De tranen van Memory

‘Hier moeten we zijn.’ We lopen het erf op. Maïs ligt te drogen bij de voordeur van het kleine roodbakstenen huisje. Een oude grootmoeder staat in de deuropening. Ze lacht, buigt en klapt in haar handen als teken van welkom. Iedereen hier lacht je toe en begroet je met de woorden: ‘Welkom in Malawi, het warme hart van Afrika.’ Binnen in het kale huis is het donker. Op een rieten mat zitten twee meisjes, aidswezen. Oma Masanga verzorgt samen met haar man 13 kleinkinderen. Het echtpaar had tien kinderen, vier van hen zijn al overleden. Nu rust de zorg voor de kleinkinderen op hen. Mevrouw Sakala coördineert hier de weeskinderenzorg en zij kent deze familie goed. ‘Er zijn ongelofelijk veel van dit soort gezinnen: opa’s en oma’s met kleinkinderen. Deze familie is geen uitzondering. We proberen ze maïs of gedroogde vis te geven, tegen de ergste honger.’

Zwanger
Grootmoeder Masanga gaat op de grond zitten, tussen haar twee kleindochters in. Memory is 15 jaar en Rhoda 17. Allebei hebben ze een baby op de arm. De ene baby is twee weken oud, de andere zes weken. De vaders zijn onbekend. Grootmoeder vertelt dat Rhoda verschillende vriendjes had in het dorp. Heel af en toe kreeg ze dan iets extra’s toegestopt. Een stukje zeep bijvoorbeeld. Daar deed ze het voor. Op de vraag hoe het nu verder moet, zwijgt Rhoda. Haar grootmoeder antwoordt zuchtend. ‘Het is moeilijk voor Rhoda om nog een echtgenoot te vinden. Hopelijk wil iemand haar als tweede of derde vrouw. Dan wordt er toch voor haar gezorgd.’ Rhoda knikt maar zegt niets.
‘Ja, en dan Memory…’ Grootmoeder Masanga kijkt naar het meisje dat met gebogen hoofd naar haar baby staart. Met trots in haar stem vertelt oma dat Memory in de tweede klas van de middelbare school zat. Dankzij een sponsorprogramma. ‘Maar Memory wilde niet luisteren, ging haar eigen gang. Vriendinnen zeiden: Ga mee naar de stad. Wat heb je hier in het dorp? En Memory vertrok. In de prostitutie raakte ze zwanger. Ze is nog maar net weer bij ons thuis.’ Volgens mevrouw Sakala kunnen veel grootouders het grote aantal kinderen in huis niet aan. De kinderen leven hun eigen leven en trekken zich van regels niets aan.

Geen hoop
Mevrouw Sakala begint met Memory te praten. Memory kijkt haar niet aan. Met zachte stem vertelt ze dat ze naar de stad ging voor het geld. Maar dit kortstondige avontuur bracht haar in een diepe depressie. ‘Ik heb geen hoop meer…’ Oma neemt het gesprek weer over. In rad Tumbuka legt ze uit dat Memory en haar baby waarschijnlijk hivpositief zijn. Alle signalen wijzen erop: de baby is een prematuurtje. En Memory hoest aan één stuk door. Intussen begint Memory te snikken. Steeds harder. Tranen vallen op het kleine baby’tje dat, in dekentjes gewikkeld, in haar arm ligt. Buiten begint het te regenen. Het wordt pikkedonker binnen: elektriciteit is er niet. Mevrouw Sakala vertelt dat armoede jonge meisjes vanaf zo’n 15 jaar ertoe dwingt met mannen te slapen. Het probleem groeit elke dag. Met andere vrijwilligers geeft mevrouw Sakala seksuele voorlichting, vooral aan jongeren. ‘We gaan van deur tot deur, waarschuwen en vertellen over hiv en aids. We praten en praten en praten. Ook adviseren we een hivtest te doen. Maar de meesten zijn bang. Een mobiele testkliniek in het dorp trekt hooguit tien mensen. Na de hivtest houdt bijna iedereen de uitslag voor zichzelf.’ Memory laat zich binnenkort testen. Haar grootmoeder hoopt dat ze, met aidsremmende medicijnen, toch haar middelbare schooldiploma kan halen. Voorlopig neemt oma Masanga ook de zorg voor haar achterkleinkinderen op zich.

Aidswezen in Malawi
Malawi behoort tot de armste landen en staat in de top 5 van landen met de meeste hivbesmettingen. Ongeveer 1 op de 6 inwoners is hivpositief. Aids is doodsoorzaak nummer 1.
De gemiddelde levensverwachting is 40 jaar. In Malawi leven veel kinderen en oude mensen. De tussengeneratie, mensen in de arbeidzame leeftijd, ontbreekt. Hierdoor is de economie ontwricht. Er zijn onvoldoende verpleegkundigen en leerkrachten. Malawi telt meer dan 1 miljoen weeskinderen, van wie de helft aidswezen. Velen wonen bij hun grootouders. Een groot aantal woont in zogenaamde ‘kinderhuishoudens’: broertjes en zusjes die elkaar opvoeden, soms met hulp van organisaties. Meer dan de helft van de weeskinderen gaat niet naar school.

Bron: UNAIDS/Malawi hiv/aids monotoring and evaluation report 2007

Vrouwenreis Prisma
Woord en Daad neemt deel aan de koepelorganisatie Prisma, die de afgelopen jaren een predikanten-, jongeren- en vrouwenreis organiseerde om kennis en inzicht in de aidsproblematiek te bevorderen. Margreeth Boer ging mee met de vrouwenreis van Prisma naar Malawi als ambassadeur van Woord en Daad. Specifiek is aandacht gevraagd voor de kwetsbaarheid van vrouwen en jonge meisjes met betrekking tot hiv/aids. Doel was ook om de betrokkenheid bij de aidsproblematiek in Nederland te vergroten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen