‘Crisispastoraat is niet aan tijd gebonden’

Twee dagen per week werkt ds. Van den Os aan zijn proefschrift, donderdag en vrijdag, de andere dagen is hij predikant. “Ze noemen me de Verlengde Peels, de nieuwtestamentische Peels, want ik schrijf mijn proefschrift over de wraak van God in het Nieuwe Testament. De twee werelden waarin ik me begeef – gemeente en TUA-werk – kunnen niet altijd gescheiden worden. Heb ik bijvoorbeeld een begrafenis op donderdag, dan moet die tijd op een andere dag ingehaald worden. Niet bij iedereen in deeltijd is deze flexibiliteit er: voor een collega die in het voortgezet onderwijs werkt is ruilen een stuk moeilijker. Daarbij ben ik meestal in mijn studeerkamer aan het werk en slechts een kwart van de ‘TUA-tijd’ ter plaatse.”

Onderwijs

Wat trok aan in het predikant zijn?

“Op de lagere school wilde ik al dominee worden, wat bijzonder werd gevonden op de protestants-christelijke basisschool waarop ik zat. Het vwo volgde ik op het Van Lodenstein College. Toen ik daar zei dat ik dominee zou worden, was de vraag of ik dan een roeping had … Uiteindelijk ging ik geschiedenis studeren, maar al snel koos ik toch voor theologie, omdat ik tijdens het propedeutisch jaar een roeping kreeg. In een gedenkboek van het Van Lodenstein College dat toen uitkwam, stond een meditatie over een vers uit Psalm 78 (in de berijming van 1773): ‘God vordert dat de naneef eeuwenlang, van kind tot kind dit onderwijs ontvang.’ Al lezend dacht ik dat dit misschien ook voor mij iets betekende. Diezelfde zondagmiddag zongen we in de kerk precies dit vers. Dit besprak ik met onze predikant, dominee P.D.J. Buijs, die mij adviseerde ‘gewoon naar Apeldoorn te gaan’. Na een jaar TUA heb ik admissie-examen gedaan en op 15 juni 2012 werd ik aangenomen. Uiteindelijk ben ik, terwijl ik eerder altijd iemand van de zesjes was, cum laude afgestudeerd. Ook dit zag ik als een bevestiging.”

“Aan het eind dacht ik aan doorstuderen, maar twee zulke grote taken – gemeente en proefschrift – met elkaar combineren zag ik niet zitten. Er werd wel gevraagd of ik ook nadacht over parttime predikantschap en toen dat voor de zoveelste keer gebeurde – ik raakte wat geïrriteerd –, heb ik met verschillende personen gesprekken hierover gevoerd. Zo raakte ik er een aantal maanden later van overtuigd dat ik mijzelf beroepbaar moest laten stellen. Daarbij heb ik ook de mogelijkheid van fulltime predikant open gehouden.”

“Tussen februari en april kreeg ik vier beroepen: Spijkenisse, Ulrum, Sint-Jansklooster en Aalten. De laatste voltijd. Ik ben er open in gegaan: we zien wel waarheen de Heere de weg leidt. De eerste keer dat ik in Apeldoorn moest preken voor admissiaal studenten en hoogleraren, de zogenaamde masterkritiekcolleges waarvoor je een tekst krijgt opgegeven, ging dat over Psalm 86 vers 11: ‘Leer mij Uw weg …’ Van zo’n preek blijft dan niet veel over, maar de tekst is me altijd bijgebleven. Vanuit Spijkenisse kwam een kaart van een gemeentelid met precies deze tekst, terwijl ik niets hierover had verteld.”

Keuzemomenten

Stel: een gemeentelid is ernstig ziek, maar u moet naar Apeldoorn?

“Dit soort keuzemomenten ken ik nog niet, ook omdat ik doorgaans hier ben en een flexibele agenda heb. Ik hoop en bid dat ik daarvoor behoed word. Ik weet wel van een collega die tijdens het college zijn telefoon aan liet staan om-dat hij gebeld kon worden. Of ik in een volgende gemeente fulltime predikant word? Waar de Heere mij brengt, wil ik gaan. Ik zie het niet als een einddoel, of als een stapje hoger. Of meespeelt dat ik geen echtgenote heb? Het samen managen van verwachtingen is belangrijk, om vooraf met elkaar te bespreken wat de gemeente nodig heeft. Deze pastorie staat altijd open, al is dat donderdag en vrijdag wat ingewikkelder. Gemeente leden kunnen me van zes uur ’s ochtends tot twaalf uur ’s avonds bellen, zeg ik altijd. Crisispastoraat is niet aan tijd gebonden.”

Heeft in deeltijd werkzaam zijn in het ‘gewone leven’ voordelen?

“Als je een gezin hebt, kan ik me voorstellen dat je voor voltijd kiest, maar kijkend naar de ontwikkelingen in kerkelijk Nederland, zie ik dit ook wel als de toekomst. Het met je ‘poten in de modder’ staan, vormt je wel.

Ik merk dat ik bijvoorbeeld door mijn studie via wraak terechtkom bij eer, wat in andere culturen een belangrijke notie is. Een van de studenten die veel te maken heeft met ex-moslims wees me daarop. Verder is mijn Bijbellezen veranderd en heeft het mijn preken gevormd. Van collega’s in het onderwijs hoor ik dat omgaan met jongeren hun preken meer gericht maakt op vragen die onder hen leven.

Wat dat betreft zou ik het aanraden: je hebt contacten met de buitenwereld in een heel andere context. Dit kan elkaar wederzijds beïnvloeden. Als predikant heb je toch vaak de neiging op een eiland, in een bubbel te blijven. Je beweegt je wel in de gemeente, en dat is prachtig werk, maar kan een manier van preken ontwikkelen die niet aansluit bij het dagelijks leven.”

Zou u deeltijdpredikantschap aanbevelen voor iemand die via het vwo rechtstreeks naar de TUA gaat?

“Ik zou het niet zonder meer aan durven raden. Dat hangt denk ik heel sterk af van je karakter, waarbij ik wel de kanttekening wil maken dat als de Heere je ergens brengt, je daar ook moet zijn, of je karakter meewerkt of niet. Als een gemeente hoge verwachtingen heeft en je uit een voltijdpredikantschap komt, is het deeltijdpredikantschap wellicht te veel gevraagd. Maar ook door missionaire activiteiten kun je meer in de dagelijkse realiteit komen te staan. Aan de andere kant: hoe wereldwijs ben je als predikant en wil je daarin investeren? Ik hoor soms predikanten wijzen op hedendaagse literatuur, maar mijn catechisanten lezen echt geen boeken meer. Als predikant moet je wel van hun wereld afweten om ze te bereiken. Dan ga je de YouTube-wereld in bijvoorbeeld en begeef je je op Instagram, waar meningsvorming plaatsvindt. Kennis van die wereld is belangrijk. Veel hangt af van je karakter: een parttime predikant kan alsnog wereldvreemd zijn en een voltijdpredikant wereldwijs.”

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen