdekt. Bij ieder alternatief dat ik de revue laat passeren voel ik een dreigende opheffing van het kerkverband. Tegelijkertijd ben ik er ook van overtuigd dat we de vragen van samenwerkingsgemeenten serieus moeten nemen.

Met betrekking tot de tweede instructie die de classis Apeldoorn op wil stellen - om te komen tot een hernieuwd kerkelijk gesprek binnen de CGK over vrouwelijke ambtsdragers - is het voor mij de vraag welke motieven daarvoor doorslaggevend gaan worden. Zijn dat veranderingen in de samenleving, veranderingen binnen de kerken, of veranderingen in hoe wij de Bijbel lezen? De classis Apeldoorn noemt als motief het toenemend verlangen dat er in de kerken leeft om ook vrouwen in de ambten te kunnen bevestigen. Dat verlangen zal er zeker zijn, maar daarmee is nog niet gezegd dat vervulling ervan ook een goede zaak is. Uiteindelijk gaat het in de kerk niet om mijn verlangen, maar om de vraag wat de wil en het verlangen van de Here Jezus, als Koning van de kerk is. Voor ieder van ons is daarbij de vraag of wij met elkaar de moed op kunnen brengen om daar al luisterend naar te blijven zoeken én ons naar het antwoord daarop te voegen. Of hebben we onze mening al gevormd en staat de uitkomst al vast?

Advent en kerst
Na het tweede besluit van Apeldoorn voelde ik opluchting, maar ook bezorgdheid over het vervolg. De vragen die via de lijn Arnhem-Apeldoorn op ons afkomen, kunnen volledig bezit van ons nemen en ons zelfs uit de slaap houden. Misschien schreef ik er ook al teveel over. Juist in de dagen voor het kerstfeest is het belangrijk ons bezig te houden met de vraag of we Jezus als onze Here en Heiland verwachten. Ambten in klassieke of moderne vorm gaan kerk en wereld niet redden. Dat doet Jezus alleen. En de kerk belijdt: Hij regeert en Hij komt!

J.A. Voorthuijzen maakt deel uit van de redactie.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen