Is Christus ontvlochten?

In juni vorig jaar stelde de synode een commissie in die als opdracht kreeg om een manier uit te denken hoe de kerken één konden blijven. De commissie kreeg de naam ‘Toekomst kerkverband’ mee. Ze presenteerde het plan om twee soorten classes te vormen: classes met kerken die geen vrouwelijke ambtsdragers hebben en classes met kerken die dat wel hebben. Dit zou een tijdelijke constructie zijn. De tijd moest worden genomen om met elkaar in gesprek te gaan over de onderwerpen waarover meningsverschillen bestaan. Bij de bespreking van dit plan in de tweede vergaderweek bleek echter dat te weinig afgevaardigden er iets in zagen. Met die vaststelling moest de vergadering worden gesloten. De voorzitter, ds. P.D.J. Buijs, stelde vast dat men weer terug was op het punt van juni 2024, toen de commissie ‘Toekomst kerkverband’ werd ingesteld. Het moderamen van de synode nam de taak op zich om zich op de ontstane situatie te beraden en om te onderzoeken of er andere manieren zijn om het kerkverband te redden.

Geen breuk

Het lijkt me goed dat laatste onder de aandacht te brengen. Bij sommigen lijkt de gedachte postgevat te hebben dat de synode besloten heeft het kerkverband uiteen te laten vallen en dat het moderamen nu de opdracht heeft te onderzoeken hoe dat met de minste schade kan. Zo ligt het niet. De commissie ‘Toekomst kerkverband’ presenteerde een mogelijke route om de eenheid te bewaren. Nu deze door de synode niet is overgenomen, mag niet bij voorbaat worden uitgesloten dat er andere mogelijkheden bestaan om één kerk te blijven. De afgevaardigden werden naar huis gestuurd met de oproep om voorstellen in te dienen bij het moderamen.

Ontvlechten

Desalniettemin lijken de opties minimaal. De synode moet een weg wijzen in alle verwarring. Maar is die er met classes die niet meer samenkomen en gemeenten die besluiten van de synode niet opvolgen? De synodepreses stelde vast dat het huis van onze kerken in brand staat en dat het erop lijkt dat het niet meer te redden is.

Het woord ‘ontvlechten’ zingt in de kerken rond. Met dit woord wordt naam gegeven aan een proces om het kerkverband uit elkaar te halen. Het doet mij denken aan de bekende huwelijkstekst uit Prediker 4:12 over een drievoudig snoer, maar Prediker zegt daarvan dat dat niet snel gebroken wordt. Zijn bedoeling is niet te zeggen dat het weliswaar niet snel, maar dus toch breekbaar is, zijn bedoeling is te zeggen dat het onbreekbaar is. Misschien klinkt ‘ontvlechten’ wat vriendelijker, maar het komt neer op breken of ontbinden. Het is een actieve daad waarmee je dat wat tot één geheel verstrengeld is, uit elkaar haalt.

1892

De synode stelde vast dat men met het verwerpen van het voorstel van de commissie weer terug was bij juni 2024. Maar we moeten verder terug in de geschiedenis. Naar 1892. Toen onze christelijke gereformeerde voorvaderen hun overtuiging van wat de kerk is verdedigden tegen het kerkbegrip van Abraham Kuyper. In 1982 verscheen een gedenkboek ter gelegenheid van het 90-jarig jubileum van het voortbestaan van de Christelijke Gereformeerde Kerken. Het heeft de naam En toch niet verteerd. Prof. W. van ’t Spijker schrijft er een hoofdstuk in over spanningen de jaren door en schrijft (blz. 126): ‘Men kan de geschiedenis van de Afscheiding niet bestuderen zonder onder de indruk te komen van tweeërlei: allereerst de grote gevarieerdheid van de afgescheiden kerken, hun diversiteit in opstelling, in geestelijke ligging, in ervaring van het geloofsleven. En in de tweede plaats de vaste en sterke wil om elkaar vast te houden…. In de kerken aanvaardt men elkaar op basis van Schrift en belijdenis. Alleen zó kan men elkaar royaal een broederhand geven. Alles wat daarbij komt, er overheen gevraagd wordt, werkt het schisma in de hand…’. En verderop (blz. 127), schrijvend over de diversiteit: ‘Wie dit gegeven zou willen wegwerken en naar duidelijkheid en naar eenstemmigheid zou willen streven, kán dit alleen bereiken op de manier van de sekte: wegsnijden, afzetten, heenzenden of wat voor fraaie woorden men ook maar zou willen bedenken, teneinde eigen gelijk te laten prevaleren boven dat van de ander. Wélverstaan: dit alles ten koste van de eenheid die er is in de Schrift en de belijdenis. Wie daar buiten, daarboven gaat scheurt. En déze scheuringen moeten en kunnen er niet wezen. Zij mógen er niet zijn.’

Christus vergadert

Waarom moeten, kunnen en mogen er geen scheuringen zijn? Omdat de kerk geen initiatief van christelijke mensen is die besluiten om zich te verenigen, maar omdat de kerk door Christus wordt vergaderd, beschermd en in stand gehouden. Ze is Zijn eigendom, Zijn lichaam. Als Paulus van partijen in de gemeente van Korinthe hoort, vraagt hij: ‘Is Christus gedeeld?’ (1 Kor. 1:13). Hij had ook kunnen zeggen: ‘Is de gemeente van Christus gedeeld’ of ‘is het lichaam van Christus gedeeld’. Maar zo zegt hij het niet. ‘Is Christus gedeeld.’ Dat is veelzeggend. Christus is eenmaal gekruisigd. Toen werd Zijn lichaam gebroken, om Zijn kerk met God te verzoenen en met elkaar te verenigen. Op sacramentele manier wordt Christus’ lichaam bij het avondmaal gebroken en verdeeld, maar juist om de eenheid van de gemeente te vieren en te versterken.

En toch niet verteerd

Kan er dan nooit een moment van scheiden komen? Jazeker, maar alleen als je de ander geen broeder of zuster in Christus meer kunt noemen. Bij alle verslagenheid waarin de tweede synodevergaderweek eindigde, was het hoopvol dat de voorzitter de afgevaardigden als ‘broeders’ bleef aanspreken en de oproep deed: ‘Laten we elkaar alstublieft als broeders in Christus blijven zien.’ Zolang dat gebeurt kan er niet worden gescheurd. Het gedenkboek uit 1982 draagt de naam van ons kerkelijke zegel. In het voorwoord (blz. 7) wordt dit verklaard: ‘Zoals de struik brandt, zo zal Israël, Gods volk van alle tijden in het vuur komen. En dat vuur zal menselijkerwijs niet anders dan de struik, en een zondig volk verteren. Maar het wonder is nu: en toch werd zij niet verteerd; niet omdat de struik geen brandbaar materiaal was, maar omdat de Engel des Heren in die struik was. Als de Here in Christus tegenwoordig is dan zal Zijn kerk blijven.’

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen