‘Het Lam brengt het oude lied tot vervulling’

Mozes wordt in één adem genoemd met het Lam. Dat roept allerlei vragen op. Wat is het verband tussen beide? Wat is dit voor een lied? In mijn scriptie heb ik de functie en de betekenis van ‘Het lied van Mozes en het Lam’ onderzocht, tegen de achtergrond van Exodus 14/15.

De functie van het lied

In Openbaring 14 wordt in beeldende taal het laatste oordeel beschreven (vanaf vers 14). Daarna wordt in 15: 2 de overgang naar de nieuwe wereld symbolisch vergeleken met de doortocht door de Schelfzee. Aansluitend klinkt in 15: 3-4 ‘Het lied van Mozes en het Lam’. Daar zijn de zangers de strijd te boven. Terugblikkend op het laatste oordeel functioneert het lied als een overwinningslied.

Tegelijkertijd staat het lied ingeklemd tussen de aankondiging van de laatste plagen (15: 1, 5-8). Na het lied wordt in de verhaallijn een stap terug in de tijd gemaakt. Johannes ziet opnieuw plagen en het laatste oordeel is weer toekomst. Voordat de laatste plagen uitgegoten worden (hoofdstuk 16) klinkt het lied als een troostlied. Het vertroost de gelovigen dat het voor hen op de zaligheid uitloopt (ongeacht de zware plagen waarmee ze nog geconfronteerd zullen worden). Het lied van de overwinning klinkt al!

De setting waarin het klinkt

In 15: 2 wordt het schouwspel geschetst waarin het lied te horen is. De zangers staan op het ‘strand’ van de eeuwigheid, aan de glazen zee. Dat is voor de troon van God (vgl. 4: 6), waar alle gevaar geweken is. In de zee is het kwaadaardige beest ten onder gegaan, het vuur van het gericht is nog zichtbaar. De zangers hebben het beest, zijn beeld en het getal van zijn naam overwonnen. Deze overwinning hebben zij behaald door het bloed van het Lam (12: 11), ze zijn ingegaan in de rust. Ze zingen het lied onder begeleiding van de kithara’s, die zij van God ontvangen hebben. De kithara is een uitgebreide vorm van de lier en geen citer. Dit instrument lijkt op een harp, maar een kithara heeft snaren van gelijke lengte en een harp niet.

De titel van het lied

De titel kan aanleiding geven om te denken dat er twee liederen gezongen worden, ‘Het lied van Mozes’ én ‘Het lied van het Lam’. Dat is niet het geval, want de inhoud van het hele lied volgt direct op de titel. Daarnaast moest het woord ‘lied’ wel twee keer in de titel opgenomen worden, omdat er anders ‘Mozes, de dienaar van God en van het Lam’ zou staan. Het lied wordt ‘Het lied van Mozes’ genoemd omdat het terugverwijst naar Exodus 14/15. Voorafgaand aan het eerste lied van Mozes wordt hij Gods dienaar genoemd (Ex. 14: 31). Daarbij roept ook de hele setting in Openbaring 15: 2 herinneringen op aan Exodus 14/15. Israël zong het lied van Mozes aan de oever van de Schelfzee toen de Egyptenaren verslagen waren. In Openbaring zingen de verlosten aan de glazen zee na de overwinning op het beest. De overwinning door het bloed van het Lam brengt de lofprijzing van God tot een hoogtepunt (vgl. Openb. 5: 9). Het Lam heeft het beest verslagen. Dankzij Hem komt het volk van God veilig aan in het beloofde land. Wie bij de overwinnaars wil horen, moet bij het Lam zijn!

De inhoud van het lied

Het loflied is fraai opgebouwd en bestaat vrijwel geheel uit woorden uit het Oude Testament (vooral de Psalmen). Voor wie bekend is met de Schrift klinken die gedeelten mee, ze geven het lied extra diepgang. Het lied is helemaal gericht op God. Hij wordt aanbeden als de almachtige Heere, Die soevereine zeggenschap heeft over de volken. De machtige daden van God worden bezongen als grote en wonderlijke werken. Zijn daden zijn wonderlijk omdat Hij Zijn volk op ongedachte wijze bevrijdt. Deze daden onderscheiden zich van die van het beest doordat ze rechtvaardig en waarachtig zijn. De zangers loven God voor hun verlossing en het verslaan van het beest. Die verlossing is voluit genade. Het lied stemt in met Gods rechtvaardige oordelen. Die oordelen zijn niet in tegenspraak met hoe God Zich in het Lam laat kennen. Christus heeft voor de Zijnen het oordeel ondergaan, zij zingen dit lied. Uiteindelijk zullen alle volken God aanbidden, vrijwillig of gedwongen. Iedereen moet Hem vrezen, want niemand is aan God gelijk, heilig is Hij!

In het licht van Exodus 14/15

Het exodusthema is door het hele Bijbelboek Openbaring heen verweven, als een voorbeeld, om te laten zien hoe God Zijn volk verlost. In vergelijking met Exodus zijn er zowel overeenkomsten als verschillen. De definitieve verlossing van Gods volk lijkt op de ‘oude exodus’. De positieve keerzijde van het oordeel over de vijand is dat de HEERE Zijn volk verlost. Net als bij de exodus uit Egypte gaat de verlossing door plagen en benauwdheid heen. De overeenkomsten met de historische werkelijkheid in Exodus 14/15 onderstrepen de realiteit van de eschatologische verlossing. De ‘nieuwe exodus’ zal evengoed slagen, het lied vertroost daarmee en verzekert daarvan.

De woorden van beide liederen zijn verschillend. Daarom is niet bedoeld dat de woorden van Exodus 15 ook aan de glazen zee klinken. Thematisch vormen beide liederen echter een eenheid. Het lied in Openbaring is net als in Exodus 15 een lofzang op Wie God is, en op Zijn daden.

In Openbaring wordt in algemenere termen over Gods daden gezongen dan in Exodus. Dat past bij de aard van het Bijbelboek, omdat het niet Gods precieze programma van oordeel en verlossing bekendmaakt. Het is onjuist dat het lied niet over verlossing gaat. Uit de verbinding met Exodus 14/15 blijkt het juist om verlossing te gaan. Het is namelijk een overwinningslied. Gods werken, waarover gezongen wordt, omvatten ook de verlossing.

Het overtreffende

Het unieke van het lied in Openbaring is dat het ‘van het Lam’ is. Hij brengt het oude lied tot vervulling. Steeds weer blijkt dat de ‘nieuwe exodus’ de oude overtreft, dat geldt ook voor de verlossing aan de glazen zee. Het Lam schenkt de definitieve en eeuwige verlossing waarop de zaligheid volgt. Op die manier wordt de ‘oude exodus’ vervuld. Na de ‘nieuwe exodus’ zal God onafgebroken gediend en geprezen worden. Halleluja!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen