Conflicten gaan de kerk niet voorbij

De kerkelijke weg

Iemand die met de kerkenraad een probleem heeft dat in eerste instantie niet onderling opgelost kan worden, kan in appel gaan bij een meerdere (bredere) vergadering: classis, particuliere synode, tot aan de generale synode toe. Er volgt een uitspraak waar partijen zich aan moeten houden. Het is een tamelijk ingewikkelde en vooral een langdurige weg, terwijl de kerkorde zelf inmiddels ook alternatieven aanbiedt om op een andere manier een conflict te benaderen en op te lossen.

Voor predikanten in een conflict is er de ‘Vertrouwenscommissie predikanten’. In deze commissie zitten geen mediators, maar ervaren predikanten, die pastorale bijstand en advies aan predikanten en/of kerkenraden kunnen geven.

Mediation – bemiddeling tussen partijen – kan nodig zijn. Voor de kerk komen dan onder meer de volgende drie instanties bovendrijven.

Interkerkelijke Commissie Geschilbehandeling (ICG)

Contactpersoon mr. Gerrit de Graaf vertelt: “Twee jaar geleden is de ICG ingesteld, een interkerkelijke commissie van drie gereformeerde kerken: de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt, de Christelijke Gereformeerde Kerken en de Nederlands Gereformeerde Kerken. De leden van de ICG zijn benoemd door of namens de generale synode of de landelijke vergadering.

De achterliggende gedachte van één interkerkelijke commissie is dat de onafhankelijkheid en deskundigheid bij de behandeling van geschillen beter gewaarborgd zijn in samenwerkingsverbanden dan in afzonderlijke kerken. Van belang is dat, als er een geschil wordt aangemeld, eerst wordt ingezet op een mediationtraject om partijen er onderling in goed overleg uit te laten komen.

De ICG is er voor de behandeling van een geschil – of de dreiging daarvan – tussen leden van een gemeente en hun kerkenraad of predikant, of tussen predikant en kerkenraad. De taken van de ICG zijn omgeschreven in een reglement. Kort gezegd probeert de ICG de vrede te herstellen door met partijen te spreken en het onderlinge gesprek te bevorderen. Met als doel: ontdekken of een oplossing bereikt kan worden.

De ICG is geen arbitrage-commissie: ze maakt een eindrapport met een advies. Dit advies is niet bindend, hoewel daar voorafgaand aan de behandeling wel afspraken over gemaakt kunnen worden. Een voorbeeld: in een geschil kwamen predikant en kerkenraad na een aantal gesprekken zelf tot de conclusie dat het beter was om afscheid van elkaar te nemen.

Als een geschil wordt aangemeld, wordt allereerst beoordeeld of het past in de taakstelling van de ICG. Leidt een mediationtraject niet tot een gewenste oplossing, dan wordt een behandelcommissie ingesteld. Deze bestaat uit twee of meer personen uit de verschillende kerken van wie minstens een uit het betreffende kerkverband. De behandelcommissie bepaalt haar werkwijze met het mediationreglement als basis.

In de afgelopen twee jaar zijn er tien zaken aangemeld bij de ICG. Omdat bij de generale synode en de landelijke vergadering de vraag op tafel ligt om de andere nog bestaande (vertrouwens)commissies op te heffen, kan het zijn dat het aantal te behandelen zaken de komende jaren groter wordt.”

Meer informatie: www.steunpuntkerkenwerk.nl. Klik in het menu op ‘Begeleiding Kerkenwerk’

ConsenQuest en Vredestichters

Contactpersoon van ConsenQuest en Vredestichters, Bert Moolhuizen, zegt over beide instanties: “Mediation is gericht op herstel van communicatie en verhoudingen. Het kan worden toegepast bij alle soorten van conflict binnen een gemeente. Tussen gemeenteleden onderling, in families, binnen een kerkenraad, tussen predikant en gemeente of tussen predikant en kerkenraad. Een mediator is onafhankelijk en onpartijdig. Hij begeleidt gesprekken met de betrokkenen en ondersteunt hen bij het zoeken naar een oplossing voor de problemen.

Een mediator is niet geïnteresseerd in de vraag wie er gelijk heeft en doet dus niet aan waarheidsvinding. Het uitgangspunt is: er is kennelijk een conflict of probleem en betrokkenen komen zelf niet meer tot een oplossing. De mediator doet niet aan arbitrage (dat wil zeggen: hij doet niet als onafhankelijk deskundige een bindende uitspraak), maar is proces- of gespreks(bege)leider.

Het werk van de mediator vindt altijd plaats op basis van vrijwilligheid. Van de betrokkenen wordt verwacht dat zij zich vrijwillig inspannen om tot een oplossing van het gerezen probleem te komen. Alles binnen het mediationproces is strikt vertrouwelijk. Rapportage over (resultaten van) de mediation vindt alleen plaats op hoofdlijnen en alleen wanneer de betrokkenen met de inhoud instemmen.

De mediators die bij het platform Christen Mediators zijn aangesloten, zijn breed kerkelijk actief. Zij houden zich bezig met arbeidsmediation bij kerken en christelijke organisaties en met conflicten in kerken. Vrijwel alle aangesloten mediators zijn geregistreerd mediator.

Het netwerk Vredestichters richt zich op het oplossen en voorkomen van conflicten binnen kerken en geloofsgemeenschappen. Het doel is vooral: mensen leren op een goede manier om te gaan met conflicten. De aangesloten leden zijn niet allemaal mediator, maar hebben wel veel ervaring in conflictbemiddeling en -preventie.

Mijn eigen ervaring met mediation binnen de kerken is breed. Van gesprekken met gemeenteleden die na jaren ruzie elkaar in het mediationtraject weer ‘gevonden’ hebben, via gemeenteleden die de relatie met de kerkenraad hersteld hebben, tot langdurige begeleidingstrajecten, omdat de sfeer in een gemeente negatief beïnvloed werd door allerlei niet (goed) opgeloste conflicten uit het verleden.”

Meer informatie: www.consenquest.nl, www.vredestichters.nl, www.platformchristenmediators. nl/mediators

Commissie Geschiloplossing

Mr. Matthijs van Hunnik, secretaris van de Commissie Geschiloplossing, vertelt: “Onze commissie bedient het gebied van de particuliere synode van het oosten. De commissie is gericht op conflictsituaties in de kerk. Dat kan zijn tussen een kerkenraad en een of meer gemeenteleden. Of tussen De mediators die bij het platform Christen Mediators zijn aangesloten, zijn breed kerkelijk actief. Zij houden zich bezig met arbeidsmediation bij kerken en christelijke organisaties en met conflicten in kerken. Vrijwel alle aangesloten mediators zijn geregistreerd mediator. Het netwerk Vredestichters richt zich op het oplossen en voorkomen van conflicten binnen kerken en geloofsgemeenschappen. Het doel is vooral: mensen leren op een goede manier om te gaan met conflicten. De aangesloten leden zijn niet allemaal mediator, maar hebben wel veel ervaring in conflictbemiddeling en -preventie. Mijn eigen ervaring met mediation binnen de kerken is breed. Van gesprekken met gemeenteleden die na jaren ruzie elkaar in het mediationtraject weer ‘gevonden’ hebben, via gemeenteleden die de relatie met de kerkenraad hersteld hebben, tot langdurige begeleidingstrajecten, omdat de sfeer in een gemeente negatief beïnvloed werd door allerlei niet (goed) opgeloste conflicten uit het verleden.” Meer informatie: www.consenquest.nl, www.vredestichters.nl, www.platformchristenmediators. nl/mediators Commissie Geschiloplossing Mr. Matthijs van Hunnik, secretaris van de Commissie Geschiloplossing, vertelt: “Onze commissie bedient het gebied van de particuliere synode van het oosten. De commissie is gericht op conflictsituaties in de kerk. Dat kan zijn tussen een kerkenraad en een of meer gemeenteleden. Of tussen

In onze commissie is geen sprake van mediation in de strikte zin van het woord. De commissieleden zijn dan ook geen erkende mediators. Wel hebben alle commissieleden mediationvaardigheden en specifieke kennis van een vakgebied. In de commissie zitten bijvoorbeeld een rechter, een psychiater, een fiscalist, een consultant en een advocaat, van wie een aantal ook ambtsdrager is of is geweest.

Het doel van de conflictoplossing is altijd: tot een compromis komen waar alle partijen zich in kunnen vinden, zonder bindende arbitrage. In dat opzicht heeft de aanpak wel belangrijke trekken van mediation, waarbij partijen begeleid worden in het zelf vinden van een weg naar een oplossing. Omdat het kerkelijke geschillen betreffen, wordt – uiteraard – dit ‘zelf vinden van een weg’ altijd geplaatst in een zoeken naar een weg voor Gods aangezicht en het vragen van de hulp van de Heilige Geest.

Bij de meeste kerkelijke geschillen die bij de commissie terechtkomen, is de civiele rechter niet de bevoegde rechter, omdat de kerkelijke rechtsgang de eerst aangewezen weg is. De burgerlijke rechter heeft zich juridisch gezien in beginsel niet te bemoeien met de gang van zaken in de kerk. Wel kan een civiele rechter terughoudend toetsen of de kerkelijke rechtsgang voldoet aan de normen van een ‘eerlijk proces’.

Onze commissie heeft een eigen reglement dat is vastgesteld door de generale synode. De commissie rapporteert jaarlijks aan de particuliere synode hoeveel zaken zijn behandeld en hoe vaak dat tot een oplossing heeft geleid. Binnen de commissie is strikte geheimhouding en onpartijdigheid een vereiste.”

Meer informatie: www.cgk.nl/klachten

Ar Sikking interview

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen