Redactioneel

Er zijn weinig begrippen die zo fundamenteel voor ons zijn als gelijkheid. Jonge kinderen voelen al haarfijn aan wanneer zij ongelijk behandeld worden ten opzichte van andere kinderen en kunnen daar oprecht verontwaardigd over zijn. Bij volwassenen is dat niet anders. Gelijkheid is belangrijk voor ons. Toch zegt het begrip gelijkheid als zodanig nog weinig. Het gaat immers altijd om gelijkheid in een bepaald opzicht en in een bepaalde situatie. Zo eenvoudig als het begrip in eerste instantie lijkt, zo complex is het bij nadere bestudering.

In dit themanummer over gelijkheid verkennen we een aantal zeer diverse dimensies. Een spraakmakende invalshoek is die van gelijke behandeling in juridische zin. Het gelijkheidsbeginsel van artikel 1 Grondwet lijkt soms als ‘superartikel’ te fungeren, ten koste van andere grondwetsartikelen. Advocaat Bart Bouter bespreekt in zijn bijdrage het arrest van de Hoge Raad inzake de SGP en het vrouwenkiesrecht uit 2010. Het gelijkheidsbeginsel speelt daarin een belangrijke rol. Gelijke behandeling van de één blijkt evenwel ongelijke behandeling van de ander te kunnen betekenen.

Gelijkheidsdenken heeft, zeker wanneer het een ideologie wordt, een (quasi-)religieuze dimensie. Dat die religieuze dimensie nooit ver weg is, blijkt wanneer de theologische wortels van de opvatting van gelijkheid tussen mensen worden blootgelegd. Theologe Karin Neutel laat in haar bijdrage zien hoe de apostel Paulus een ‘kampioen van de gelijkheid’ was. Het betreft hier echter geen oppervlakkige gelijkheidsideologie, maar een eschatologische categorie.

De tot nu toe genoemde bijdragen betreffen gelijkheid tussen mensen. Hoe is het echter gesteld met de verhouding tussen mens en dier? Dierenarts Jaël van der Woude betoogt dat we de beschermwaardigheid van het dier hoog kunnen en moeten houden zonder onze menswaardigheid uit het oog te verliezen. In dat kader wordt de vraag opgeworpen of dieren ook rechten toekomen, net als mensen. Of geldt hier: “All animals are equal, but some animals are more equal than others”?

Zeker zo modieus als gelijkheid is authenticiteit. Oud-politicus Herman Meijer koppelt het ideaal van authenticiteit aan een intimiteitsideologie, waarin maximale openheid en transparantie doelen in zichzelf lijken te worden. De vraag kan daarbij gesteld worden of mensen recht hebben op gelijke toegang tot informatie. Is alle informatie voor iedereen in gelijke mate heilzaam?

Redacteur Leon de Bruin brengt op filosofisch gebied het thema gelijkheid op een bijzondere wijze naar voren. Op welke grond mogen wij ervan uit gaan dat anderen gelijke mentale toestanden kennen als wij? In het verlengde daarvan: kunnen wij dezelfde gedachten denken als anderen? In de loop van het betoog wordt de thematiek toegepast op de vraag naar het bestaan van God.

De recensies in dit nummer van Radix bestrijken een breed terrein van theologie, filosofie en ethiek. Voldoende inspiratie voor in de decembermaand.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen